۱۲ شهریور موناسیبتی ایله گونئی آزربایجان سیاسی تشکیلاتلارینین ۱۲ مادده‌لیک بیاننامه‌سی
۱۲ شهریور موناسیبتی ایله گونئی آزربایجان سیاسی تشکیلاتلارینین ۱۲ مادده‌لیک بیاننامه‌سی
دیرلی گونئی آزربایجان تورک میللتی!
چاغداش تاریخیمیزده هامیمیزین نوستالژیک دویغولارلا آندیغیمیز و هئچ زامان اونودا بیلمه‌دیگیمیز اولایلاردان بیری، میللی حکومتین قورولوب بیر ایل سونرا داغیلماسیدیر. میللی حکومتیمیز، اسیر دوشموش بیر ائلین قیسا دا اولسا، آزادلیغی تامسینماسیدیر؛ عدالتین او سحرکار گؤزللیین اوزاقلاردا دئییل، گؤز اؤنونده گؤرمه‌سیدیر. پیشه‌وری‌نین باشچیلیغی ایله یارانمیش میللی حکومت، سؤمورگه دورومونا دوشموش یارالی بیر میللتین درمانی ایدی. بو درمان ایلک دؤنه ۱۲ شهریور ۱۳۲۴-جو ایلده ۱۲ مادده‌لیک بیر بیاننامه ایله اورتایا قویولدو. آنجاق آزربایجان دئموکرات فیرقه‌سینین ایر‌ه‌لی سوردویو بو درمانین یارالاریمیزی ساغالتماسینا، نه یازیق کی تئهران حکومتی ایله آنلاشان دونیا گوجلری یول وئرمه‌دی. اونا گؤره ده، یارامیز قایساق باغلامادی و گونو گوندن درینلشدی؛ سؤمورگه‌چیلیک داوام ائتدی؛ آزربایجان آیاقلاندی، تاپدانیب تالاندی و ایستیبداد یئنی بیر دون گئییب، دین اؤرتویو ایله بو میللتین بوغازینی سیخدی.
البته کی، حاکم اولان موستبید قوه‌لر و اونلارین سونراکی داوامچیلاری، آزادلیق عصیانچیسی اولان میللی حکومتی بوغسالار دا، ۱۳۲۵-جی ایلده ۲۷ مین آزادلیق فدائیسینی اؤلدورسه‌لر ده، میللی حکومتین مقاومت شوعاری اولان “اؤلدو وار، دؤندو یوخ” شوعارینی ایللر بویو لاغا قویسالار دا، هئچ زامان آرخایین اویومادیلار. نه پهلوی-جومهوری ایسلامی رئژیملرینین باسدیرمالاری، نه ده شووینیست ساغ موخالیفت و پان‌ایرانیست سول آخینلارینین سانسورو پیشه‌وری‌نین سسین بوغا بیلمه‌دی و بو گون گونئی آزربایجانین بوتون شهرلرینده بو سس یانسیماقدادیر. بو گون آزربایجان دئموکرات فیرقه‌سینین میللی اولکولری، گنج نسلیمیزین ایده‌آلیدیر، اوسته‌لیک بو اولکولر داها آرتیق آرینیب و گونوموزون احتیاجلارینا اویغون گلیشیبدیر.
