یادداشت:
پیامی که تهران به آنکارا و باکو فرستاد – شامیل چچنی
سفر بشار اسد با حاشیههای گوناگون همچون استعفای «جواد ظریف» در دقت رهبران سیاسی و رسانههای جهان بود، ولی سفر نیکول پاشینیان بهخاطر همزمانی آن با سالگرد کشتار تورکهای خوجالی و یکصدمین سالگرد کشتار تورکهای اورمیه و سلماس در مرکز دقت روشنفکران و نخبگان و رسانههای حرکت ملی آزربایجان جنوبی قرار داشت.
در هفته اخیر، تهران میزبان بشار اسد رهبر دیکتاتور سوریه و نیکول پاشینیان نخستوزیر ارمنستان بود. درحالیکه دستگاه دیپلماسی ایران در ۲۷مین سالگرد کشتار خوجالی در قاراباغ اشغالی و یکصدمین سالگرد جنایات داشناکها در غرب آزربایجان جنوبی مشغول برنامهریزی سفر «نیکول پاشینیان» به تهران و فرستادن پیامی خاص به باکو بود، قاسم سلیمانی و سردار کبیری (از فرماندهان اطلاعات و عملیات نیروهای سپاه قدس در سوریه) با احتیاط بسیار مشغول هماهنگی و تدارکات امنیتی سفر بشار اسد به تهران بودند.
انتقال بشار اسد به تهران توسط قاسم سلیمانی و سردار کبیری تحت تدابیر امنیتی بهگونهای صورت گرفت تا زائران کاروان زیارتی شرکت شمسا (متعلق به یکی از فرماندهان سپاه) در هواپیمای شرکت ماهان از همسفری خود با مهمان ویژه (بشار اسد) اطلاع پیدا نکنند و این مسافر ویژه در هواپیما بدون اطلاع دستگاه دیپلماسی و فرماندهان سپاه انصارالمهدی (یگان حفاظت از مقامات ایران) با تغییر مسیر ناگهانی به جای نشستن در فرودگاه امام خمینی، در فرودگاه مهرآباد فرود آید تا مهمان ویژه با کمترین ریسک امنیتی وارد بیت رهبری شود.
سفر بشار اسد با حاشیههای گوناگون همچون استعفای «جواد ظریف» در دقت رهبران سیاسی و رسانههای جهان بود، ولی سفر نیکول پاشینیان بهخاطر همزمانی آن با سالگرد کشتار تورکهای خوجالی و یکصدمین سالگرد کشتار تورکهای اورمیه و سلماس در مرکز دقت روشنفکران و نخبگان و رسانههای حرکت ملی آزربایجان جنوبی قرار داشت.
بعد از بمبارانهای پیدرپی مواضع نیروهای سپاه قدس و حزب الله لبنان توسط جنگندههای اسرائیلی و تلفات سنگین سپاه پاسداران در سوریه و دیدار رئیس جمهور ایران در سوچی با رهبران روسیه و ترکیه، سفر کاملا امنیتی بشار اسد به تهران بدون اطلاع دستگاه دیپلماسی ایران و تحت کنترل سپاه قدس و شخص سردار سلیمانی پیامهای مختلفی را به بازیگران تحولات سوریه و منطقه فرستاد.
یکی از این پیامها این بود که تصمیمگیران اصلی تحولات سوریه در ایران، نه دولت روحانی بلکه محافل قدرت نزدیک به رهبر ایران میباشد. پیام دیگری که سفر بشار اسد به تهران صادر میکرد این بود که توافقات امنیتی که در سوچی بین مقامات روسیه، ایران وترکیه انجام میگیرد اعتبار زیادی ندارند و دولت ترکیه نیز باید از قدرت و نفوذ ایران در سوریه آگاه باشد، بهگونهایکه حکومت ایران میتواند شخص بشار اسد را دور از چشم دستگاههای دیپلماتیک و سرویسهای اطلاعاتی منطقه تا تهران مشایعت کند.
