حذف هویت ترکی تهران
👤 ابراهیم رشیدی
محله اودجالان تهران از محله‌های اعیاننشین دوره قاجار و ترکهای تهران بوده و کاخ گلستان، باغ نظام‌الدوله، باغ ملک‌الشعرای بهار، خانه سیدحسن مدرس، مسجد مدرسه میرزا ابوالحسن معمارباشی، تیمچه اکبریان، بنای مسعودیه و خانه‌های بزرگان قاجار در آن منطقه جای گرفته بود که چند روز پیش خبر سیمانکاری و ماله‌کشی دیوار خارجی یکی از آن خانه‌های تاریخی رسانه‌ای شد.
شهردار ناحیه دو، منطقه دوازده تهران اعلام کرد که این خانه در لیست بناهای تاریخی ثبت نشده و سیمانکاری مخرب آن توسط مالک شخصی صورت گرفته است. ولی این سئوال به قوت خود باقی ماند که چرا خانه‌ای با قدمت تقریبا دویست ساله ثبت نشده و به تملک نهادهای ذیربط درنیامده است؟
کارشناسان می‌گویند که این خانه متعلق به میرزا نبی‌خان قزوینی؛ داماد فتحعلیشاه و پدر میرزا حسین‌خان سپهسالار و یحیی‌خان مشیرالدوله بوده و پیرنشین‌های این خانه در دهه نود و هنگام سنگفرش خیابان رکنی، توسط عوامل شهرداری تخریب و برچیده شد و بیانیه شهرداری نیز منکر این اتفاق نشده و فقط سیمانکاری و ماله‌کشی را تکذیب کرده و درد کهنه زدودن هویت ترکی از تهران و تخریب یادگاران دوره قاجار را برای ما زنده کرد.
خاقان قاجار دهکده‌ی تهران را به شکوه و عظمت رساند. اما دو حکومت بعدی، نه تنها از اسامی قاجاری برای نامگذاری کوی و برزن آن شهر بهره نبردند، بلکه اسامی خیابانهای احداث شده توسط قاجاریه مانند خیابان ناصریه، خیابان عین‌الدوله، خیابان علاالدوله، خیابان باغشاه و خیابان امیر بهادر را نیز تغییر داده و در این صد سال، از نواب صفوی و خالد اسلامبولی تا آیزنهاور و سیمون بولیوار، از آفریقا و آرژانتین تا سئول و فلسطین زینت‌بخش کوی و برزن تهران شد، ولی نامی از قاجارها به میان نیامد.
بدون شک اگر قاجارها با همین کارنامه و قوتها و ضعف‌ها، فارس بودند یا منتسب به یکی از طوایف درک‌وند، سگوند، کاکاوند و حتی طایفه یهودی قوام شیرازی بودند، قطعا برای آنها به شیرینی حلوا شیرین میشدند. ولی ترک بودنشان و عزم و اراده اینها برای حذف هویت ترکی تهران باعث شده که قصرها و بناهایی که در دوره ۱۲۰ ساله قاجاری در تهران ساخته شده، یکی پس از دیگری نابود شوند. بطوریکه مادر شاه سابق در خاطراتش می‌نویسد که به رضاشاه گفتم حیف است این کاخهای زیبا را خراب میکنی و او در جواب گفت: باید هر چه که مردم را به یاد قاجار می‌اندازد از بین ببریم.