آرتیق گونئی آزربایجان میللی حرکتی آدیندا چوخ گئنیش بیر حرکت یارانیب. آرتیق یادلار طرفیندن بو ایده‌آللاری گونده‌مدن سالان هئچ بیر آخیم، ایدئولوژی و سؤیله‌مین جادیبه‌سی یوخدور بو میللته و بو میللتین اؤنده گئدن موباریز اینسانلاری اؤز ایده‌آللارینی آزادلیق و عدالت اساسیندا قورولان میللی حکومت اولدوغونو اورتایا قویوبلار. بو تاریخی میللی اویانیشین یانیندا، فارس سؤمورگه‌چیلیگی اویغولایان و دینی ایستیبداد ایله بو میللتین گونون قارا ائد‌ن ایران ایسلام جومهوریتی‌نین عؤمرونون سونا ارمه‌سی گؤز اؤنونده‌دیر. بؤیوک دییشیکلیکلر یاخین زاماندا گؤزله‌نیلیر. بئله بیر دورومدا، آزربایجان میللتینین موستملکه اولدوغونا دؤزمه‌یه‌ن و بو سؤمورگه‌یه سون وئرمک اوغروندا یارانمیش میللی تشکیلاتلار اولاراق، بیر آرایا گلدیک. اینانیریق بو کئچید دؤنه‌مینده بو گونون ۱۲ شهریور بیاننامه‌سینین یاییلماسینین زامانی گلمیشدیر. داها دوغروسو میللی حکومتیمیزی قورماغا ان الوئریشلی زاماندیر. اوموروق بو بیلدیرگه ایله میللتیمیزین اساس هدفی بللی اولاجاق، بیرلیگیمیز داها دا برکییه‌جک و بو هدف یولوموزا داها آرتیق ایشیق ساچاراق کیم‌سه بو میللتی جایدیرماغی باجارمایاجاق.
ده‌یرلی آزربایجان تورک میللتی!
بیز میللتیمیزین ایچیندن چیخمیش، ۱۲ شهریور بیاننامه‌سینین روحونو داشییان “آزادلیق، عدالت، میللی حکومت ” شوعارینی اؤز آنا شوعاری بیلیب و بو بیاننامه‌ده بو اولکولری آنا قایناق کیمی نظرده آلمیشیق. هامینیزدان بو ایده‌آللارین گئرچکلشمه‌سی اوچون، بو تاریخی وظیفه‌نی یئرینه گتیرمکده میدانا گلیب قهره‌مانلیق گؤسترمه‌نیزی ایسته‌ییریک. بو بیلدیرگه ۱۳۲۴-جو گونش ایلی ۱۲ شهریور بیاننامه‌سی کیمی ۱۲ مادده‌دن اولوشماق‌دادیر، آنجاق دوغال اولاراق گونوموزون احتیاجلارینا و تاریخی تجروبه‌لردن درس آلاراق یئنیلنمیشدیر.
بیرینجی مادده
بیز اینسان حاقلاری دونیالیق بیاننامه‌سی و دونیاجا قبول ائدیلمیش فردی و اجتماعی حاقلاری قارانتی ائد‌ن بوتون سندلری قبول ائدیریک و بوتون اینسانلارین بو حاقلارا مالیک اولماسی گرکدیگینی وورغولاییریق. گله‌جک آزربایجان میللی حکومتینین قانونلارینین هئچ بیری بو دونیالیق اینسان حاقلارینی پوزمامالیدیر.
ایکینجی مادده
آزادلیق و برابرلیک بشریتین چوخ اوزون ایللردن بری بؤیوک ایده‌آللاریدیر. بو ده‌یر و ایده‌آللار بیر چوخ سیاسی ایدئولوژی و فلسفه‌لرین یارانماسینا و بؤیوک ده‌یشیکلیکلرین میدانا گلمه‌سینه ندن اولوبلار. عدالت ایسه بلکه بوتون بشریتین اورتاق ایسته‌یی اولوب. آنجاق آزادلیق و برابرلیگین هانسینین اؤنجه‌لیک داشیماسی داها چوخ عدالتلی اولار قایغیسی، موختلیف ایدئولوژیلرین یارانماسینا گتیریب چیخاریب. تاریخ ایسه بو دیرلرین هر هانسینا گؤز یومولماسینین زیانلارین سرگیله‌مکده‌دیر. بیز گله‌جک آزربایجان حکومتینده، اینسانلارین قانون چرچیوه‌سینده برابر آزادلیقلارا مالیک اولماسینا اینانیریق. اینسانلارین سیاسی، اجتماعی و اقتصادی باخیمدان آزاد اولماسی ایسه یالنیز قانونلا و باشقالارین آزادلیقلارینی پوزارسا محدودلاشیر. اینسانلار بو آزادلیقلارا برابرجه مالیکدیرلر و برابرلیگی پوزان سیاست و قانونلار یالنیز توپلومون عموم خئیرینه و آشاغی طبقه-قاتمانلارین خئیری اوچون یاپیلا بیلر.
