شصت و هشتمین سالگرد جنبش 21 آذر ،”روز دولت گرایی ملی درآزربایجان جنوبی” را در حالی گرامی می داریم که جنبش ملی آزربایجانجنوبی با فراز و نشیب هایش مبارزات سیاسی – ملی را تداوم بخشیده  و توانسته است پیروزی های بزرگی را نصیب ملت ترک آزربایجان نماید.

بستر و علل ظهور و تشکیل دولت ملی سید جعفر پیشه وری در سال 1324 و سقوط تاسف بار این دولت ملی و اشغال دوباره اراضیآزربایجان توسط ارتش ایران، حاصل عوامل بین المللی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مختلفی می باشد که هر کدام از این موارد توسط کارشناسان و تاریخ نگاران منصف آزربایجان جنوبی مورد کندوکاش قرار گرفته و می گیرد.

اسناد موجود در آرشیوهای دولتی روسیه، آمریکا، آزربایجان شمالی و ایران که متاسفانه برخی از آنها هنوز هم به دلایل سیاسی غیرقابل دسترسی می باشند، گویای واقعیت های تاریخی علل ظهور و سقوط دولت ملی آزربایجان به رهبری شهید سید جعفر پیشه وری می باشند.متاسفانه روشنفکران فارس و تاریخ نگاران ناانصاف تهران تنها با برجسته نمودن نقاط ضعف این دولت، تلاش دارند خدمات و ماهیت درونی رهبران سیاسی و نخبه گان آن دوره را لجن مال و وابسته به مسکو معرفی نمایند. اما همه می دانیم که ظهور دولت ملی در آزربایجان نتیجه ستم ملی اعمال شده از سوی شوونیست های به قدرت رسیده پهلوی علیه ملت ترک آزربایجان بوده است. انکار هویت ملی آزربایجانیها، تبعیض نژادی و اهانت های زبانی علیه ملت ترک آزربایجان، تاراج منابع زیرزمینی و نابودی اقتصاد آزربایجان،  کشتار و شکنجه روشنفکران ترکآزربایجانی عامل اساسی آغاز جنبش فراگیر  21 آذر بود که با کمال تاسف بعد از گذشت شصت و هشت سال، ملت ترک آزربایجان همچنان با این ستم های ملی دست به گریبان می باشد.

تاریخ نگاران مواجب بگیر شوونیسم فارس، حتی روشنفکران چپ تهران و در صدر آن حزب توده که “مائو تسه تونگ”، “فیدل کاسترو”، “چه گوارا” و دولت “آلنده” را به دلیل نزدیکی به بلوک شرق قهرمان و دولت ملی یاد می کنند و خواستار به محاکمه کشاندن عاملین به سقوط کشاندن این دولت ها هستند،  با بهانه قرار دادن تمامیت ارضی ایران سید جعفر پیشه وری و کادر رهبری دولت ملی آزربایجان را خائن و وطن فروش عنوان نمودند.

این آقایان که در مرگ نلسون ماندلا به سوگ نشستند و “محمد علی عمویی” را نلسون ماندلای ایران عنوان کردند “صفر قهرمانیان” را به خاطر وفاداری اش به فرقه دمکرات آزربایجان تا آخر عمر بایکوت کردند.

لجن مال کردن ماهیت مترقی دولت ملی آزربایجان از طرف سیاسیون و روشنفکران  چپ و راست فارس چنان قوی بود که بدبختانه همه نیروهای مبارز ترک آزربایجانی در دهه های گذشته در همه سازمان های سیاسی خصوصاً سازمان مجاهدین خلق و چریک های فدایی خلق که بنیانگذارشان اغلب از ترک های آزربایجان بودند این دولت را حکومتی فاسد و وطن فروش باور داشتند.

اما خوشبختانه  علیرغم دهه ها نا انصافی و هجمه و بایکوت و تخریب، فداکاری مردان و زنان ترک آزربایجانی در جنبش 21 آذر، جنبش معاصر آزربایجان توانست غبار بایکوت ها و لجن اهانت ها را از تابلوی حکومت ملی آزربایجان پاک نموده و چهره مترقی و واقعی حکومت ملی و جنبش 21 آذر را برای نسل کنونی آزربایجان جنوبی تبیین نماید.

نسل جوان ملت ترک آزربایجان جنوبی هم اکنون به خوبی می داند که علل آغاز جنبش 21 آذر، ستم نژادی و تبعیض های اقتصادی صورت گرفته بر علیه ملت ترک آزربایجان بوده و با تطبیق شرایط آن دوره با احوال کنونی به درستی و به حق بودن مطالبات حرکت ملی بیشتر و بیشتر مومن و واقف می شوند.

