آیا ترکها در دوره شاه عباس صفوی به اورمیه آمدند؟
در طول تاریخ هیچ منبعی وجود ندارد که شهر اورمیه و غرب دریاچه اورمیه را جزئی از آزربایجان نشمرده باشد...
برخی از جریانهای هوادار تروریسم در غرب آزربایجان در تبلیغات خود برای جعل هویت تاریخی منطقه غرب آزربایجان خصوصاً اورمیه تاکید خاصی بر ورود ترکان افشار به رهبری کلبعلی خان افشار به اورمیه دارند. این جریانها تلاش میکنند چنین القا کنند که قبل از ورود ترکان افشار به اورمیه این منطقه ترکنشین نبوده است و یا ترکها در این منطقه حضور نداشتهاند.
منابع تاریخی این ادعای جریانهای تروریستی را به طور قطع رد میکند.
یکی از منابعی که در این خصوص به روشنی سخن میگوید و اتفاقاً مورد استناد همین جریانها نیز می باشد کتاب «تاریخ افشار» نوشته «میرزا رشید ادیبالشعرا محمودلوی افشار» می باشد.
این اثر ارزشمند و معتبر تاریخی در سال ۱۲۸۳ هجری قمری (حدود ۱۶۰ سال پیش) در دوره حکومت ناصرالدین شاه قاجار در اورمیه نگارش شده است. این کتاب به دستور و تشویق یوسف خان شجاع الدوله پسر لطفعلی خان بیگلر بیگی نوشته شده است.
به تصریح این منبع در سال ۸۰۲ هجری قمری «گرگین بیگ اوصالو» از سوی امیر تیمور گورکانی به حکومت اورمیه تعیین میشود.
نام گرگین بیگ اوصالو و طایفه اوصالو هنوز در روستای «قورد اوصالو» در اورمیه باقی مانده است. احتمالاً نام ترکی «قورد» در حین ضبط به زبان فارسی به گرگین ترجمه شده است. بعد از وی نیز «الامه سلطان اوصالو» و «یادگار سلطان اوصالو» در اورمیه حکومت داشته اند.
این کتاب حاکمان بعدی اورمیه تا دوره شاه عباس را چنین می شمارد می شمارد؛ آغزیوار خان بیگدلی، چراغ سلطان شاملو، علی سلطان ذوالقدر، گوگجه سلطان قاجار، بوداق سلطان مافی، ولی سلطان مافی، بکر بیگ مکری، بداق سلطان مافی، حسین خان مافی، شاهباز سلطان زنگنه، جانی خان شاملو، محمد عیسی خان شاملو، محمد خان نسقچی باشی، فرج الله خان شاملو، مردعلیخان افشار، سبحان وئردی خان.
شاه عباس نیز بعد از به قدرت رسیدن در ابتدا علیمردان خان قاسملو را به حکومت اورمیه تعیین میکند.
چنانچه از نص صریح این منبع به دست می آید حداقل دویست سال قبل از به سلطنت رسیدن شاه عباس طوایف و والیان ترک در اورمیه حضور داشتند و به غیر از چند مورد تمامی حاکمان اورمیه ترک بوده اند. تنها پنج حاکم از ایلهای کرد مافی، مکری و زنگنه بوده اند. مافیها و زنگنهها هنوز در اورمیه حضور دارند و مناطقی نیز به نام آنها می باشد، لیکن منسوبین دو ایل مافی و زنگنه به مرور زمان ترک زبان و شیعه مذهب شدهاند.
بعد از این مرحله است که به دستور شاه عباس کبیر جمعیت کثیری از ایل افشار به سرکردگی کلبعلی خان وارد اورمیه می شوند.
لازم به ذکر است که این کتاب از دوره امیر تیمور گورکانی شروع می شود ولی منابع بسیاری موجود است که در دورههای غزنوی و سلجوقی جمعیت کثیری از ترکان اوغوز وارد مناطق مختلف آزربایجان شده و در آزربایجان سکنی گزیده اند. البته ورود ترکان اوغوز نیز سرآغاز اسکان ترکان در آزربایجان نبوده است و اسکان اولین طوایف ترک در آزربایجان به پیش از میلاد می رسد.
لذا به راحتی قابل استنباط است که تبلیغات هواداران جریانهای تروریستی مبنی بر ورود ترکان به اورمیه در دوره شاه عباس محلی از اعراب ندارد.
طبیعی است که هیچ کس منکر حضور ایلات کرد در غرب آزربایجان نبوده و نیست، لیکن انکار هویت آزربایجانی و کردستان سازی! غرب آزربایجان با توسل به جعلیات و وهمیات به هیچ وجه ممکن و قابل قبول نیست.
در طول تاریخ هیچ منبعی وجود ندارد که شهر اورمیه و غرب دریاچه اورمیه را جزئی از آزربایجان نشمرده باشد.