اوچونجو مادده
بیز ایرانین چوخ میللتلی بیر اؤلکه اولدوغونا اینانیریق و فارس ناسیونالیزمی ویا فارس فاشیزمینین بوتون غئیری-فارس میللتلره او جمله‌دن تورکلره حاکم اولدوغو دوشونجه‌سینده‌ییک. باشقا سؤزله بوگونکو ایراندا، بوتون غئیری فارس میللتلر کیمی گونئی آزربایجان و ایرانین باشقا بؤلگه‌لرینده یاشایان تورکلر ده، فارسلارین سؤمورگه‌سی حالینا سالینیبلار. بیز بو موستملکه‌چیلیگی گونئی آزربایجانین ان بؤیوک فاجعه‌سی گؤروروک و بوگونکو دورومدا بو سؤمورگه‌دن قورتولماغی میللتیمیزین ان عاجیل ایستک و هدفی کیمی دیرله‌ندیریریک. اونا گؤره ده، فارس میللتینین حاکمیتی و اوستونلویوندن قورتولوب اولوسلاراراسی حقوقدا قبول اولونموش «اؤز موقددراتینی بللی ائتمک حاقینا» دایاناراق، اؤز میللی حکومتیمیزی قورماق ان باشلیجا و ایستراتئژیک هدفیمیزدیر. میللی حکومت بیزیم اورتاق و واز کئچیلمز حاقیمیزدیر. بو حاقی میللتیمیزه تانییان هر کس و هر گروپ و یا اؤلکه میللتیمیزین دوستودور.
دؤردونجو مادده
بوگون فارس سؤمورگه‌چیلیگینی میللتیمیزه قارشی یورودن و دینی ایستیبداد ایله بوتون اجتماعی-سیاسی آزادلیقلاری با‌سدیران و ایرانی بوتون میللتلره او جمله‌دن فارسلارا بئله زیندان ائد‌ن آپاریجی گوج «ایران ایسلام رئژیمی»دیر. بو رئژیم اؤز عمللری ایله ثبوت ائدیب کی، آزربایجان میللتینه دوشمندیر و بو رئژیم وار ایکن بیز هئچ بیر حاقیمیزا چاتا بیلمریک. وئردیکلری بوتون وعده‌لر ده، یالنیز میللتیمیزی آلداتماق اوچوندور. بو رئژیم هئچ بیر رئفورم و ده‌ییشیمه یول وئرمیر و اونا گؤره ده، بیز بو رئژیمی آزربایجان تورک میللتینین ذاتی حاقلاری اوغروندا آپاردیغی موجادیله‌سینده ان بؤیوک انگل گؤروروک.
بیز دوشونوروک کی ایرانا حاکم اولان فاشیزم و سؤمورگه‌چیلیکدن قورتولماق اوچون ایراندا یاشایان بوتون میللتلرین موباریزه بیرلیگی و ظلم آلتیندا یاشایان میللتلر جبهه‌سینین قورولماسی مجبوری و تاریخی زورونلولوقدور. آنجاق بو شکیلده بو رئژیمی مغلوب ائتمک مومکوندور.
