هویت‌خواهی تورکی در ایران؛ پاشنه آشیل هژمونی فارسی
پروپاگاندای دستگاه‌های تبلیغاتی جمهوری اسلامی ایران و برخی جریان‌های فارس‌محور اپوزیسیون، به شکل فزاینده‌ای کشورهای ترکیه و جمهوری آزربایجان را در کنار فعالین ملی آزربایجانی هدف قرار می‌دهند. صرف چنین میزان از هزینه، انرژی و زمان برای این هدف بی‌دلیل نیست. شکست‌های جمهوری اسلامی در قاراباغ و احتمالاً در آینده نزدیک با افتتاح کریدور زنگزور، در کنار افزایش نفوذ ترکیه در خاورمیانه و سوریه، موجب شده است ناکامی‌های مکرر ایران در رقابت‌های بین‌المللی به بروز رفتارهای هیستریک از سوی حاکمیت منجر شود. اظهارات اخیر حسن عاملی و برخی اشخاص خودفروخته در اردبیل نمونه‌ای از این رفتارهاست.
دستگاه‌های تبلیغاتی جمهوری اسلامی که بخشی از هزینه‌های آن اتفاقاً از منابع ملی و مالیات تورک‌ها در ایران تغذیه می‌شوند، هر یک به نوبه خود و با روش‌های متفاوت به این رفتارهای هیستریک دامن می‌زنند. سایت «دیپلماسی ایرانی» یکی از همین رسانه‌هاست که مواضع جمهوری اسلامی ایران را به زبان دیپلماتیک منتشر می‌کند. در همین راستا، اخیراً این سایت در بخش انگلیسی خود یادداشتی با عنوان «تی‌آرتی فارسی؛ پروژه‌ای برای برهم زدن ایران» منتشر کرده است. اگرچه این مطلب به ظاهر در قالبی دیپلماتیک نوشته شده، اما ضعف استدلال و لحن هیجانی آن به روشنی وضعیت روانی نویسنده را نشان می‌دهد.
این یادداشت، آغاز به کار شبکه تی‌آرتی فارسی را بخشی از «جنگ نرم ترکیه علیه ایران» معرفی کرده و آن را امتداد سرمایه‌گذاری‌های رسانه‌ای آنکارا برای افزایش نفوذ منطقه‌ای می‌داند. تی‌آرتی فارسی به عنوان «تهدیدی برای ثبات و وحدت ایران» ارزیابی شده است.
در ادامه، صراحتاً بیان شده که تی‌آرتی فارسی می‌تواند به عنوان «افزایش‌دهنده تحرکات در شمال غرب ایران» عمل کند و در موضوعات حساسی همچون کریدور زنگزور، امنیت ایران را به چالش بکشد. به عبارتی، سایت دیپلماسی ایرانی این شبکه را ابزاری برای تحریک افکار عمومی و افزایش تنش‌های اجتماعی در دوره‌های حساس قلمداد می‌کند.
این یادداشت از احتمال «تحریک حساسیت‌های اتنیکی» و ایجاد شکاف داخلی از سوی شبکه مذکور ابراز نگرانی کرده و خواستار مقابله جدی با این وضعیت شده است. نویسنده تأکید می‌کند که ایران باید از طریق تقویت رسانه‌های داخلی، افزایش تولیدات فرهنگی، ارتقای سواد رسانه‌ای و افزایش تعرفه‌های گمرکی بر کالاهای ترکیه‌ای به این تهدید پاسخ دهد. همچنین توصیه شده که وزارت امور خارجه این موضوع را در مجامع بین‌المللی مطرح کرده و اقدامات دیپلماتیک انجام دهد.
در پایان، این یادداشت شبکه دیجیتال راه اندازی شده توسط ترکیه را بخشی از «استراتژی منطقه‌ای ترکیه» دانسته و توصیه می کند جمهوری اسلامی ایران «استراتژی چندجانبه مقابله‌ای» را برای حفظ ثبات کشور توسعه دهد.
آنچه که آشکار است، پتانسیل اجتماعی تورک‌ها در ایران به حدی است که حتی کوچک‌ترین اقدامات در راستای شکوفایی این پتانسیل، هراسی بزرگ برای مدافعان هژمونی یک اتنیک خاص در کشور ایجاد کرده است. هژمونی اتنیک فارسی (تاجیکی) که فرهنگ و زبان خود را برابر با هویت ملی-ایرانی تعریف کرده و عناصر هویتی تورکی را بیگانه قلمداد می‌کند. با توجه به اینکه پایه‌های سیستم استعماری مبتنی بر هژمونی اتنیکی موجود با آگاه‌سازی و نافرمانی مدنی به راحتی به لرزه در می‌آید، ملت تورک آزربایجان جنوبی، در کنار سایر برادران و خواهران تحت استعمار خود در ایران، باید با عزمی راسخ، آگاهی‌بخشی در زمینه هویت‌خواهی و روشنگری را دنبال کند. دستیابی به حقوق حقه نیازمند رویکردی روشمند، منطقی و مبتنی بر گفتمان اصول حقوق بشر است.