برای شناخت راهبردی جنبش 21 آذر باید اعتراف کرد که  دولت ملی سید جعفر پیشه وری که در زمان خود مترقی ترین جنبش و حکومت را برپا نموده بود با اینحال دارای برخی نقصان های استراتژیک و تاکتیکی در زمان خود بود که متاسفانه گاهاً شاهد تکرار آنها درمبارزات کنونی ما نیز هستیم. تجربیات سقوط دولت ملی سید جعفر پیشه وری در سال 1325 تابلویی گرانبها، اما آلوده به خون صداها فدایی فرقه دمکراتآزربایجان در مقابل چشمان احزاب سیاسی  و شخصیت های حرکت ملی قرار می دهد و اجازه  فرصت تکرار اشتباهات دوباره را از تک تک ما می گیرد. اگر به زبان ساده بگوئیم اگر هر یک از فعالین ملی و گروه های سیاسی حرکت ملی  بعد از شصت و هشت سال به تکرار اشتباهات جنبش 21 آذر و کادر رهبری حکومت ملی دچار شوند، این دیگر قابل  بخشش نخواهد بود.

ملت ترک آزربایجان؛

بعد از گذشت شصت و هشت سال از آغاز جنبش 21 آذر و تشکیل دولت ملی آزربایجان همچنان شاهد تداوم تاراج  و نابودی منابع ملی درآزربایجان جنوبی هستیم. همچنان هویت ترک و فرهنگ آزربایجانی به انحا مختلف در حال ریشه کن شدن می باشد. به دلیل تبعیض شدید  اقتصادی اعمال شده از سوی تهران، شاهد رشد شدید آمار بیکاری، کوچ و چالش های اجتماعی در آزربایجان جنوبی هستیم. از بابت انسدادآزادی های سیاسی در بد ترین دوران قرار گرفته ایم و بسیاری از فعالین ترک آزربایجانی گرفتار سلول های انفرادی و زندان ها می باشند. به دلیل خشکاندن عمدی دریاچه ی اورمیه میلیون ها نفر از ترک های آزربایجان مجبور به کوچ اجباری می باشند. اراضی  تاریخیآزربایجان جنوبی با بهانه های مختلف قطعه قطعه شده و ترکیب جمعیتی آن به هم زده می شود.

در آن دوره از تاریخ نیز ملت ترک آزربایجان با این ستم ها روبرو بود، لذا روشنفکر ترک آزربایجانی  و کادر رهبری جنبش 21 آذر با تحلیل شرایط سیاسی حاکم بر جهان و اشغال اراضی آزربایجان جنوبی توسط ارتش سرخ  و تجربه سقوط حکومت ملی محمد امین رسول زاده مجبور شدند اندیشه ملی را با ذهینت آزربایجان گرایی، در پس اندیشه سوسیالیستی پنهان نمایند، تا بتوانند جنبشی مردمی را رهبری و حکومت مردمی را پایه ریزی کنند. اما بر خلاف لایه بالایی جنبش سطوح پائینی جنبش را با اندیشه ملی آذربایجان گرایی اجین نمودند و توانستند جنبشی فراگیر از طبقه محروم و متوسط جامعه آزربایجانی به راه اندازند. در شر ایط کنونی به دلیل تغییر شرایط سیاسی بین المللی هیچ جریانی نمی تواند جنبش معاصر آزربایجان جنوبی را با اندیشه های منسوخ چپ و راست و اصلاح طلب و اعتدال و مذهبی رنگ و لعاب بزند. زیرا جنبش معاصر آزربایجان جنوبی صرفاً با اندیشه ملی تحت نام حرکت ملی آزربایجان نمود پیدا کرده است.

اگر باور داریم که جنبش 21 آذر و حکومت ملی اولین قربانی جنگ سرد می باشد، بنابراین نقش تدوین دکترین روابط خارجی حرکت ملی برای تک تک احزاب سیاسی حرکت ملی الزامی می باشد. تجربه دولت ملی نشان داد که تمایل بیش از حد به قطبی خاص از قدرت های بین المللی و منطقه ای، نسخه مرگ جنبش معاصر را خواهد پیچید. اگر جدال مسکو و واشینگتن تحت نام بلوک شرق و غرب از عوامل اصلی شکست دولت ملی بود، امروزه نیز نباید این اشتباهات را تکرار نمود.