بئشینجی مادده
چوخولچو دئموکراسی بوگون بشریتین الده ائتدیگی ان الوئریشلی یؤنه‌تیم سیستئمیدیر، کی اؤز میللی موقددراتینی تعیین ائتمه حاقینی دا ائحتیوا ائدیر. بیز گله‌جک آزربایجان میللی حکومتینده چوخولچو دئموکراسینین حاکم اولاجاغینی هدفلریمیز ایچینده یئرلشدیرمیشیک. بیز دئموکراسینی تکجه سئچکیلرده خالقین اوی وئرمه‌سینده یوخ، بوتونو ایله اویغولاماق ایسته‌ییریک. اینانج، سؤز و توپلاشما آزادلیغی، پارتیالاشما و سئچکیلره آزادجا قاتیلیب آدای اولوب و یا سس وئرمک حاقینی دئموکراسینین تمل گرکسینیملریندن ساییریق. گله‌جک آزربایجان حکومتی کسین اولاراق چوخولچو دئموکراتیک بیر دؤولت اولمالیدیر.
آلتینجی مادده
بشر تاریخی دین حاکمیتینین ان قورخونج حاکمیت اولدوغونو دؤنه-دؤنه ثبوت ائدیب. هر هانسی دین حاکمیتده اولوب، اصلینده دین آداملارینین-روحانیلرینین قوللوغوندا اولوب. دین حاکمیتلرینین ده‌ییشیلمه‌سی همیشه بؤیوک خسارتلری برابرینده گتیریب. بو تاریخین بیزه وئردیگی درسدیر و بوگونکو ایران ایسلام جومهوریتی ده بونون آیدینجاسینا گؤسترگه‌سیدیر. دینین دؤولته و گئنل اولاراق دئسه‌ک، عمومی آلانا قاریشماسی، هم دینین اؤزو اوچون هم ده توپلوم اوچون بؤیوک زیانلار وئریر. ائله اونا گؤره ده، سئکولاریزم و لائیکلیک دوشونجه‌لری اورتایا گلمیش و دینی شخصی مساله قونومونا گتیرمیشدیر. بیز گله‌جک آزربایجان‌دا دینین دؤولت و عمومی آلاندان اوزاق دورماسینی و شخصیلشمه‌سینی ایسته‌ییریک و بو ایسته‌یی یئرینه یئتیرمه‌یه قرارلیییق. بیر سؤزله گله‌جک آزربایجان‌دا اینسانلیغین اونور و سایغینلیغین پوزمایان بوتون دینلر آزاد اولدوغو حالدا ، هئچ بیر دینین قانونلاری دؤولت قانونلاریندا نظرده آلینمایاجاق. هئچ بیر دین خادیمی، اؤزل و آیریجالیقلی قونوما مالیک اولمایاجاق. سئکولاریزم گله‌جک گونئی آزربایجان دؤولتینین اؤزل‌لیکلریندن اولاجاق.
یئددینجی مادده
بیزیم آنلاییشیمیزا گؤره دئموکراسی تکجه چوخونلوغون سسی و حاکمیتی دئییل. بوتون سیاسی، دینی و ائتنیک آزینلیقلارین وارلیقلاری، کیملیکلری و آزادلیقلاری قورونمالیدیر. پلورالیزم-چوخولچولوق گله‌جک گونئی آزربایجان‌دا ان آپاریجی ایلکه‌لردن اولمالیدیر. بوتون دینی آزینلیقلار اؤز اینانجلاریندا سئکولاریزمه دایاناراق آزاد اولمالیدیرلار، بوتون ائتنیک آزینلیقلار اؤز دیللرینده اؤیره‌نیم کئچمه‌لیدیرلر و توپلومسال حاقلاری تعامین ائدیلمه‌لیدیر. بیز توپلومو اونیفورم و هوموژئن گؤرموروک، هر زامان آیری-آیری سلیقه‌لر، اینانجلار و کیملیکلرین وار اولماسی و یارانماسی مومکوندور و بو چئشیتلیلیکلره سایغی ایله یاناشیلمالیدیر.
