۲۱ سال از درگذشت رهبر جنبش آزادیبخش ملی، ابوالفضل ائلچی‌بی رئیس جمهور سابق آزربایجان [شمالی] می‌گذرد.

ابوالفضل ائلچی‌بی در ۲۲ آگوست ۲۰۰۰ در آکادمی پزشکی نظامی گولحانه در ترکیه، جایی که تحت درمان بود، درگذشت.

ابوالفضل ائلچی‌بی در ۲۴ ژوئن ۱۹۳۸ در روستای کلکی در منطقه اردوباد نخجوان متولد شد.

در سال ۱۹۵۷ از دانشکده شرق‌شناسی دانشگاه دولتی آزربایجان فارغ التحصیل شد. وی یکی از رهبران جنبش ملی آزربایجان، از بنیانگذاران و اولین رئیس جبهه خلق آزربایجان بود.

ابوالفضل ائلچی‌بی، که در سال ۱۹۹۲ به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد، یک سال بعد در نتیجه قیام در گنجه باکو را ترک کرد و به کلکی رفت. ابوالفضل ائلچی‌بی، که قدرت وی با تصمیم مجلس ملی ملغی شد، به عنوان رئیس حزب جبهه خلق آزربایجان به فعالیت خود ادامه داد.

او یکی از رهبران جنبش آزادیخواهانه مردم بود که در اواخر دهه ۱۹۸۰ آغاز شد. وی در زمان اتحاد جماهیر شوروی در ژانویه ۱۹۷۵ به اتهام تبلیغات ناسیونالیستی و ضد شوروی دستگیر شد.

او یک سال بعد در ۱۷ ژوئیه ۱۹۷۶ آزاد شد. گفته می‌شود در آن زمان، وی به کار فیزیکی سخت در معدن قاراداغ محکوم شد. ائلچی‌بی در ۷ ژوئن ۱۹۹۲ با سمت رئیس جبهه خلق آزربایجان به عنوان رئیس جمهور آزربایجان انتخاب شد.

پس از نافرمانی مسلحانه در گنجه، دومین شهر بزرگ آزربایجان [شمالی]، در ۴ ژوئن ۱۹۹۳، وی مجبور به تسلیم قدرت شد. در شب ۱۷ تا ۱۸ ژوئن همان سال، ابوالفضل ائلچی‌بی باکو را ترک کرد و به روستای زادگاهش کلکی رفت و ۴ سال و ۴ ماه در آنجا زندگی کرد. در آن سال تغییر حکومت در کشور انجام شد.

به همین دلیل برخی از طرفدارانش از وی انتقاد کردند، اما بعدها وی دلیل این اقدامش را جلوگیری از جنگ داخلی توضیح داد. وی در ۲۲ آگوست ۲۰۰۰ در سن ۶۲ سالگی درگذشت. در آستانه مرگ ائلچی‌بی، وی در بیمارستان نظامی گولحانه ترکیه تحت درمان بود.

از حکومت یک‌ساله وی بیشتر به خاطر ایجاد یک سیستم امتحان سراسری برای پذیرش در موسسات آموزشی کشور و اخراج نیروهای روسیه از آزربایجان یاد می‌شود.

وی همچنین از رهبران معنوی حرکت ملی آزربایجان جنوبی است و همواره از تضییق‌هایی که حکومت مرکزی ایران بر هم‌تبارانش در آزربایجان جنوبی اعمال می‌کرد صریحا انتقاد می‌کرد. وی برای اولین بار تئوری آزربایجان واحد را مطرح کرده و از آن دفاع می‌کرد.

ابوالفضل ائلچی‌بی، که در ۲۲ آگوست ۲۰۰۰ پس از یک بیماری طولانی درگذشت، به باکو آورده شد و در خیابان فخری به خاک سپرده شد.