اظهارات جدید آقای «قره سید رومیانی» نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس شورای اسلامی در خصوص انتقال پایتخت کشور به تبریز سبب شد بار دیگر چرایی و بایدها و نبایدهای آن در سطح رسانه ها مطرح شود.

اينكه این طرح تا چه حد جنبه ی عملی و واقعی داشته و تا چه حد وجهه ی تبلیغاتی دارد جای حرف و حدیث بسیاری است. انتقال پایتخت از تهران موضوع جداگانه ای است که با بحث نامزدی شهر تبریز برای این منظور نباید خلط شود. چرا که شهر تبریز در وضعیت کنونی نیز با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می کند که با انتقال فرضی پایتخت به آن مشکلاتش نیز چندبرابر خواهد شد.

در حالی که «ابوترابی» طراح اصلی طرح انتقال پایتخت اداری _ سیاسی به صراحت اعلام کرده که تاکنون هیچ سفارشی یا اشاره ای بابت مکان پایتخت جدید، مطرح نشده و همه مسئولیت مربوط به شناسایی محل، برآورد هزینه انتقال و زمان لازم برای انتقال بر عهده شورای عالی انتقال پایتخت گذاشته شده است اما با این حال نماینده ی تبریز، آذرشهر و اسکو با طرح موضوعی پر حاشیه و فوق کارشناسی بر التهاب موجود در فضای سیاسی _ اجتماعی تبریز و آذربایجان افزوده است.

همانگونه که در بیان طراح این طرح دیده می شود وی هرگز از نام محلی به عنوان «نامزد انتقال» یاد نکرده است با این اوصاف ادعای نماینده محترم به صرف حضور در کمیسیون قضایی مجلس کمی عجیب به نظر می رسد.

 از طرف دیگر دولت های گذشته به عنوان اصلی ترین سیستم دخیل در این موضوع و مهمترین ارگانی که طرح انتقال پایتخت بر روی آن تاثیر خواهد گذاشت و بر اساس مطالعات مکان سنجی صورت گرفته از سالها قبل شهر جدید پرند را به عنوان پایتخت اداری_ سیاسی مطرح کرده اند و اجماع حاکمیت و سیاستمداران وکارشناسان نیز عموما بر این شهر استوار است. بدین ترتیب طرح نام تبریز به عنوان پایتخت آینده ایران امری به دور از واقعیت بوده و حتی به فرض محال هم عایدی نصیب این شهر زیبا و توسعه یافته نمی کند.

از طرف دیگر موضوع مطالعات علمی وکارشناسی انتقال پایتخت به شورایی 11 نفره به نام « شورای عالی انتقال پایتخت» سپرده شده که تنها دو نماینده مجلس در ترکیب آن حضور و حق رای دارند و در نهایت هم مجموعه مصوبات این شورا باید به تایید مقام معظم رهبری برسد. بدین ترتیب طرح این موضوع خام و نپخته نه تنها بر وجاهت و جایگاه تبریز نمی افزاید که چه بسا لطماتی را از نظر برنامه ریزی های آینده و انحراف افکار عمومی  از مسایل و مشکلات اصلی منطقه و تمرکز گرایی در شهر تبریز … بر پیکر این شهر وارد می کند.

قره سید رومیانی با طرح شاخص هایی نظیر: زيرساخت، حجم جمعيتي، موقعيت استراتژيك و ويژگي هاي اقتصادي، تجاري، سياسي و اجتماعي تبريز اعلام کرده که این شهر مي تواند جايگزين مناسبي براي انتقال پايتخت از تهران باشد! در حالی که به گواه همه ی کارشناسان، شهرهایی که در سطح جهان تبدیل به پایتخت های سیاسی شده اند و یا شهرهایی که وضعیتی مشابه شهر تبریز ذاشته و بار سنگین انتقال پایتخت را بر دوش کشیده اند از بابت تبدیل به پایتخت در این شاخصه ها متضرر شده اند. اما در ساده ترین انگاره ها می توان به دلایل زیر طرح انتقال پایتخت به تبریز را با قاطعیت رد کرد:

1) طرح انتقال پایتخت به شهری دیگر طرحی عظیم و بین المللی است که مختصات و شرایط خاص جهانی خود را نیاز دارد که آن شرایط و مقدمات فعلا در کشور ما و برای شهر تبریز فراهم نیست. مگر آنکه هدف از طرح چنین مباحث شیرین و حیرت انگیزی در مقطع کنونی، جوسازی های تبلیغاتی باشد. مسایلی نظیر: انتقال سفارتخانه ها و مراکز سیاسی گرفته تا فرودگاه های بین المللی و بازارهای بزرگ اقتصادی، مراکز علمی معتبر جهانی، مراکز نظامی و امنیتی و مراکز مهم عقیدتی و مذهبی و ملی، از انتقال دستگاه های سخت افزاری گرفته تا طرح انتقال منابع انسانی و نخبگان و مدیران و هکذا خانواده های آنان هرگز در کوتاه مدت محقق نخواهد شد.