سککیزینجی مادده
اولکولر توپلوملارین بؤیوک آرزولاریندان و دویدوقلاری تهلوکه‌دن یا پوزولموش گئنیش حاقلاریندان یارانیر. بوگون ایراندا یاشایان جمعیتین یاریسینی اولوشدوران قادینلارا، ایکینجی درجه‌لی وطنداش کیمی باخیلیر. قادینلار کیشیلرین مالیک اولدوغو بیر سیرا ان ایلکین حاقلاردان یوخسوندورلار. ایران ایسلام جومهوریتی، قادینلارا قارشی بو آیری سئچکیلیگی ایسلام شریعتینه دایاناراق ساوونور. بیز قادینلا کیشینین اینسان اولاراق برابر اولدوقلارینا و قانوندا برابر آزادلیق و حقوقا مالیک اولماسینا اینانیریق. گله‌جک گونئی آزربایجان میللی حکومتینده بو برابرلیگی یئرینه یئریتمه‌یه قرارلیییق. بیزجه کئچمیش ایللرین آیری سئچکلیینی اؤد‌مک اوچون، اؤلکه قانونلاریندا قادینلا کیشی آراسیندا برابرسیزلیک اولورسا، قادینلارین خئیرینه اولمالیدیر.
دوققوزونجو مادده
یوردوموز میللتیمیزی میللت ائد‌ن اساس ائتکه‌نلردن بیریدیر. دیل، تاریخ، کولتور و اورتاق میللی باغلیلیق کیمی اؤیه‌لر نه قدر ده‌یرلی اولسالار دا، وطنین بیرلیگی و بوتونلویو اولمازسا مودئرن یؤنه‌تیمین یارانماسی اولاناقسیزدیر. گونئی آزربایجانین تاریخی تورپاقلاری بیزیم اوچون واز کئچیلمز میللی وارلیقدیر و اونو قوروماق اوچون مشروع مدافعه حاقینیندان ایستیفاده ائتمک لابود و قاچینیلمازدیر. بیز ایران ایچینده‌کی میللتلره میللی حکومت حاقینی تانییان بوتون میللی-سیاسی قوروملار و تشکیلاتلارلا ایشبیرلییه حاضر اولدوغوموز حالدا، میللی تورپاقلاریمیزین بیر قاریشیندان بئله واز کئچمریک. میللی آزادلیغیمیز و دؤولتیمیز اوغروندا جاندان باشدان کئچه‌جه‌ییمیز کیمی، تورپاقلاریمیزیندا ساوونماسیندا اینانجلیییق. بو بیزیم اوچون اؤلوم قالیم ساواشیدیر.
اونونجو مادده
ایران ایسلام جومهوریتی‌نین یاریتماز و خائینجه سیاستلری نتیجه‌سینده، بوگون یئرالتی و یئراوستو ثروتلریمیز تالاندیغی کیمی، یاشام چئوره‌میز ده داغیلماقدادیر. یاشام چئوره‌میزین آرادان آپاریلماسینین ان قاباریق اؤرنکلریندن بیری اورمو گؤلونون قورودولماسیدیر. آزربایجان میللتینین چوخسایلی اعتراضلارینا باخمایاراق، حاکمیت بو حاقدا هئچ بیر موثبت ایش گؤرمه‌دی و آزربایجانی سوسوز دوز چؤلونه چئویرمک، گؤروندویو کیمی بو رئژیمین سیاستینین بیر پارچاسیدیر. بیز یاشام چئوره‌میزی، یاخشی یاشاماغین گؤز آردی ائدیلمز گرکسینیمی بیلیریک، عینی زاماندا سوردوروله‌بیلیر قالخینمانین اؤن‌ملی فاکتورلاریندان بیریدیر. یاشام چئوره‌میزین قورونوب ساخلانماسینی میللی دؤولتیمیز قورولمایانا قدر احتیماللارا تاپشیرماق کیمی گؤروروک. میللی حکومتیمیز قورولارسا، چئوره‌میزی اؤزوموز قورویاجاغیق و هئچ بیر اقتصادی سیاسی قازانج باهاناسینا یاشام چئوره‌میزین پوزولماسینا یول وئرمه‌یه‌جییک.
