چنانکه در بخشهای پیشین بیان گردید؛ پس از انقلاب ایران، آزربایجان جنوبی شاهد اعتراض گسترده ای به پیش نویس قانون اساسی جدید گردید. مهمترین محور این مخالفت، با اصل ولایت فقیه و نادیده گرفته شدن حقوق آزربایجانیان بود. به دنبال این اعتراض، آزربایجانیان حزب خلق مسلمان را تشکیل داده و با حمایت معنوی آیت الله العظمی شریعتمداری تبریز را تحت کنترل خویش درآوردند. چنانکه این قیام در روزنامه ی ملیت ترکیه در شمارگان متعدد تشریح گردید، تبریز تماماً به کنترل هواداران حزب خلق مسلمان در آمد. در بخش سوم این سلسله نوشتارها به ارائه ی سه ترجمه از روزنامه ملیت که مرتبط با این حوادث می باشد خواهیم پرداخت.

شماره ی 7/12/1979 روزنامه ی ملیت با تیتر “30 هزار آزربایجانی در خیابانهای تبریز” به راهپیمایی گسترده ی مردم تبریز در حمایت از آیت الله شریعتمداری می پردازد. بنا به مندرجات موجود در این شماره، پس از تحت کنترل قرار گرفتن تبریز توسط هواداران حزب خلق مسلمان، هواداران آیت الله خمینی در شهر قم به منزل شریعتمداری حمله برده و در این حمله دو تن از محافظان آیت الله کشته می شوند و شیشه های خانه ی وی شکسته شده و قسمتهایی از منزل ایشان تخریب می گردد. با رسیدن این خبر به تبریز، مردم تبریز در واکنش بدین اقدام هواداران آیت الله خمینی اقدام به راهمپیمائی گسترده در تبریز می نمایند. ترجمه ی متن این خبر که بدین حادثه اختصاص دارد، بدین شرح است:

“آیت الله شریعتمداری، رهبر تُرکان آذری در ایران و از روحانیون میانه رو، روز گذشته در خانه ی خود در شهر قم هدف حمله ی یک گروه قرار گرفت. در این حمله که ماهیت سوء قصد داشت، یکی از محافظان آیت الله و یک فرد نظامی کشته شدند. به دنبال این حادثه نزدیک به سی هزار نفر از مردم تبریز اقدام به تظاهرات نموده و خواستار مرگ مهاجمین شدند. به دنبال این راهمپیمائی، رادیو-تلویزیون تبریز به اشغال راهمپمائی کنندگان درآمده و سپس به استانداری کُل و بانک ملی مرکزی حمله کردند و در این حمله یک تانکر را واژگون نموده و سه عضو سپاه پاسداران را به گروگان گرفتند. در این اثنا راهمپیمائی کنندگان خواستار استعفای وزیر امورخارجه، قطبی زاده و دادستان کل انقلاب گشتند. در پی این حوادث، آیت الله خمینی برای نخستین بار به خانه ی آیت الله شریعتمداری رفته و به مدت نیم ساعت با ایشان ملاقات نمود.”

اما علیرغم این دیدار، آیت الله خمینی بنا به شماره ی 10/12/1979 روزنامه ی ملیت حوادث تبریز را دسیسه ی بیگانگان قلمداد نموده و خواستار سرکوب معترضین می گردد. بنا به این شماره:

“پس از مدتی که رادیو-تلویزیون تبریز در اشغال تُرکان آذری و هواداران آیت الله شریعتمداری بود، روز گذشته در درگیری روی داده توسط هواداران آیت الله خمینی بازپس گرفته شد. … پیش از بازپس گیری رادیو-تلویزیون، شریعتمداری در بیانیه ای اعلان نمود که پس از این در خصوص تمامی حوادث، حکومت مسئول می باشد. شریعتمداری در این بیانیه از حکومت خواست که از برداشتن گامهای اشتباه اجتناب بورزد. در برابر بیانیه آیت الله شریعتمداری، آیت الله خمینی بیانیه ای صادر نموده و بیان نموده اند که، اشغال رادیو-تلویزیون تبریز ریشه در کشورها و قدرتهای خارجی دارد. در گرماگرم این حوادث، درگیری شدیدی میان تُرکان آذری و هواداران آیت الله خمینی در فرودگاه تبریز گزارش می شود. بنا به اخبار رسیده، در این درگیری های روی داده در فرودگاه و قسمتهای مختلف شهر تعداد زیادی از افراد زخمی شده اند.”

در پی این درگیریها شماره ی 11/12/1979 روزنامه ی ملیت از اشغال دوباره ی رادیو-تلویزیون تبریز، توسط حزب خلق مسلمان که روز پیش از سوی هواداران آیت الله خمینی بازپس گرفته شده بود، خبر داد، بنا به این شماره از روزنامه ی ملیت:

“درگیری میان آذریهای طرفدار آیت الله شریعتمداری و هواداران آیت الله خمینی ادامه دارد. ساختمان رادیو-تلویزیون که چندین بار بین این نیروها دست به دست شده بود سرانجام در دست آذری ها باقی ماند. در بیشتر مراکز و بناهای رسمی هواداران آیت الله شریعتمداری حاکم هستند.”

برای مشاهده ی بخشهای پیشین تیترهای زیر را کلیک کنید:

قیام مردم تبریز پس از انقلاب 57 ایران به روایت روزنامه ی ملیت ترکیه- بخش نخست

قیام مردم تبریز پس از انقلاب 57 ایران به روایت روزنامه ی ملیت ترکیه- بخش دوم

مرکز تحقیقات آرازنیوز