جمهوریهای ترک آسیای مرکزی و الفبای لاتین ترکی مشترک
![جمهوریهای ترک آسیای مرکزی و الفبای لاتین ترکی مشترک جمهوریهای ترک آسیای مرکزی و الفبای لاتین ترکی مشترک](https://www.araznews.org/fa/wp-content/uploads/2014/06/turk.jpg)
جمهوریهای ترک آسیای مرکزی بهمراه ترکیه که “شورای جمهوریهای ترک” را تشکیل می دهند در چهارمین نشست خود در شهر بۏدرۇم ترکیه بر گذر به الفبای مشترک لاتین ترکی تا سال ۲۰۲۵ تاکید کردهاند.
کشورهای آزربایجان شمالی، قزاقستان، قرقیزستان و ترکیه که جزء اصلیترین کشورهای تشکیل دهنده شورای مذکور می باشند در بۏدرۇم ترکیه چهارمین نشست خود را برگزار می کنند، خبرنگار بخش ترکی الجزیره گفتگوئی با خلیل آخیجی دبیر کل شورای یاد شده داشته که قسمتهای مهم مصاحبه در زیر ترجمه و منتشر می گردد.
هدف شورای جمهوریهای ترک گذر از الفبای کرل(سرلیک) روسی و کاربرد رسمی و دولتی الفبای لاتین ترکی که امروزه در ترکیه به صورت الفبای رسمی و دولتی میباشد بنا نهاده شده، اکنون این هدف در مرحله مشورتی میباشد و اکثر کشورهای ترکی که اکنون نیز الفبای سرلیک روسی را بکار میبندند بر گذر به الفبای لاتین ترکی همفکراند حتی جمهوریهای ترک آسیای مرکزی بر انتخاب تاریخ ۱۸ می به عنوان “تۆرک یازی گۆنۆ” یا روز الفبای ترک اتفاق نظر دارند.
ترکمنستان جزء یکی از کشورهای ترکی میباشد که در نشست جمهوریهای ترک طی ۲ سال گذشته در سطح وزیر امور خارجه و رئیس جمهور شرکت داشته ولی به عضویت دائم درنمیآید و فقط به حمایت از هدفگزاریهای شورا اکتفا میکند.
در کنار گذر به الفبای مشترک لاتین ترکی صنعت توریسم نیز یکی دیگر از بندهای شورای جمهوریهای ترک آسیای مرکزی میباشد. امسال نیز ترکیه تجربههای خود را در مورد صنعت توریسم در اختیار قرقیزستان و قزاقستان قرار خواهد داد.
در ۲۲ آگوست ۲۰۱۲ و در نشست بیشکک پرچم رسمی شورای جمهوریهای ترک آسیای مرکزی که دربرگیرنده سمبلهائی از پرچم ملی ۴ کشور بود مورد قبول اعضاء واقع شد(تصویر منتشر شده در متن خبر).
گرچه که اکنون ترکان آزربایجان جنوبی و دیگر ترکان ساکن ایران از وجود دولت ملی خود بینصیب بوده و در استعمار داخلی دولت و ملت حاکم در ایران بسر میبرند و قادر به تمثیل خویش در شورای یاد شده نمیباشند ولی بی تردید اهداف و رویهای که از سوی کشورهای ترک عضو در شورا برگزیده میشود بیتاثیر بر ملت ترک نخواهد بود، برای مثال بهرهگیری از الفبای لاتین مشترک ترکی بر پایه الفبای لاتین امروزی که در ترکیه بکار میرود یکی از عمدهترین تاثیرات مثبت بر روی ملت ترک و استانداردیزاسیون زبان مادریمان ترکی خواهد بود چون دیگر لزومی به روش آزمون و خطا نبوده و به مانند امروز خواهیم توانست از تجربیات کشورهای ترک بهره ببریم همانگونه که امروز نیز علارغم وجود دولت ملی و عدم رسمیت و آموزش زبان ترکی در ایران و بهالطبع نبود الفبای استاندارد ترکی با توجه به تجربیات کشورهای ترکی همچون ترکیه و آزربایجان شمالی و دیگر کشورهای معاصرهمچون اسرائیل، مجارستان و …که پروسه استانداردیزاسیون و انقلاب زبانی را تجربه کردهاند پیشروان جامعه ترک و قلم زنان ترک جسته گریخته سعی در استفاده از تجربیات کشورهای یاد شده بر لیه زبان ترکی جهت استانداردیزه کردن زبان مادریمان ترکی را دارند. خوشبختانه پیشرفت روز افزودن اینترنت، ماهواره، موبایل و دیگر وسایل ارتباط جمعی سبب تاثیرگذاری مثبت در جهت فراگیری غیرمستقیم زبان مادریمان ترکی بوده به طوریکه اکثر خانوادههای ترک در ایران حداقل یکی از سریالهای ترکیه را پیگیری می کنند ویا جوانان ترک به انواع ژانرهای موسیقی ترکیه گوش میکنند که این موارد خواسته یا ناخواسته سبب آشنائی انسانهای ترک ساکن این جغرافیا با کلمات زبان ترکی مدرن میگردد گرچه که هیچ کدام از موارد فوق نمی تواند جایگزین آموزش به زبان مادری گردد.
به نظر راقم این سطور هر آنچه که سبب تاثیرپذیری ترکان ایران الخصوص نسل جوان ترک از ترکیه از هر بعد که بنگریم گردد بیشتر از آنکه دارای تاثیر منفی باشد دارای بار مثبت از جمله از بعد زبانی، هویتی، ملی و … خواهد شد در دیگر سو تاثیرات منفی زبانی و هویتی که از آزربایجان شمالی به ترکان ساکن ایران متقل می گردد به همان اندازه خطرناک میباشد.
یادآور شویم شورای جمهوریهای ترک آسیای مرکزی از سال ۱۹۹۲ شروع به فعالیت نموده است.
منبع ترجمه خبر: سایت الجزیره ترک
اومود اورمولو/اورمیه نیوز