مالچ‌پاشی دریاچه اورمیه؛ هورالعظیم را درس عبرت کنید
انتشار خبر مالچ پاشی روی دریاچه اورمیه با موجی از واکنش‌ها همراه بود، اقدامی که مسئولین سازمان محیط‌زیست درباره آن اظهارنظرهای متناقضی دارند، بااین‌وجود آیا مالچ پاشی ایده خوبی برای جلوگیری از انتشار ریز گردهای نمکی در شهرهای اطراف حوضه دریاچه اورمیه است؟
علی ارواحی، متخصص مدیریت تالاب دراین‌باره می‌گوید: مالچ برای این استفاده می‌شود که حرکت شن و ماسه روان در اکوسیستم‌های مختلف مانند بیابان را تثبیت کنیم، تجربه‌ای که درباره برخی از تالاب‌های کشور هم وجود دارد، مهم‌ترین آن مالچ پاشی در تالاب هورالعظیم است که تجربه ناموفق قابل‌توجهی بود.
ارواحی با اشاره به تجربه تالاب هورالعظیم می‌گوید: تجربه خوزستان نشان می‌دهد با کمک مالچ پاشی شاهد تأثیر چشم‌گیری درباره کنترل انتشار ریز گردها نبودیم. دریاچه اورمیه ۵۰۰ هزار هکتار وسعت دارد اما مالچ پاشی در نوارهای ساحلی دریاچه صورت می‌گیرد، علاوه بر آثار تخریبی برای تنوع زیستی، این سطح از مالچ پاشی مگر چقدر می‌تواند انتشار ریز گردهای نمکی را کنترل کند؟ با وسعتی که دریاچه اورمیه دارد کنترل انتشار ریز گردها بعید است.
او ادامه می‌دهد: مالچ پاشی می‌تواند پیامدهایی سویی برای تنوع جانوری و گیاهی داشته باشد، سبب تخریب زیستگاه‌ها شود و تهدیدی برای میکرواورگانیسم‌ها باشد. مالچ پاشی پیامدهای میان‌مدت و بلندمدتی هم دارد، مواد به‌مرورزمان با روان آب‌ها، سیلاب‌ها و مواردی دیگر ممکن است در کل سطح دریاچه پخش شوند و اگر امید داشته باشیم روزی آبگیری دریاچه اورمیه به‌طورجدی دنبال شود، ممکن است سبب آسیب رساندن به گونه‌هایی مانند آرتمیا شود.
ارواحی بیان می‌کند: بستر نمکی دریاچه اورمیه یک لایه باضخامت کم نیست که به‌راحتی با یک مالچ پاشی تثبیت شود، به‌نظرم خیلی بعید است مالچ پاشی در دریاچه اورمیه برای جلوگیری از انتشار ریز گردهای نمکی کمک‌کننده باشد.
او ادامه می‌دهد: اگر قرار است مالچ پاشی در دستور کار قرار بگیرد، چرا واقعاً بهره‌برداری از تصفیه‌خانه‌های تبریز و اورمیه در دستور کار قرار نمی‌گیرد؟ می‌توانیم سؤال بپرسیم چقدر حقابه بخش کشاورزی را کاهش داده‌اند که الان به فکر مالچ پاشی هستند؟
شبکه تلویزیونی سهند چند روز قبل یک گزارش از مالچ پاشی در بخش‌هایی از دریاچه اورمیه منتشر کرد، اقدامی که البته به نظر می‌رسد میان سردرگمی انجام‌شده است، ازیک‌طرف مدیر روابط عمومی سازمان حفاظت محیط‌زیست این اقدام را عملیات تحقیقاتی دانست و از طرفی دیگر مدیرکل حفاظت محیط‌زیست آزربایجان شرقی از مالچ پاشی بدون هماهنگی با این سازمان خبر داد.
میثم سعیدی، مدیرکل روابط عمومی سازمان حفاظت محیط‌زیست در حساب شبکه اجتماعی ایکس (توییتر) نوشت: «خاک‌پوش یا مالچ غیرنفتی تنها در مساحت ۶۰ مترمربع از دریاچه اورمیه و به‌منظور تحقیقات انجام‌شده است. لذا تیتر و توییت‌هایی مبنی بر اینکه «مالچ پاشی در دریاچه اورمیه آغاز شد»، جنگ روانی است برای فشار بر افکار عمومی؛ فریب سربازان رسانه‌های چرک دشمن را نخورید.»
اما درواکنشی دیگر شهنام اشتری، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست آزربایجان شرقی اظهار کرد: «طبق بررسی‌های انجام‌شده، این اقدام بدون انجام هماهنگی و اخذ مجوزهای لازم از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست و ستاد احیاء دریاچه اورمیه انجام‌شده است. به‌محض آگاهی از اصل موضوع، همکاران اداره محیط‌زیست شهرستان عجب‌شیر با حضور در محل نسبت به ممانعت و توقف عملیات اقدام کرده است.»
