یافته‌های وحشتناک از آلودگی رود آراز
محمد مسافری در آزمون کارشناسی ارشد رتبه یک کشور بود و با رتبه اول آزمون دکتری نیز راهی دانشگاه لندن شد و سال‌هاست که استاد دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت و تغذیه و مدیر گروه بهداشت محیط است و تحقیقات زیادی در خصوص ایمنی غذایی و کنترل کیفی آب در آذربایجان شرقی انجام داده است. طرح تحقیقاتی «مستندسازی خسارت‌های بهداشتی- زیست‌محیطی آلودگی آب رودخانه ارس با تأکید بر بازه مرزی ارمنستان» از کارهای ایشان است که بخشی از یافته‌های وحشتناک آن را باهم می‌خوانیم:
«نتایج آنالیز نمونه‌های رسوب، نشان‌دهنده افزایش معنی‌دار برخی از عناصر و فلزات در ایستگاه‌های دوزال و کوردش می‌باشد و افزایش غلظت در خصوص فلزات و عناصری مانند آلومینیوم، آرسنیک، بور، مس، مولیبدن، سرب و سولفور به وضوح دیده می‌شود.
غلظت سرب قبل از نوردوز ۹ پی.پی.ام است که در دوزال به ۱۴ و در کوردش به ۲۷ افزایش‌یافته و مقدار سرب اندازه‌گیری شده در رسوب سد خدآفرین ۳۳۸ است که این عدد ۲۴ برابر میانگین غلظت سرب در پوسته زمین است.
غلظت مس قبل از نوردوز ۴۲ پی.پی.ام است که در دوزال به ۱۳۲ و در کوردش به ۵۶۱ افزایش می‌یابد. این افزایش بیش از چهار برابری غلظت مس در رسوب ایستگاه کوردش نسبت به ایستگاه دوزال و افزایش بیش از ۱۳ برابری نسبت به نوردوز است.
غلطت فلز مولیبدن از ۳ پی.پی.ام در ایستگاه نوردوز به ۲۹ در ایستگاه کوردش افزایش‌یافته و ۱۰ برابر شده است. غلظت آرسنیک قبل از نوردوز ۹ پی.پی.ام است که در دوزال به ۱۹ و در کوردش به ۶۰ افزایش می‌یابد که نسبت به میانگین غلظت در پوسته زمین ۳۰ برابر است و این رقم در رسوبات سد خدآفرین حتی از کوردش هم بالاتر است.»
این تحقیق می‌گوید که «آبیاری محصولات کشاورزی با آب رودخانه ارس، مقادیر زیادی از فلزات مس، سرب، آرسینک و وانادیوم را در خاک مزارع و محصولات کشاورزی پخش می‌کند. حتی گوشت و شیر دام‌هایی که از آب ارس مصرف کرده‌اند، می‌تواند موضوع آلودگی باشد. ازآنجاکه در آب رودخانه ارس بیشترین غلظت سرب در فاز محلول می‌باشد تا فاز رسوب و چون شهرهای پارس‌آباد، بیله‌سوار، گرمی و روستاهای مجاور ارس، از این آب به‌عنوان آب شرب استفاده می‌کنند، لازم است سطح سرمی فلزات مس، سرب، آرسنیک و وانادیوم در خون ساکنین بررسی و اثرات حاصل از مواجهه با این فلزات سنگین مورد پایش و مراقبت قرار گیرد.»
