وفا قولوزاده-دن قوزئی آزربایجان‌داکی “بئشینجی کولون” خبردارلیغی
وفا قولوزاده: “بون‌لارین رولو اوندان عبارت‌دیر کی، روس اردوسو بورا گلنده اللرینده گول چیخیب ال چالسین‌لار”
“آزربایجاندا روسیه نین “بئشینجی کولونو” وار، اؤزو ده بون‌لار آزربایجان‌لی‌لاردان عبارت‌دیر. بو آذربایجان‌لی‌لار ایسه روسیه نین آزربایجان‌داکی سفیرلیگینده قئیدیاتدا‌دیرلار”.
سابیق دؤلت موشاویری، سیاستچی وفا قولوزاده بون‌لاری موساوات.کوم-آ آچیقلاماسیندا بیلدیریب. اونون سؤزلرینه گؤره، بو گون روسیه کشفیاتی آزربایجاندا اوولکی دؤورله موقاییسه‌ده ایکی قات آرتیق ایشلییر: “چونکی روسیه نین مقصدی سسری-نی برپا ائتمک‌دیر. بونون اوچونسه آزربایجاندا “بئشینجی کولون”او برپا ائتمه‌یه بؤیوک احتیاج وار. چوخلو آزربایجان‌لی وار کی، آزربایجانین یئنی‌دن روسیه نین کولونیاسی اولماسی‌نین طرفداری‌دیر. حتی آزربایجاندا یاشایان روس‌لارین بو ایشه دخ‌لی یوخ‌دور، اونلار آزربایجانا خیدمت ائدیر.
آنجاق “بئشینجی کولون”دا اولان‌لار اؤزوموزونکولردیر”. V.قولوزاده بئله شخص‌لرین روسیه سفیرلیگی ایله علاقه‌دار اولدوغونا شوبهه ائتمیر: “من وظیفه‌دن گئدن‌دن سونرا روسیه سفیرلیگی دفعه‌لرله دعوت ائتسه ده، اورا گئتمدیم. اما اورداکی بوتون کونتینگئنته باخسانیز، منزره گؤز اؤزونه گلر. روسیه نین ایستیقلال گون‌لرینده ۵۰۰-۱۰۰۰ نفر ایشتیراک ائدیر، اونلارین آراسیندا چوخ ماراق‌لی آدام‌لار گؤررسینیز. بون‌لار او آدام‌لاردیر کی، همیشه روسیه نین خئیرینه بیانات‌لار وئریرلر.
بون‌لارین رولو اوندان عبارت‌دیر کی، روس اردوسو بورا گلنده اللرینده گول چیخیب ال چالسین‌لار. نئجه کی، کرئمدا ال چالدی‌لار. دوزدور، تاریخین تکرینی گئری دؤندرمک مومکون دئییل. اما اورتادا ایمپئریا ماراق‌لاری اوغروندا موباریزه عاملی وار. روسیه اؤز ماراق‌لاری اوغروندا سون آنا قدر موباریزه آپارا‌جاق. روسیه نین آذربایجان اوزره نه قدر متخصص‌لر وار. اونلار بوتون کشفیات و ایدئولوژی اورقان‌لاردا چالیشیر. یئنی دؤورده اونلار داها دا چوخالیب، قهت-لر یارادیب‌لار. اونلارین سیاستچی‌لارینی دینلییرسینیز. ائله بیلیرسینیز، ژیرینووسکی دلی اولوب. او، دلی دئییل، اؤزونو دلی‌لی‌لییه ووروب، ساده‌جه کرملینه خیدمت ائدیر و اونون بوتون آرزولارینی ایجتیمایلشدیریر. بو گون اساس تهلوکه “بئشینجی کولون”دان‌دیر. واختیله هیتلئر “بئشینجی کولون”دان ایستیفاده ائتدی. اونلار او واخت آیاغا قالخدی‌لار کی، هیتلئر اوردونو اؤلکه‌لره یئریتدی. بو معنادا اوکراین مسئله‌سینده روسیه نین یئرینه اوتوردولماسی‌نین بؤیوک اهمیتی وار. روسیه یئرینده اوتوردولارسا، بیز امین اولاجاغیق کی، ۱۲-جی اردو آزربایجانا گلمه‌یه‌جک و یا “بئشینجی کولون” آیاغا قالخیب روسیه ایله بیرلشمک ایستمه‌یه‌جک”.
و.قولوزاده دئییر کی، بو گون آزربایجاندا چوخلو آزربایجان‌لی وار کی، نجاتی قوزئیدا آختاریر: “بونون اوبیئکتیو سبب‌لری ده وار. بیر شئیی اونوتمایین کی، بیز ۷۰ ایل روسیؤن‌لو تربییه آلمیشیق. بیزه دئییب‌لر، روسیه دوست، تورکیه دوشمن‌دیر. هر زامان روسیه ده لئو تولستوی، دوستویئوسکی‌نین اولدوغونو دئییب‌لر. دوستویئوسکی، لئو تولستوی، یا پوشکین “ترویا آتی”نا بنزییر. اول بو “ترویا آتی” بئیین‌لره یئریدیلیب، دالینجا دا قوشون، لشکر گلیب. نئجه کی، ۱۹۲۰-جی ایلده بیزیم دؤولتین اوزرینه همین قوشون گلدی و دوستویئوسکی طرفداری اولان بیزیمکی‌لر همین اردویا ال چالدی‌لار. آذربایجاندا میللی روحو دایم اؤلدوروب‌لر. چار دؤورونده آذربایجاندا یالنیز بیر اوووج ضیا‌لی وار ایدی کی، آذربایجانی تورکیه‌یه دوغرو یؤنلتمک ایستییردی. توپچوباشوو‌لار، محمد امین‌لر، دیگرلری روس ایمپئریاسی‌نین نه اولدوغونو بیلیردی‌لر و نجاتی تورکیه‌ده آختاریردی‌لار. آنجاق قالان ۹۰ فایز اها‌لی بو جور دوشونموردو. اونا گؤره ده آذربایجاندا روسیؤنلولوک اوزون مدت تربییه اولونوب، آشیلانیب. ایندی ده بونونلا اؤلکه‌دکی موختلیف اورقان‌لار مشغول اولور”.
مساوات
