فارین پالیسی؛ سال ۲۰۲۵ جهان در لبه تیغ جنگ و دیپلماسی
مقاله‌ای از وب‌سایت فارین پالیسی که در اول ژانویه امسال منتشر شده است، با عنوان «۱۰ درگیری که باید در سال ۲۰۲۵ زیر نظر داشت»، به بررسی ۱۰ منطقه پرتنش در سراسر جهان می‌پردازد. این درگیری‌ها عمدتاً در مناطقی مانند سوریه، سودان، غزه، اوکراین، ایران، هائیتی، مکزیک، میانمار، کره و چین متمرکز هستند. مقاله، با توجه به غیرقابل پیش‌بینی بودن دونالد ترامپ، سال پیش رو را سالی غیرقابل پیش‌بینی ارزیابی می‌کند؛ سالی که هم می‌توان انتظار توافق و سازش در آن داشت و هم درگیری‌های شدید. سقوط رژیم ایران نیز یکی از احتمالات مطرح‌شده در این مقاله است.
مقاله در بحث منطقه خاورمیانه با اشاره به حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز می‌شود؛ حمله‌ای که واکنش‌های زنجیره‌ای را به دنبال داشت و تغییرات عمیقی در منطقه ایجاد کرد. اسرائیل، غزه را به ویرانه تبدیل کرد، شبکه نیروهای نیابتی ایران در منطقه را تضعیف نمود و با کاهش ظرفیت دفاعی تهران، روند سقوط رژیم اسد در سوریه را تسریع کرد. نویسنده تأکید دارد که این تحولات، در صورت بازگشت ترامپ به ریاست جمهوری، می‌تواند پیچیده‌تر شود.
به اعتقاد نویسندگان مقاله، رویکرد ترامپ نسبت به خاورمیانه هم فرصت‌ها و هم ریسک‌هایی به همراه دارد. واکنش‌های شدید اسرائیل موجب افزایش بی‌ثباتی در منطقه شده و نحوه مدیریت واشنگتن تحت دولت ترامپ در این فرآیند، مبهم است؛ زیرا ترامپ شخصیتی غیرقابل پیش‌بینی دارد. سیاست‌های ترامپ می‌تواند اسرائیل را به پیشروی بیشتر تشویق کند و هم‌زمان ایران را تحت فشار مضاعف قرار دهد.
مقاله همچنین اشاره می‌کند که ترامپ، همانند دوره قبلی ریاست جمهوری، ممکن است برای مذاکره مستقیم با ایران آماده باشد. ضعف ایران می‌تواند تهران را به سمت محدود کردن برنامه هسته‌ای و کاهش فعالیت‌های نیروهای نیابتی سوق دهد. در مقابل، واشنگتن می‌تواند تعهد دهد که جمهوری اسلامی ایران را بی‌ثبات نکند و اسرائیل را از اقدامات مشابه باز دارد. ترامپ بارها اعلام کرده است که به دنبال تغییر رژیم در ایران نیست؛ بنابراین، چنین توافقی می‌تواند امنیت داخلی ایران را تقویت کند.
با این حال، همان‌قدر که این تحولات دیپلماتیک محتمل هستند، سناریوی تشدید درگیری نیز بسیار جدی است. اگر اسرائیل، با حمایت ترامپ، تلاش کند کرانه باختری را ضمیمه کند، تنش‌ها در منطقه به سرعت افزایش خواهد یافت. همچنین، اگر ایالات متحده فشار نظامی بر ایران را تشدید کند یا اسرائیل مستقیماً به ایران حمله کند، خاورمیانه در آستانه یک جنگ گسترده قرار خواهد گرفت.
بازگشت ترامپ می‌تواند درهای توافقات بزرگ یا فجایع عظیم را در خاورمیانه باز کند. توافق‌هایی با پیونگ‌یانگ یا تهران می‌تواند امنیت منطقه را دگرگون سازد. اما سناریوهایی همچون سقوط رژیم ایران یا مهاجرت گسترده ساکنان غزه، ممکن است کل منطقه را شعله‌ور کند.
در سال ۲۰۲۵، سرنوشت خاورمیانه تا حد زیادی به اقدامات ترامپ و پویایی‌های میان واشنگتن و تهران بستگی خواهد داشت. نویسنده مقاله فارین پالیسی به این باور است که تحولات سریع در عرصه بین‌المللی، همچون افزایش بی‌ثباتی در خاورمیانه، تنش‌های فزاینده در آسیا از جمله مسئله چین و تایوان و کره، تداوم اشغالگری روسیه در اوکراین و درگیری‌ها در سایر مناطق جهان، موجب افزایش بی‌قانونی در روابط بین‌الملل و کاهش توجه به قوانین بین‌المللی شده است. با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، که تمایل کمتری به حمایت از نظم جهانی دارد، این روندها می‌توانند تشدید شوند.
فارین پالیسی در پایان ادعا می‌کند که نظام بین‌الملل با توجه به سرعت تحولات موجود در آستانه یک تغییر پارادایم قرار دارد؛ اما پرسش اساسی را مطرح می‌کند که آیا این تغییرات از طریق مذاکره حل‌وفصل خواهند شد یا تنش‌های موجود به درگیری‌های گسترده‌تری منجر می‌شود.