از سوی دیگر سپاه قدس و شخص سردار سلیمانی از توافقات امنیتی بین دولت روحانی با آنکارا در سوچی زیاد خشنود نیست و نگران چرخش سیاسی و نظامی ترکیه در سوریه است. علیرغم توافقات سوچی بین دولت روحانی و ترکیه مبنی بر محدود کردن فعالیت و حضور مخالفین همدیگر در کشورهای مطبوعشان، فرماندهان عالی سپاه مصرا مخالف برچیده شدن کمپهای مخفی گروه تروریستی پ.ک.ک در مناطق مرزی ایران و ترکیه و قطع ارتباطات با سران تروریستها در قندیل میباشند.
بهنظرمیرسد رهبر ایران و سپاه قدس در یک بازی سیاسی و امنیتی پیام ویژهای را به آنکارا ارسال کردند مبنی بر اینکه نزدیکی جواد ظریف و چاوشاوغلو و توافقات دولت روحانی در سوچی با دولت ترکیه برای مردان سایه ایران اهمیت زیادی در بر ندارد و در صورت لزوم قدرت و اراده نقل و انتقال شخص بشار اسد را نیز دارند و آنکارا باید با احتیاط حرکت کند.
فرکانسهای سفر بشار اسد در حالی به آنکارا فرستاده میشود که در ۲۷ مین سالگرد کشتار مسلمانان تورک خوجالی در منطقه قاراباغ اشغالی و در یکصدمین سالگرد کشتار مردم اورمیه و سلماس، نیکول پاشینیان مهمان دولت روحانی بود و یقینا جواد ظریف به عنوان دیپلمات کارکشته و یکی از نخبگان اندیشه «ایرانشهری» از حساسیت دولت باکو و مردم دو سوی آراز از موضوع اشغال قاراباغ و سالروز فاجعه کشتار خوجالی باخبر بوده و این دعوت بدون برنامهریزی در این روز مهم انجام نگرفته است.
همکاری سفارت ارمنستان در تهران با برخی از مقامات دولت اصلاحطلب روحانی و همچنین تیم امنیتی «آذریها» در تهران، تبریز، اورمیه و اردبیل برای شناسایی و رصد آدرس منازل و محل کار فعالین تاثیرگذار و روزنامهنگاران حرکت ملی آزربایجان نکتهی قابل تامل دیگری است که نباید از دقت نظر فعالین ملی و ملت تورک آزربایجان پنهان بماند. همکاری تهران و ایروان برای مقاصدتورکستیزی سابقه تاریخی دارد بهطوریکه گروه تروریستی آسلا با حمایت دولت ایروان سالها مشغول ترور دیپلماتها و روزنامهنگاران تورک در کشورهای مختلف بود که «ایشیق یوندر» دیپلمات ترکیهای در ۲۸ آوریل سال ۱۹۸۴ در تهران توسط این گروه ترور شد. اعضای گروه تروریستی آسلا سالهاست در تهران با لباسهای متحدالشکل در ۲۴ آوریل در مقابل سفارت ترکیه در تهران با حمایت پلیس ایران رژه میروند.
در سالروز قتل عام خوجالی و یکصدمین سالروز قتل عام مردم اورمیه و سلماس، نیکول پاشینیان با چراغ سبز مقامات ایران در باشگاه آرارات و با پرچم کشور ساختگی قاراباغ در بین رهبران محافل ارمنی سلفی غرور و پیروزی منتشر میکند تا مقامات ایران پیام ویژهای را به باکو بفرستند.
یقینا برخوردها و پیامهای تهران از دید دیپلماتهای آنکارا و باکو به دور نمانده است؛ ولی آنچه به حرکت ملی آزربایجان مربوط میباشد اهانتهای پیدرپی مقامات تهران به ارزشهای جامعه تورک آزربایجان جنوبی میباشد که نهایتا طلاق سیاسی و جدایی ملی را رقم خواهد زد.