الحاق کریمه به روسیه و تاثیر آن بر منطقه در گفتگو با دکتر کریم اصغری
طبق خبرهای منتشر شده از اوضاع کریمه ، با رای ۷۸ نماینده از تعداد کل۸۱ نماینده ی مجلس این ایالت خودمختار ، کریمه به فدراسیون روسیه الحاق خواهد شد.
همچنین مجلس کریمه برای برگزاری رفراندوم روز ۱۶ مارس را تعیین نموده است. به گزارش وبسایت تحلیلی-خبری ساوالان پورت به نقل از آژانس خبری کیریم(QHA) در این رفراندوم دو پرسش از مردم کریمه مبنی بر اینکه آیا با الحاق کریمه به فدراسیون روسیه موافقید؟ و یا اینکه طرفدار اجرای قانون اساسی ۱۹۹۲ در کریمه هستید. طبق قانون اساسی ۱۹۹۲ کریمه ، این ایالت به عنوان یک ایالت خودمختار در داخل مرزهای اوکراین خواهد بود و تفاهم نامه ها و معاهدات بین کریمه و کیو دوباره برقرار خواهد شد.
در خصوص اوضاع سیاسی حاکم بر شبه جزیره کریمه از کارشناس روابط بین الملل دکتر کریم اصغری مراجعه کرده و دیدگاه وی را در این خصوص جویا شدیم.
خبرها حاکی از آن است که مجلس کریمه تصمیم بر الحاق این ایالت خودمختار به خاک روسیه گرفته است. حتی معاون رئیس مجلس از جایگزینی روبل روسیه به عنوان واحد پول رسمی در کریمه خبر داده است. نمایندگان مجلس کریمه از چه جناح های سیاسی هستند؟
-کشور اوکرین همواره یکی از نقاط تقابل بین غرب و روسیه بعد از فرو پاشی شوروی سابق بوده و خواهد بود. تفاوتهای مذهبی (ارتدکسها و کاتولیک ها) و قومیتی در اوکرین (روسها و اکراینیها) زمینههای دخالت کشورهای فرا منطقهای در آن کشور نسبتا نوپا را فراهم می آورد. شبه جزیره کریمه نیز در این میان از اهمیت خاصی برخوردار است. با توجه به آنکه اکثر ساکنین این منطقه را روس تباران تشکیل میدهند بالطبع این مهم نیز، زمینههای دخالت و نفوذ روسیه را فراهم می آورد. تصمیم اخیر مجلس کریمه مبنی بر برگزاری همه پرسی در خصوص الحاق این شبه جزیرهٔ به روسیه و همچنین استفاده از واحد پولی روسیه دلیلی بر این ادّعاها میباشد. باید خاطر نشان کرد کلیه احزاب روس تبار کریمه از هواداران روسیه به حساب میآیند.
طبق خبرهای منتشر شده تاریخ رفراندوم ۳۰ مارس بوده که در نتیجه اعتراضات صورت گرفته به جلو کشیده شد. علت تغییر تاریخ رفراندوم چه بود؟
– بله تاریخ انتخابات کریمه با نظر دولت موقت از ۳۰ مارس به ۱۶ مارس کشیده شده و یکی از مهمترین دلایل آن میتوان دست پیش گرفتن دولت موقت کریمه و روسها را قبل از هر گونه اجماع جهانی و یا حداقل اجماع دول غرب در این مورد دانست.
مایل هستیم در خصوص سوال دوم رفراندوم مبنی بر برقرار شدن قانون اساسی ۱۹۹۲ کریمه بدانیم و بالاخره برسیم به سوال اساسی مان که در صورت الحاق کریمه به روسیه شرایط برای ترک های تاتار این شبه جزیره که روزی اکثریت را تشکیل می دادند چگونه خواهد شد؟
– متاسفانه بر اثر سیاستهای تغییر بافت جمعیتی استالین، ترکان تاتار که قبل از تشکیل اتّحاد جماهیر شوروی اکثریت ساکنین این شبه جزیره استراتژیک را تشکیل میدادند به حداقل تقلیل یافتند و امروزه بعد از روسها و اوکرینیها تقریبا ۱۵% (۳۰۰ هزار تا ۳۵۰ هزار نفر) این منطقه را تشکیل میدهند. ترکان تاتار امروزه مخالف الحاق این منطقه به روسیه هستند و خواهان ماندن در ترکیب کشور اوکرین میباشند. این مساله نیز از دید سیاستمداران مسکو دور نخواهد ماند و در صورتی که این منطقه به روسیه ملحق شود ممکن است تبعات منفی برای آنها داشته باشد. اما به آن شدت نخواهد بود که همانند دوران استالین با آنها رفتار گردد. زیرا ترکان تاتار قالب جمعیتی کریمه را تشکیل نمیدهند و بیش از ۶۰% کریمه را روسها تشکیل میدهند و در صورت الحاق به روسیه انتظار میرود جمعیت روس تباران افزایش یابد.
طبق گزارش خبرگزاری های ترکیه، در تاریخ ۴ مارس رجب طیب اردوغان با پوتین طی تماس تلفنی به مدت ۲۵ دقیقه صحبت کرده است. مایلیم نظر شما را در مورد نقش ترکیه در مورد حفظ حقوق ترک های کریمه را جویا شویم. آیا دولت ترکیه اقدامی در این خصوص انجام داده است و اگر اقدامی صورت گرفته ، آیا کافی بوده است؟
– کریمه دارای اهمیّت خاصی برای دولتمردان ترکیه میباشد بویژه آنکه از لحاظ تاریخی سالهای متمادی بخشی از امپراطوری عثمانی محسوب میشد که در جنگهای روس- عثمانی از عثمانی مجزا گشته و بخشی از امپرطوری تزارهای روسیه گردید. اما قبل از کوچ اجباری ترکان تاتار از کریمه در دوران استالین همواره روابط تجاری و فرهنگی عمیقی بین ترکان تاتار و ترکیه بر قرار بود و حتی بخشی از آنها در آن دوران به ترکیه مهاجرت کرده و تحت حمایت دولت ترکیه قرار گرفتهاند. اما با این همه علاوه بر تقلیل جمعیت ترکان تاتار نسبت به سالهای گذشته با توجه به آنکه سیاست خارجی ترکیه در سالهای اخیر با فراز و نشیبهای فراوانی همراه بود و همچنین ترکیه خواهان تقابل جدی با دولت روسیه نمیباشد فکر نمیکنم سیاستهای عملی خاصی در حمایت از ترکان تاتار به عمل آورد اما دولتمردان ترکیه از نزدیک اوضاع را به دقّت تعقیب مینمایند. زیرا الحاق کریمه به روسیه میتواند شرایط استراتژیک در دریای سیاه را به نفع روسها تغییر دهد.
***
گفتنی است ، استالین در سال ۱۹۴۴ مردم ترک کریمه را با توسل به زور به سیبری تبعید نمود و توانست ترکیب جمعیتی این قسمت از خاک ترکستان را تغییر دهد. ترکهای کریمه در اعتلای اندیشه ملی گرایی ترک نقش محوری و مهمی را ایفا کرده اند. افراد سترگی چون اسماعیل قاسپیرالی از این سرزمین بوده و به لحاظ تئوریک اندیشه ملی گرایی ترک را تقویت نموده است.
ساوالان پورت