آزربایجان میللی دیرنیش تشکیلاتی‌نین مرکزی شورا عوضوو؛
مجید آراز: میللی حرکتین هم گونئی آزربایجانی، هم ده ایرانین تامامی ایله علاقه‌دار پلانی اولمالیدیر
بیزیم ایکی فرق‌لی اما بیر-بیری ایله باغلانتی‌لی پلان و یول خریته‌میز اولمالیدیر. بیر، ساده‌جه گونئی آزربایجانی علاقه‌له‌ن‌دیره‌ن و اونون مسئله‌لرینی دقته آلان گونئی آزربایجان یؤنوملو بیر پلانیمیز اولمالیدیر. بیر ده، ایرانین تامامیندا چؤزومون بیر پارچاسی اولماق.
سیاسی فعال مجید آراز آمئریکانین سسینه موصاحیبه‌ده دئییر کی، ایرانین پروبلئملری اوچون بیر چؤزوم وارسا، تورک ایجماسی اولمادان بونا چاتماق مومکون اولمایاجاق. اونون سؤزلرینه گؤره، «میللی حرکاتین حاضیرکی مرحله‌ده ایکی پلانی اولمالیدیر. بیر، گونئی آزربایجان یؤنوملو و اونون مسئله‌لرینی دقته آلان بیر پلان. بیر ده، ایرانین تامامیندا چؤزومون بیر پارچاسی اولماق.»
«تورک مسئله‌سی ایران‌دا بوگونکی حاکمیت و اؤلکه‌یه حاکم اولان ذهنیت باخیمین‌دان جدی و تمل بیر مسئله‌دیر. بلکه ایران و ایرانلیلیغین تعریفی بوگونکی کیمی اولماسایدی، یعنی، سون ۱۰۰ ایلده بو شکیل‌ده تعریف ائدیلمه‌سیدی، تورک مسئله‌سی ایران‌دا بئله بیر پروبلئم اولمایا بیلردی. اما نتیجه اعتباری ایله فارس ائتنیک کیملیینین اوزرینه قورولموش بیر ایران‌لییق تعریفی وار. دولایی‌سی ایله، بو وار اولان ایران کیملیگی و ایران میللی دؤولتی اوچون پروبلئم اولان بیر تورک مسئله‌سی وار،» مجید آراز سؤیله‌ییر.
ایران کیملیگی و ایران میللی دؤولتی اوچون پروبلئم اولان بیر تورک مسئله‌سی وار. بونون یانیندا بیر ده تورکییه فاکتورو، قوزئی آزربایجان و تورک دونیاسی فارکتورونو و اینفورماتیکا چاغیندا اولماغیمیزی دا نظره آلدیغیمیز زامان، بو مسئله ماهیت اعتباری ایله ایران‌دا سون درجه کریتیک بیر مسئله‌دیر.
سیاسی فعال ایرانین تامامیندا «بؤیوک بیر پوتانسیل اولان تورک مسئله‌سینین» بیر حیصه‌سینین خصوصیله ایران آزربایجانین‌دا رئاللیغا چئوریلدیینی اؤنه چکیر:
«تورک مسئله‌سی اساساً پوتانسیل اولاراق چوخ بؤیوک‌دور. چونکی ایرانین رسمی آغیزلاری دا اهالینین ۴۰ فایزینین تورک اولدوغونو دئییر. عینی زامان‌دا یئنه بعضی رسمی آغیزلار ایران‌دا آنا دیلی فارسجا اولان اهالینین تقریباً ۳۵-۴۰ فایز اولدوغونو دئییرلر. بونون یانیندا بیر ده تورکییه فاکتورو، قوزئی آزربایجان فاکتورو، تورک دونیاسی فارکتورونو و اینفورماتیکا چاغیندا اولماغیمیزی دا نظره آلدیغیمیز زامان، بو تورک مسئله‌سی ماهیت اعتباری ایله ایران‌دا سون درجه کریتیک بیر مؤوضوعدور.»
آراز ایران‌داکی «تورک مسئله‌سینین» ایران دؤولتی داخیل اولماقلا، بؤلگه و دونیا دؤولتلری طرفیندن دقته آلیندیغینی ایفاده ائدیر.