این واقعیتی غیر قابل انکار است که اگر رهبران جنبش معاصرآزربایجان به هریک از بازیگران بین المللی و منطقه ای نقبولانند که حرکت ملی ناقض منافع آنها نیست، سرنوشت مبارزات ملی در آزربایجانجنوبی به غیر از سرنوشت اپوزیسیون سوریه نخواهد بود. اشتباه برخی از رهبران حکومت ملی آزربایجان به غیر از  سید جعفر پیشه وری  این بود که تمام نگاه خود را معطوف بلوک شرق کرده  و نتوانست بلوک غرب را متقاعد سازد که تشکیل حکومت ملی در تبریز منافع آنها را به خطر نخواهد انداخت. اما قوام السلطنه روباه دیپلماسی خارجی تهران با لابی گری شوونیسم فارس، حکومت ملی را تهدیدی جدی برای منافع غرب در منطقه نمایان ساخت.

ضعف سازماندهی نیروی دیپلماتیک در مجامع بین المللی، عدم ارتباط با طبقه مرفه جامعه آزربایجانی و فراری دادن صاحبان سرمایه از تبریز به تهران، اعتماد بیش از حد به احزاب سیاسی تهران، مذاکرات نامعقول با رهبران حکومت تهران  برخی از نقاط ضعف جنبش 21 و حکومت ملی بود. با کمال تاسف برخی از دوستان در جنبش معاصر ملت ترکآزربایجان هنوز در حال تکرار اشتباهات آن دوره از رهبران جنبش 21 آذر می باشند.

برخی ها هنوز بی رحمانه ترین تخریب ها و شانتاژ ها را علیه فعالین حرکت ملی انجام می دهند و شخصیت های سیاسی را که در تلاش برای ایجاد لابی بین المللی هستند را جاسوس می نامند، غافل از اینکه هر جنبشی بدون داشتن لابی قوی بین المللی محکوم به نابودی می باشد. بدون توجه به ضرورت تبیین تز اقتصادی حرکت ملی، صاحبان سرمایه ترک آزربایجانی را بی محابا وابسته به وزارت اطلاعات و خود فروش تبلیغ می کنند. با بدترین ادبیات باورهای دینی را مورد حمله قرار می دهند، گویا که حرکت ملی آزربایجان جنبشی بی دین است. یقینا مرز دین با سیاست  در جنبش معاصر آزربایجان جنوبی مشخص می باشد، اما آقایان کدام جهان بینی دینی را برای جامعه آزربایجانی قبول دارند،معلوم نیست. برخی هنوز مرزبندی خود را با سیاسیون اصلاح طلب،اعتدالیون، اصولگرایان تهران و اپوزیسیون خارج مشخص نکرده هر از گاهی از شاخه ای به شاخه ای می پرند.

مبارزات ملی در آزربایجان جنوبی با پیروزهای به دست آمده چند سال اخیر فعالین ملی و با توجه به شرایط بین المللی و منطقه ای و روی کار آمدن دولت روحانی در ایران و نرمش قهرمانانه رهبران ایران در مقابل بازیگران سیاسی جهان و سیر پرونده هسته ای و تلاش ایران برای ارتباط با کشورهای حاشیه خلیج عربی و تجدید روابط ایران با جمهوری ترکیه و روابطش با جمهوری آزربایجان به نقطه حساس و ظریفی رسیده است و لازم است که سیاست ها و نقشه راه خود را با حساسیت هرچه بیشتر تبیین کند زیرا در چنین شرایط ظریفی هر اشتباهی می تواند عواقب وخیمی در پی داشته باشد.

تشکیلات مقاومت ملی آزربایجان با الهام از تاریخ مبارزات ملت ترکآزربایجان، شدیداً از ارتباط و نزدیکی نیروها و احزاب سیاسی حرکت ملی حمایت کرده و ترویج علمی و میدانی سازمان یابی مدرن نیروهای سیاسی، فرهنگی، رسانه ای، حقوق بشری و حتی اقتصادی آزربایجان را رمز برون رفت از چالش ها و بحران های پیش روی ملت ترک آزربایجانبرای رسیدن به حق تعیین سرنوشت سیاسی – ملی ملت ترک آزربایجانمی داند.

با گرامی داشت یاد و خاطره همه رهروان راه آزادی ملت ترک آزربایجانجنوبی و شهیدان جنبش 21 آذر بار دیگر بر تداوم مبارزات ملی تا رسیدن به حق تعیین سرنوشت سیاسی – ملی و رفاه اجتماعی و آزادی های دمکراتیک و مشروع در آزربایجان جنوبی تاکید و اصرار می ورزیم.

تشکیلات مقاومت ملی آزربایجان جنوبی

١٣٩٢/٠٩/٢٠