وزرای امور خارجه ایران و چین روز شنبه، هفتم فروردین، قرارداد ۲۵ ساله همکاری بین دو کشور را در تهران امضا کردند.

وانگ یی، وزیر امورخارجه چین و محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران، سند جامع همکاری‌های ۲۵ ساله دو کشور را روز شنبه ۷ فروردین (۲۷ مارس) در تهران امضا کردند.

پیش از امضای این قرارداد حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، در دیدار با وانگ یی ضمن «قدردانی از مواضع پکن در حمایت از ایران در مجامع بین‌المللی از جمله موضوع برجام» گفته بود:‌ «همکاری‌های دو کشور برای اجرای برجام و عمل به تعهدات برجامی از سوی کشورهای اروپایی بسیار مهم است و می‌تواند موجب تغییر شرایط فعلی برجام شود.»

پیشتر خبرگزاری‌های جمهوری اسلامی ایران از «نهایی شدن» این قرارداد ۲۵ ساله در دیدار علی لاریجانی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی، با وزیر خارجه چین خبر داده بودند.

در گزارش رسانه‌های داخلی ایران از آقای لاریجانی، رئیس سابق مجلس، به عنوان «مسئول پیگیری قرارداد ۲۵ ساله ایران – چین» یاد شده است.

شنبه صبح وانگ یی پیش از دیدار با حسن روحانی، ابتدا به دیدار علی لاریجانی، مشاور علی خامنه‌ای، رفت و در پی این دیدار بود که خبر نهایی شدن قرارداد ۲۵ ساله منتشر شد.

خبرگزاری مهر در این باره نوشت:‌ «طرفین همچنین با ابراز خرسندی از نهایی شدن برنامه همکاری جامع میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین و بررسی چگونگی پیشبرد ابعاد کلان روابط سیاسی، اقتصادی و راهبردی بر رایزنی نزدیک دو کشور برای ارتقای همکاری‌های بلندمدت و راهبردی تاکید کردند.»

اگرچه مفاد این قرارداد ۲۵ ساله به طور رسمی از سوی هیچ یک از طرفین منتشر نشده است اما بر اساس برخی اطلاعات درج شده با امضای این قرارداد نه تنها سیطره چین بر بازارهای اقتصادی ایران گسترده تر از پیش خواهد شد بلکه کنترل برخی بنادر خلیج نیز به چینی ها واگذار می گردد.

به گفته سخنگوی وزارت خارجه ایران، انتظار حکومت در ایران این است که «این… سند بالادستی به عنوان نقشه راه در ۲۵ سال آینده روابط ایران و چین باشد».

اما در گزارش‌های منتشر شده در روز شنبه به مخالفت‌ها با این سند و انتقادهای گسترده از آن به‌ویژه در شبکه‌های اجتماعی هیچ اشاره‌ای نشده است.

به عقیده منتقدان، سران جمهوری اسلامی ایران برای تداوم حکومت خود و کسب حمایت چین این قرارداد ۲۵ ساله را تنظیم کرده اند. عدم شفافیت مقامات در انتشار مفاد این قرارداد و مدت زمان اجرای آن به این بد گمانی ها دامن زده است.

مقام‌های ایرانی این انتقادها را بی‌پایه دانسته و قول داده‌اند که پس از نهایی شدن متن توافق، آن را علنی بسازند.

این در حالی است که در آبان‌ماه سال گذشته غلامرضا انصاری، معاون دیپلماسی اقتصادیِ وزارت خارجه ایران، گفت که سند نهایی ۲۵ ساله جمهوری اسلامی ایران و چین تنها اقتصادی نیست و «در بخش‌های مختلف دیگر» نیز ورود کرده است.

او در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر در مورد سند جامع ۲۵ ساله ایران و چین گفت: «آن سندی که در رسانه‌ها منتشر شده است، سند موضوع مذاکره ایران و چین نیست؛ سند موضوع مذاکره خیلی متفاوت است. زمینه‌های همکاری آن سند که بیرون آمده بود، اقتصادی بود اما سند نهایی در بخش‌های مختلف قضائی، مجلس و… دو کشور ورود کرده است.»

سابقه تدوین سند ۲۵ ساله به سال ۹۴ و دیدار روسای جمهور چین و ایران باز می‌گردد که طرفین بر تنظیم و تصویب یک سند راهبردی همکاری‌های مشترک تاکید کردند.

هیئت دولت ایران پیش‌نویس نهایی سند همکاری‌های ۲۵ ساله دو کشور را که از سال ۹۴ بحث آن جریان بود، تیرماه سال ۹۹ تصویب کرد.