میزان تسلیحات انبار شده در یک کشور نشان دهنده پتانسیل آن کشور برای پاسخ نظامی قوی به کشور متجاوز احتمالی و یا آغاز جنگ از سوی آن کشور است ؛ جمهوری آذربایجان نیز با خرید های تسلیحاتی کلان از سایر کشور ها و راه اندازی خط تولید برخی سلاح های مدرن در خاک این کشور به یکی از بزرگ ترین داردندگان تسلیحات نظامی منطقه تبدیل شده است و افزایش پتانسیل نظامی آذربایجان مسئله ای است که جمهوری ارمنستان و برخی کشور های همسو با آن را نگران کرده است.

در سال های اخیر جمهوری آذربایجان به شکلی معنا دار به تجهیز ارتش این کشور شتاب بخشیده است، در گزارش پیش رو قراردادهای تسلیحاتی جمهوری آذربایجان با کشور های مختلف را  خواهیم آورد.

قرارداد های نظامی با روسیه :

اخیرا روزنامه Vedomosti روسیه از جزئیات فروش اسلحه و مهمات به ازش بالغ بر یک میلیارد دلار از سوی روسیه به آذربایجان پرده برداشت.

یک مقام بلند پایه وزارت دفاع روسیه که خواستار عدم انتشار نامش شده این خبر را تصدیق کرده است .  منبع فوق همچنین اسم سلاح های فروخته شده را افشا کرد.

بر اساس قرار داد نظامی فوق الذکر، روسیه 94 عدد تانک T-90C، نزدیک 100 عدد BMP-3 ، تعداد 18 عدد  Msta-C (توپخانه خودکار متحرک)، تعداد 18 عدد  Smerç (یک نوع موشک انداز پیشرفته)، همچنین 18 عددVena (توپ جنگی)، 6 عدد سیستم  TOC-1A (سیستم  آتش سنگین)  جمهوری آذربایجان فروخته است.

علاوه بر این جمهوری آذربایجان در سال 2010 دو و در سال 2011 یک مجموعه اس300 از روسیه خریداری کرده است و در سال 2010 تعداد 75 عدد و در سال 2011 تعداد 37 عدد موشک 48N6E2 و SA-10E برای سیستم های موشکی اس300 خریداری کرده است.

مسأله ی جالب توجه در معاملات تسلیحاتی روسیه با جمهوری آذربایجان که حرف و حدیث های زیادی را به وجود آورده است فروش همزمان سلاح از سوی روسیه به هر دو کشور آذربایجان و ارمنستان است؛ با این تفاوت که این تسلیحات با قیمت کمتری به ارمنستان فروخته می شوند.

همچنین آذربایجان در سال 2010 قرارداد خرید 24 عدد هلیکوپتر تیپ Mi-35M تعداد 60 عدد هلیکوپتر تیپ Mi-8MT،Mi-17 و Hip-H که سال گذشته چهار عدد هلیکوپتر تیپ Mi-35M و 23 عدد هلیکوپتر تیپ Mi-8MT،Mi-17 و Hip-H به آذربایجان تحویل داده شد.

خرید ادوات جنگی از اسرائیل:

بر اساس قراردادی که سال 2012 بین باکو و تلاویو منعقد شد اسرائیل ادوات نظامی به ارزش 1.6 میلیارد دلار به آذربایجان فروخته است. بر اساس این قرار داد نیز آذربایجان هواپیمای بدون سرنشین و رادار های پیشرفته از اسرائیل خریده است ؛ که موسسه بین‌المللی تحقیقات صلح استهکلم سوئد، جزئیات این خرید نظامی  جمهوری آذربایجان از رژیم صهیونیستی را منتشر کرد.

موسسه بین المللی تحقیقات صلح استهکلم اعلام کرد جمهوری آذربایجان در سال 2011 به میزان 1.6 میلیارد دلار سلاح و مهمات و دیگر تجهیزات نظامی از رژیم صهیونیستی خریداری کرده است.

در گزارش منتشر شده از سوی این موسسه آمده است که جمهوری آذربایجان در چارچوب این قرارداد یک عدد سیستم موشکی “باراک – 8” و تعداد 75 عدد موشک از اسرائیل خریده است. دولت باکو در چارچوب این قرارداد ارتش خود را با سیستم راداری “گرین پاین”، موشک های باله دار Gabriel-5 مورد استفاده در تهاجمات دریایی و ده فروند هواپیمای جاسوسی بدون سرنشین تجهیز کرده است.

موسسه بین المللی تحقیقات صلح استهکلم در این گزارش همچنین تصریح کرد که جمهوری آذربایجان از سال 2008 تاکنون اقدام به خرید سلاح و مهمات از رژیم صهیونیستی کرده و علاوه بر این ترکیه، روسیه، آمریکا و افریقای جنوبی دیگر کشورهای طرف قراردادهای نظامی باکو هستند.

براساس اسناد منتشر شده از سوی جمهوری آذربایجان این کشور در سال 2010 تعداد 10 عدد هواپیمای جاسوسی بدون سرنشین Hermes-450 و تعداد 10 هواپیمای بدون سرنشین Aerostar  از اسرائیل خریداری کرده است.

در سال 2011 نیز 2 عدد هواپیمای Hermes-450 و پنج عدد هواپیمایHeron و پنج عدد دیگر هواپیمای Searcher از اسرائیل خریداری شده است.

در سال 2012 نیز بین جمهوری آذربایجان و شرکت اسرائیلی Rafaelقرارداد خرید راکت و مین ضد تانک Spike-SR و Spike-LR (که می توانند تجهیزات  دشمن را تا فاصله حدود 4کیلومتری هدف قرار دهند)امضا شد و با شرکت اسرائیلی Elbit Systems نیز قرار داد خرید اسلحهCardom به امضا رسید.