«بو پوتانسیل اؤزللیکله گونئی آزربایجان‌دا بیر میقدار رئاللیغا چئوریلیب. اما دوشونوره‌م کی، بو، گئده‌رک آرتاجاق. ائله تئهران‌دا، شیرازدا و دیگر بؤلگه‌لرده ده آرتاجاق. حاضیرکی مرحله‌ده بو داها چوخ اجتماعی حرکات فورماسیندا اؤنه چیخیر. اما بونون جدی بیر سیاسی طرفی ده وار. بو سیاسی طرفین اؤنه‌می گئده‌رک آرتاجاقدیر. من دوشونوره‌م کی، داها ایندیدن ایران دؤولتی بونون سیاسی طرفی ایله حئسابلاشماغا باشلاییب. بؤلگه دؤولتلری و دونیا دؤولتلری بونون سیاسی طرفینی گؤرمه‌یه باشلاییبلار،» او قئید ائدیر.
ایران دؤولتی ایندیدن تورک مسئله‌سینین سیاسی طرفی ایله حئسابلاشماغا باشلاییب. بؤلگه دؤولتلری و دونیا دؤولتلری بونون سیاسی طرفینی گؤرمه‌یه باشلاییبلار.
مجید آراز دئییر: «بو گون تورک مسئله‌سینین تامامه‌ن سیاسی تن‌لیکلره تأثیر ائد‌ن بیر سیاسی حرکات اولماسین‌دان سؤز ائتمییمیز مومکون اولمایا بیلر اما زامان ایچری‌سین‌ده ایستر اجتماعی معنادا ایستر سیاسی معنادا، دوشونوره‌م کی، ایرانین تن‌لیکلرینی دییش‌دیره بیله‌جک بیر حرکات حالینا گله‌جک‌دیر. بو گوجو و بو مثلاًی تمثیل ائد‌ن موختلیف قوروملار و شخصلردن عبارت اولان آزربایجان میللی حرکاتی‌دیر. اما، بو تمثیل هله تامامه‌ن رئاللیغا دؤنوشمه‌ییب و بؤیوک فایزی پوتئنسیال‌دادیر.»
مجید آرازین فیکرینجه، میللی حرکات گنج بیر حرکات اولماسی سببیله هله یئترینجه سیاسیلشمه‌ییب.
بیزیم ایکی فرق‌لی اما بیر-بیری ایله باغلانتی‌لی پلان و یول خریته‌میز اولمالیدیر. بیر، ساده‌جه گونئی آزربایجانی علاقه‌له‌ن‌دیره‌ن و اونون مسئله‌لرینی دقته آلان گونئی آزربایجان یؤنوملو بیر پلانیمیز اولمالیدیر. بیر ده، ایرانین تامامیندا چؤزومون بیر پارچاسی اولماق.
«بیزیم ایندیکی حرکاتیمیز تشکیلات‌چی‌لیق و کادرلار معناسینداا گنج بیر حرکت‌دیر. ایسپئسیفیک اولاراق ۹۰-جی ایللرده باشلاییب. گنج اولماسی اعتباری ایله ده دویغوسال بیر شکیل‌ده اورتایا چیخیب و سونرا سیاسیله‌شیب. اما سیاسیلشمه‌سینده ده قلیز بیر دویغوساللیق وار. من بونو چوخ طبیعی قارشیلاییرام… دوشونوره‌م کی، سون ایللرده بو دویغوساللیغین دوزو آزالیب،» او قئید ائدیر.
آراز حساب ائدیر کی، میللی حرکاتین یالنیز ایران آزربایجانی اوچون دئییل ایرانین تامامی اوچون پروقرامی اولمالیدیر.
«بو مرحله‌دن سونرا من دوشونوره‌م کی، بیزیم ایکی فرق‌لی اما بیر-بیری ایله باغلانتی‌لی پلان و یول خریته‌میز اولمالیدیر. بیر، ساده‌جه گونئی آزربایجانی علاقه‌له‌ن‌دیره‌ن و اونون مسئله‌لرینی دقته آلان گونئی آزربایجان یؤنوملو بیر پلانیمیز اولمالیدیر. بیر ده، ایرانین تامامیندا چؤزومون بیر پارچاسی اولماق. چونکی من آچیقجاسی آزربایجان میللی حرکاتی اولاراق و یا حتی ایرانین عمومی تورک حرکاتی اولاراق تک باشیمیزا رئژیمه و ایران حاکمیتینه آلتئرناتیو اولا بیلجییمیزی دوشونموره‌م. اما بیز ایرانین تامامیندا بیزیم اوچون اویغون اولان بیر چؤزومون بیر پارچاسی اولا بیلملیگیک. بونو جدی معنادا دوشونملیگیک. دوشونوره‌م کی، ایرانین تامامی اوچون بیر چؤزوم وارسا، بونون تورکلر اولمادان، آزربایجان اولمادان الده ائدیلمه‌سی مومکون دئییل. بیز بونو تک باشیمیزا ائده بیلمریک، اما دیگرلری ده بیزسیز ائده بیلمزلر،» او بیلدیریر.