2) هم اکنون به لحاظ همه ی مشکلات و موانع و هزینه های سنگین مالی و معنوی در کمتر کشوری طرح انتقال پایتخت اجرایی می شود. بلکه به جای آن معمولا سعی می شود برخی دستگاه های اداری و دولتی در فاصله ای اندک از پایتخت فعالیت نمایند. بدین ترتیب فاصله ی 650 کیلومتری بین تهران تا تبریز هرگز نمی تواند تبریز را به عنوان گزینه ی مطلوب مطرح نماید. ضمن آنکه در این قضیه حل مشکلات پایتخت بیشتر مد نظر قرار می گیرد تا وضعیت شهر مقصد! توکیو، پکن، لندن و سایر پایتخت های کشورهای توسعه یافته هم جمعیت بیشتری از تهران دارند و هم شرایط جغرافیایی نامناسب تری در مقایسه با تهران دارند اما هرگز آنها تلاش نمی کنند که پایتخت را که نماد هویت و اقتدار یک کشور است به شهر دیگری منتقل کرده و به دنبال هویت جدیدی باشند. حتی در کشوری مانند مالزی که طرح انتقال محدود پایتخت را از دهه های گذشته دنبال می کنند تنها با انتقال سازمان های دولتی و برخی وزارتخانه ها به شهر جدید «پوتراجایا » موافقت شده و نه انتقال پایتخت! برای اینکه انتقال پایتخت تاثیرات و ابعاد سیاسی و جهانی گسترده ای دارد که ساده انگاری است اگر تنها از زاویه تغییر عنوان یک شهر به آن نگاه کرد.

3) با انتشار این خبر در برخی سایتهای خبری و خبرگزاری ها برخی از شهروندان و چه بسا دوستداران این نماینده ی محترم آن را عامل ترقی و پیشرفت تبریز دانستند. غافل از اینکه هرگز نباید به چنین طرح عظیمی که جزو برنامه های استراتژیک و راهبردی نظام و رهبری نطام به شمار می آید چنین ساده و عوامانه نگریست.

انتقال پایتخت ایران به تبریز شاید بر روی کاغذ برای تبریز منافعی داشته باشد اما در عمل (به فرض محال انتقال آن) هرگز نفعی برای این شهر نخواهد داشت. ساده ترین عوارض آن این است که می تواند ناقل مشکلات و ناهنجاری های گسترده به شهر تبریز باشد که هرگز با فرهنگ و رسوم و جایگاه تبریز تناسب و سازگاری ندارد. گواه این ادعا مشکلات گسترده ای است که اکنون تهران با آن دست به گریبان است.

بنابراین عقل سلیم حکم می کند برای دور ماندن این شهر پیر و زیبا و مدرن از آن همه مشکلات و معضلات، از خیر پایتخت شدن آن بگذریم. اکنون مدیران شهری و سیاسی تبریز در تلاش هستند تا این شهر را از خیل مهاجران، ساکنان دایمی و فصلی و ادارات گسترده تجمیع شده در تبریز تخلیه کنند تا این شهر که خود با مشکلات عدیده ای روبروست اندکی نفس تازه کند! حال انتقال پایتخت شلوغ و پر معضل چه فخری و حسنی می تواند برای تبریز داشته باشد جای سوال و ابهام بسیار است. ای کاش به جای طرح چنین مباحث ناممکن و بعیدی که جز تشویش فکر و ذهن مردم ثمر دیگری ندارد به مشکلات اساسی تر پرداخته شود.

آذربایجان در حال حاضر با مشکلات ریز و درشت بسیاری دست و پنجه نرم می کند که تدبیر و هماهنگی و پشتکار و پیگیری نمایندگان و مسئولان و مردم را طلب می کند. مشکلات و مسائلی نظیر: خشک شدن دریاچه اورمیه، وضعیت مراکز درمانی و بهداشتی، مشکلات ترافیکی، جاده ها و اتوبان های غیر استاندارد، و ده ها مشکل دیگر…!

بنابراین از همه ی وکلا و نمایندگان و مدیران آذربایجان شرقی انتظار می رود با در نظر داشتن همه ی جوانب کار، مشکلات موجود و مسائل پیش رو به فکر توسعه و آبادانی واقعی تبریز باشند نه به دنبال دادن وعده های ناممکنی مانند « پایتخت شدن تبریز»!