اون بیرینجی مادده
بوگون ایراندا یاشایان اهالینین چوخ آغیر سورونلاریندان بیری کئچیم-اقتصادی سورونودور. ایندیکی یاریتماز حکومتین رسمی وئریلرینه گؤره اؤلکه اهالیسینین یوزده آلتمیشی یوخسوللوق خطینین آلتیندادیلار. یوخسوللوق، ایشسیزلیک، باهالیق و اقتصادی یولسوزلوق-فساد گئت گئده داها آرتیق اوزه چیخماقدادیر. اینتیحار، کوچه‌ده یاشاماق، عایله‌لرین داغیلماسی، جینایت، نارکوتیک باغیملیلیغی کیمی توپلومسال سورونلار اینانیلماز سوییه‌ده‌دیر. بو اقتصادی فلاکت غئیری فارس بؤلگه‌لرده داها دا آجیناجاقلیدیر. اؤلکه ثروتینین یوزده سکسه‌نی تئهران‌دا و مرکزی ویلایتلرده توپلاشیب. ایش و گلیر آرخاسینجا مرکزه قاچانلارین آردی کسیلمیر. بیزجه بو دورومو یارادان اساس عامل ایندیکی یولسوز-فاسید رئژیمدیر. بو رئژیم اؤز منطیقسیز سیاستلرینی یوروتمک نتیجه‌سینده و اصلینده خالقی یوخ ساده‌جه رئژیمی ساخلاماق اوچون، دورومو بورایا گتیریب چیخاریب. اؤلکه‌نی چاپیب قاچان آداملار دا هامیسی رئژیمین عامللری اولوبلار. شووینیست و سؤمورگه‌چی باخیش ایسه بو رئژیمین آیریلماز پارچاسیدیر. بیزیم دوشونجه‌میزه گؤره، بو رئژیم وار ایکن اقتصادی چتینلیکلر چؤزوله بیلمز. گله‌جک گونئی آزربایجانین اقتصادیات پلانلارینی، البته کی میللت آزاد سئچیمله سئچه‌جک، آنجاق بیزیم باخیشیمیزدا آزاد بازار اقتصادیاتی ایله یاناشی شففافلیق و خالق قارشیسیندا سوروملو توتولماق اقتصادی گلیشمه‌نین اولمازسا اولمازیدیر کی بوگونکو ایراندا بونلاری هئچ بیری یوخدور.
اون ایکینجی مادده
بیز بوگون بؤیوک بیر میللی ساواش ایچینده اولساق دا، باریش هر زامان ایده‌آلیمیزدیر. بیزیم وطنیمیزی، آزادلیغیمیزی و حاقلاریمیزی غصب ائتمک ایسته‌مه‌یه‌ن هر بیر شخص، قوروم و دؤولتی اؤزوموزه پوتانسیئل دوست گؤروب یاخشی ایلیشکیلر قورماغا اوستونلوک وئریریک. خاریجی سیاستده دوستلوغون و ساغلام ایلیشکیلرین یانلیسیییق. ان یاخین دوستلاریمیز ایسه قارداش اؤلکه‌لریمیز اولان تورک اؤلکه‌لریدیر. بیز اؤزوموزو تورک دونیاسینین بیر پارچاسی، آزربایجانی ایسه بؤلونموش بیر میللت حساب ائدیریک. بونونلا یاناشی بوتون قونشولاریمیز و دونیا اؤلکه‌لری ایله دوستلوق و باریش ایچینده یاشاماق آرزوموزدور و بو حاقدا دوستلوق اوچون الیمیزی ایلک اوزاتماغا همیشه حاضیریق.
یاشاسین آزربایجان
یاشاسین آزادلیق، عدالت، میللی حکومت
آزربایجان مرکز پارتییاسی – آ.م.پ
آزربایجان میللی دیرنش تشکیلاتی – دیرنیش
آزربایجان اؤیرنجی حرکتی – آزوح
گونئی آزربایجان دئموکرات پارییاسی – گادپ
۰۴/۰۹/۲۰۲۲
