نیک می دانید که در هر جامعه بشری مشکلات ریز و درشت، مسائل اصلی و فرعی بنیادین و غیر بنیادین فراوانی وجود دارد که از بدو وجود جوامع انسانی همزاد با آنها بوده است. اساسا جامعه ی بدون مشکل جامعه ای است خیالی، اتوپیک و دور از دسترس. منتهی با رشد این جوامع و پیدایش جوامع شهری و صنعتی، مشکلات معیشتی، رفاهی و عدم لوازم آسایش کافی بیشتر شده و مشکلات این جوامع بغرنج تر و پیچیده تر از گذشتگان شده است.

در این میان است که وجود نخبگان و نیروهای پیشرو در آن جامعه اهمیتی مضاعف به خود می گیرد. وجود نخبگان می تواند مشکل گشای بحرانها و مسائل جوامع انسانی باشد. نخبگان و روشنفکران کسانی هستند که درصدد مدیریت مشکلات، جهت دهی، حل مشکلات و یا ارائه راهکارها و روشهای عملی برای برطرف کردن مشکلات جوامع بشری هستند و این کار را هم جزئی از وظایف خودشان می دانند.

منتهی در این میان بعضی از مسائل را با مدیریت و جهت دهی نمی توان حل و فصل کرد. چرا که این مشکلات ریشه ای هستند و باید ریشه آنها را شناخت. و تا این مسائل از بن و ریشه حل نشوند هرگز نمی توان مشکلات تابع و نشات گرفته از انها را حل و فصل کرد. به عبارتی با پرداختن به برگ و شاخه نمی توان به حل مشکلات اساسی و ریشه کمکی کرد.

برخی از دوستان از بنده می پرسند که حرکت ملی چه برنامه ای برای بیکاری، معیشت جوانان، فاصله طبقاتی، مسائل و حقوق زنان، برچیدن بی عدالتی و تورم، افزایش قیمتها، از بین رفتن قدرت خرید مردم و حتی ازدواج جوانان دارد؟؟!

می دانید که جامعه آزربایجان و ملت تورک نیز دارای همه این مشکلات و مصایب اساسی عظیم و کمرشکن که بدانها اشاره شد هستند. و هر روزه با این معضلات مواجه می شوند. هر یک از این مشکلات خود به تنهایی توان برافکندن و به تباهی کشاندن یک جامعه را دارند. اما دوستان عزیز یک فعال حرکت ملی و حرکت ملی تورکها و آزربایجان که نه دارای بودجه و خزانه ملی می باشد. نه نهادها و دستگاههای اجرایی کشور را در اختیار دارد با کدامین توان و بودجه و ثروت می تواند برای برچیدن بیکاری و ایجاد اشتغال قدم بردارد؟؟ یک فعال ملی مدنی تورک که خود او نیز دارای همین مشکلات سرسام آور اقتصادی می باشد چگونه توان آن را دارد که بیکاری یک جامعه را برچیند و یا برای آن برنامه ارائه بدهد؟

یک فعال یا حرکت نمی تواند چنین کاری را انجام دهد. چرا که همه اینها مستلزم دارا بودن دولت و دستگاههای اجرایی است که پشتوانه کلان اقتصادی همراه داشته باشند. علت العلل تمامی مشکلات جامعه آزربایجان در نبود حاکمیت ملی ملت تورک در آزربایجان است که عدالت اجتماعی را با برقراری دولت قانون و حقوق برقرار سازد و تبعیض های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی موجود ایجاد شده از اعمال سیاستها و مدیریتهای غلط از مرکز را برچیند.

رسیدن به یک جامعه انسانی ایده آل، مستلزم احیا و اجرای عدالت اجتماعی است که تضمین و تنها نهاد اجرا کننده برای آن وجود یک حکومت دموکراتیک و مردمی است که بر اساس قانون استوار باشد. تا ما سرنوشت خود را در دست نگرفته ایم، انتظار داشتن دادن برنامه ها و عملی ساختن آنها و نیز برچیدن بی عدالتی های موجود از طرف نخبگان و فعالان ملی، انتظاری بس عبث و بیهوده است. چرا که آن قدرت اجرایی که بتواند برنامه های نخبگان جامعه آزربایجان را عملی سازد در آزربایجان وجود ندارد.

نخبگان و پیشروان جامعه آزربایحان در شرایط کنونی می توانند در تلاش باشند که با ایجاد آگاهی ملی در توده ها نگاه استعماری موجود و اعمال شده از مرکز به آزربایجان را برچینند. شعار عدالت خواهی و حقوق برابر برای همه انسانها و ائتنیکها سر دهند. و در نهایت با به دست گرفتن اقتدار سیاسی لازم که شرط و اساس لازم برای برچیدن مشکلات ریشه ای جامعه تورک است، چه در کل ایران و چه جامعه تورک آزربایجان، بتوانند با دادن روشها برنامه ها راهکارها و مدیریت صحیح، همگی آنها را عملی ساخته و مشکلات موجود را برطرف سازند.

گفتمان عدالت خواهی یکی از شعارهای حرکت ملی آزربایجان برای همگی انسانهاست. عدالت اجتماعی زیربنای اصل برابری و مساوات است. و تنها نهادی که تضمین کننده اجرا و احیای عدالت اجتماعی است حاکمیت ملی و برقراری دولت حقوق می باشد.

 سعید مینایی