جزوه یادبود مهندس غلامرضا امانی در چهلمین روز وفاتش در سانحه مشکوک رانندگی، با مقالاتی به قلم کیان صفری، اسماعیل جوادی، عباس لسانی، ائلیاز یئکنلی و… در سال ۱۳۸۷ منتشر و در شهرهای مختلف توزیع شد.

عصر روز سوم آبان ۱۳۸۷ خبر تلخ وفات مهندس غلامرضا امانی از چهره‌های سیاسی حرکت ملی آزربایجان در سانحه مشکوک رانندگی را در اورمیه شنیدم. درگذشت دوست و هم‌رزممان برای حرکت ملی آزربایجان جنوبی بسیار دردناک بود.

موضوع مرگ‌های مشکوک در حرکت ملی مانند شکنجه و مرگ پروفسور زهتابی، سانحه رانندگی مهندس امانی، وفات ناگهانی چنگیز بخت آور در محل کار، فوت ناگهانی سهند افشاری و سانحه دردناک رانندگی ابراهیم جعفر زاده همواره در هاله از ابهام و برخوردهای سنگین ارگان‌های امنیتی دولت ایران قرار گرفت و اجازه تحقیقات لازم داده نشد.

مرحوم غلامرضا امانی بعد از تحمل چندین سال زندان به جرم فعالیت‌های ملی و عضویت در گروه ملی اسلامی آزربایجان، چند روز بعد از آزادی برای دیدار با فعالین ملی به همراه عباس لسانی، آشیق جبرئیل خلیلی به اورمیه سفر کرد و در منزل یکی از دوستان میزبان این عزیزان بودیم.

نشست‌های بسیار مفیدی در خصوص وضعیت حرکت ملی انجام گرفت و خاطرات دوران بازجویی و زندان مهندس غلامرضا امانی به‌عنوان اولین زندانی سیاسی حرکت ملی آزربایجان جنوبی را شنیدیم. خاطره‌ای از زبان مرحوم غلامرضا امانی را که هیچ‌وقت فراموش نخواهم کرد و بعد از سال‌ها و بعد از مرگ‌های مشکوک در حرکت ملی به عمق مسئله پی بردم، برای اولین بار به قلم و زبان می‌آورم.

مهندس امانی آن شب در جمع دوستان که بعضی از آنها نیز بالاجبار جلای وطن کردند، از خاطره ماه‌های اول بازداشت و بازجویی‌هایش توسط بازجویان وزارت اطلاعات می‌گفت که چگونه تهدید به مرگ شده است.

مرحوم امانی می‌گفت: یک روز بازجویی‌ام شش ساعت طول کشید و بازجو تلاش می‌کرد اثبات کند که تورک‌های آزربایجان جنوبی در سعادت و رفاه زندگی می‌کنند و مسئله بنام تبعیض نژادی در انقلاب اسلامی وجود ندارد. بعد از چندین ساعت وقتی مقاومت مرا دید، با عصبیت صراحتاً به من گفت: شما فکر می‌کنید آن‌قدر زنده خواهید ماند که استقلال آزربایجان جنوبی را ببینید؟مطمئن باشید آن روز را نخواهید دید، یک‌لحظه دیدید در خیابان با یک ماشین تصادف کردید. مطمئن باشید، اگر آن روز برسد که آزربایجان بخواهد از ایران جدا شود، یک آزربایجان سوخته تحویل خواهید گرفت.

چند سال بعد، آن حادثه مشکوک مهندس امانی را از خانواده‌اش و حرکت ملی گرفت؛ زیرا مهندس امانی، چنگیز بخت آور و ابراهیم جعفر زاده به عنصر حل اختلاف همه طیف‌های حرکت ملی تبدیل‌شده بودند و سعید امامی‌های جمهوری اسلامی باوجود امانی‌ها، بخت آورها و جعفر زاده‌ها خواب راحتی نداشتند. به نظر راقم قتل‌های زنجیره در حرکت ملی به‌صورت گسترده‌تری انجام گرفت اما همواره بایکوت شد. بیش از ده سال از آن حادثه تلخ می‌گذرد و آزربایجان در آتش تبعیض می‌سوزد تا آزربایجانی سوخته تحویل این ملت بدهند.

به نظرم، غلامرضا امانی تاریخ یک ملت و جنبش ملی است و همواره عنصر حل اختلاف و سمبل اتحاد نیروهای سیاسی حرکت ملی بود. محدود کردن غلامرضا امانی در یک قالب و رتبه تشکیلاتی بدتر از نامهربانی‌هایی است که در سال‌های آخر عمرش از طرف بعضی دوستانش به وی روا داشته شد.

روحش شاد

راهش پر رهرو باد

اسماعیل جوادی – آنکارا ۹۸/۸/۲