توافق دولت موقت سوریه و ی.پ.گ و پیامدهای آن

روز گذشته، احمد الشرع، رئیسجمهوری موقت سوریه و مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای ی.پ.گ (شاخه سوری پ.ک.ک)، توافقی مکتوب را برای ترکیب و یکپارچهسازی نیروهای این گروه در ارتش سوریه، حفظ آتشبس و تأمین یکپارچگی سرزمینی امضا کردند.
یکی از مهمترین مفاد این توافقنامه، ادغام نیروهای ی.پ.گ با حفظ ساختار در ارتش سوریه و خروج اعضای غیرسوری این گروه از خاک این کشور است.
حفظ ساختار اصلی نیروهای تحت امر ی.پ.گ در داخل ارتش سوریه، بهگونهای است که این نیروها بهصورت یک بلوک مستقل عمل کرده و صرفاً در برخی موارد تابع فرماندهی ارتش سوریه خواهند بود. این مدل مشابه آن چیزی است که در عراق اجرا شده، جایی که نیروهای اقلیم کردستان علیرغم ادغام در ارتش عراق، همچنان بهطور مستقل فعالیت میکنند.
اما مسئلهای که کمتر به آن پرداخته شده و سؤالات متعددی را ایجاد کرده، سرنوشت نیروهای غیرسوری ی.پ.گ پس از خروج از سوریه است. از آنجا که ی.پ.گ یکی از شاخههای پ.ک.ک محسوب میشود، بسیاری از نیروهای آن در جریان جنگ داخلی سوریه از ایران، عراق و ترکیه به این کشور منتقل شدند. اکنون با توجه به تغییرات ژئوپلیتیکی منطقه، گزینههای محدودی برای بازگشت دارند. ترکیه و عراق با اقدامات گسترده، پایگاههای پ.ک.ک را از بین بردهاند، و عملاً بازگشت این نیروها به این کشورها غیرممکن شده است.
ایران به عنوان یکی از بازیگران منطقهای که روابط پرتنشی با ترکیه دارد، میتواند مقصد احتمالی این نیروها باشد. ایران سالها از پ.ک.ک برای مهار نفوذ ترکیه در منطقه حمایت لجستیکی، نظامی و مالی کرده است. جمهوری اسلامی با ایجاد کمپها و پایگاههایی در امتداد مرزهای ترکیه، اعضای پ.ک.ک را تحت حفاظت خود قرار داده و از آنها در عراق و داخل ترکیه برای دستیابی به اهدافش استفاده کرده است. با آغاز جنگ داخلی سوریه، ایران برای حفظ حکومت بشار اسد این نیروها را به سوریه منتقل کرد.
اکنون، با توجه به توافق میان دولت موقت سوریه و ی.پ.گ، شکست استراتژیک ایران در سوریه و افزایش تنشهای آنکارا-تهران، جمهوری اسلامی درصدد انتقال نیروهای غیرسوری ی.پ.گ به کمپها و پایگاههای پ.ک.ک در غرب آزربایجان است. ایران از این اقدام دو هدف اساسی را دنبال میکند: نخست، افزایش فشار بر ترکیه از طریق گروه پ.ک.ک و ایجاد ناامنی در شرق این کشور از طریق عملیاتهای تر.ور؟یستی؛ و دوم، تسریع در تغییر ترکیب جمعیتی و مدیریت منطقه غرب آذربایجان به نفع اقلیت کردزبان، مشابه آنچه در شمال سوریه رخ داده است. این طرح در روزهای اخیر با برگزاری تجمعات تبلیغاتی به نفع پ.ک.ک در شهرهای غرب آزربایجان کلید خورده است.