👤 مجتبی نجفی

پایگاه اجتماعی حرکت ملی آزربایجان را چه کسانی تشکیل می‌دهند؟ در پاسخ باید گفت؛ بخشی از جامعه که باور دارد حکومت‌های پهلوی و جمهوری اسلامی برنامه‌های سیستماتیک تبعیض‌آمیزی در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، زبانی و حقوقی به ملت تورک آزربایجان به علت تورک بودن (این مسئله مهم است) اعمال کرده‌اند. برخی اعضای این پایگاه اجتماعی که به‌صورت فعالانه علیه برنامه‌های تبعیض‌آمیز در حال فعالیت مدنی، سیاسی و یا فرهنگی هستند فعال ملی نامیده می‌شوند.

با توجه به تعریف بالا حرکت ملی آزربایجان طیف وسیعی از دیدگاه‌های سیاسی را در خود جای می‌دهد. بخش بزرگی از فعالان حرکت ملی آزربایجان بدون هیچ تفاوتی با سایر فعالان سیاسی حتی با حرارت و اشتیاق بیشتری نسبت به آنان (چراکه طعم ظلم، نابرابری و دیکتاتوری را بیشتر چشیده‌اند) درزمینهٔ حقوق بشر، برابری و دموکراسی فعالیت دارند.

مهم‌ترین تفاوت یک فرد دموکرات یا لیبرال با یک فعالی سیاسی منتسب به حرکت ملی آزربایجان که او هم دموکرات یا لیبرال است در دغدغه آنان نسبت به ساختار سیاسی آینده در ایران است. فعالان سیاسی حرکت ملی آزربایجان (از چپ تا راست) نمی‌توانند در شکل‌گیری ساختار حاکمیتی مشارکت نمایند که در آن امکان اعمال تبعیض‌های سیستماتیک سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و حقوقی علیه ملت تورک آزربایجان میسر و یا ممکن باشد. هر سیستم حاکمیتی که در آن جامعه آزربایجان جنوبی مکانیسم قانونی برای اجرا و صیانت از خواسته‌های خود را نداشته باشد مردود است. (طبیعتاً این مسئله برای سایر ملت‌های ایران نیز صادق است)

بنابراین خط‌کشی بین فعالان حرکتی ملی آزربایجان و مفاهیمی همچون دموکراسی، حقوق بشر، برابری و آزادی اگر نادانی نباشد فتنه محافل امنیتی رژیم است. دست‌هایی فعالانه در کار هستند تا این کج‌فهمی شناختی راجع به حرکت ملی آزربایجان را در بین فعالان ملی جوان و جامعه آزربایجان گسترش دهند. باید با هوشیاری در برابر این دسیسه‌ها ایستاد. چگونه می‌توان تصور کرد که سپهر سیاسی آزربایجان با آن پیشینه پرفرازونشیب سیاسی و اجتماعی نسبت به اصول دموکراتیک، آزادی، برابری، حقوق زنان و رفاه مردم بی‌توجه باشد. پرواضح است که سیر تحولات سیاسی و اجتماعی در ایران و آزربایجان مشخص خواهد کرد که جامعه آزربایجان کدام‌یک از طیف‌های سیاسی حرکت ملی را بیش از دیگران حمایت و همراهی خواهد کرد؛ لیبرال‌ها، سوسیالیست‌ها، دموکرات‌ها، راست‌ها و یا افراطی‌های هر یک از این طیف‌ها!