همچنین سایت جنجالی WikiLeaks نیز اسنادی را در مورد توافق نامه امنیتی مهم جمهوری آذربایجان و اسرائیل فاش کرد که بر اساس آن سه شرکت بزرگ اسرائیلی متعهد به فروش تسلیحات موشکی و ارتباطی به آذربایجان شده اند.

طبق این اسناد شرکت Soltam و Israeli Military Industries متعهد به فروش تسلیحات راکتی و موشکی و شرکت Tadiran Communicationsمتعهد به فروش تهیزات ارتباطی به جمهوری آذربایجان شده است.

همچنین شرکت Israeli Military Industries تعداد زیادی سیستم آتش سنگین 122 میلیمتری Lynx به آذربایجان فروخته است.

همکاری نظامی با ترکیه:

حدود سه ماه پیش وزیر دفاع جمهوری آذربایجان برای همکاری و توافق در حوزه مسائل نظامی با مقامات ارشد ترکیه دیدار و صحبت کرده است. در این دیدار برای همکاری بیشتر نظامی بین دو کشور مسائلی مطرح و توافقاتی حاصل شد. وزرای دفاع دو کشور نیز توافق نامه  همکاری نظامی امضا کردند . که نتیجه آن تولید راکت های میان برد در خاک جمهوری آذربایجانبود که خط تولید آن به کمک ترکیه را اندازی شد.

این راکت ها که توسط شرکت ترکیه ای به نام “راکت سان” تولید می گردند، خط مونتاژ آن را نیز در کارخانهتولید سلاح آذربایجان راه اندازی است. در این کارخانه راکتهای  107 و 122  میلی متری مونتاژ می گردد.

راکت های ذکر شده حدود 11 كیلومتر برد دارند و تولید آن صرفا جهت آماده سازی ارتش آذربایجان می باشد.

راه اندازی مرکز آموزش های نظامی مشترک ترکیه و جمهوری آذربایجان نیز از دیگر نتایج دیدار های وزیر دفاع آرذبایجان در آنکارا به شمار می آید .

وزارت صنایع دفاعی آذربایجان با صنایع دفاعی كشور تركیه از اول ماه می سال 2003 همكاری قابل ملاحضه ای داشته و در رابطه با تجهیزات نظامی قراردادهای مختلفی را امضاء نموده اند.

جمهوری آذربایجان در سال 2010 تعداد 60عدد سیستم PDM کبرا به ترکیه سفارش داده بود که تا سال 2011 به این کشور تحویل داده شدند.

همچنین آذربایجان در سال 2011 قرار داد خرید 30 عدد سیستم آتش سنگین 107 میلیمتری متحرک با ترکیه منعقد کرده است.

خرید بالگرد از فرانسه:

اخیرا جمهوری آذربایجان برای خرید بالگرد EC.145 از فرانسه با شرکت فرانسوی با نام eurocopter  مذاکرات و رایزنی های فشرده ای را آغاز کرده است . این شرکت که یکی از شرکت های پیشرو در زمینه تولید بالگرد در جهان است در حال  حاضر برای فروش بالگرد با چندین کشور مذاکره می کند . بالگرد 145- ECدارای دو موتور سبک و ساخت شرکت eurocopterبوده که می تواند تا نه نفر مسافر به همراه 2نفر خدمه را حمل نماید. این بالگرد که در کشور قزاقستان تولید می شود جهت فروش در بازار کشور های مستقتل مشترک المنافع برنامه ریزی شده است.

خرید تسلیحاتی از آفریقای جنوبی:

جمهوری آذربایجان از سال 2009 تا سال 2011  تعداد 25 عدد نفربر ضد مین از نوع Matador و تعداد 25 عدد نفربر ضد مین از نوع Marauder از جمهوری آفریقای جنوبی خریداری کرده است.

دولت آذربایجان در سال 2011 جمعا 60 عدد نفر بر دیگر از دو نوع فوق الذکر از آفریقای جنوبی خریداری کرده است.

خرید های نظامی از بلاروس:

بر اساس آمار سال 2009 سازمان ملل جمهوری آذربایجان 9 عدد “پیون” از نوع 2اس7 از بلاروس خریداری کرده است.

جمهوری آذربایجان همچنین در همین سال 9 عدد هواپیمای جنگی “SU25” و یک عدد هواپیمای میگ29 و 11 عدد هلیکوپتر Mi-24 از بلاروس خریداری کرده است.

این کشور همچنین در سال 2009 و طی یک خرید نظامی دیگر از بلاروس 6 عدد دیگر هواپیمای “سو25” و 9 عدد دیگر سیستم جنگی متحرک “پیون” از مدل 2s7 خریداری کرده است.

خرید تسلیحات از اوکراین:

بر اساس آمار سازمان ملل جمهوری آذربایجان در سال 2009 تعداد 29 عدد “گوزودیکا” از مدل 2S1، تعداد 6 عدد “آکاسیا” مدل 2SK از اوکراین خریداری کرده است.

بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط سایت رسمی مرکز نظارت بر صادرات کشور اوکراین (بزرگ ترین تولید کننده سلاح در بین کشور های جدا شده از اتحاد جمهایر شوروی)، این کشور در سال 2011  تعداد 117 تانک،  91 عدد خودرو زرهی، پنج عدد هواپیمای جنگی و آموزشی، دو هلیکوپتر و 12 لانچر موشک به جمهوری آذربایجان فروخته است.

در سال 2006 نیز اوکراین تعداد 16 عدد میگ29 به جمهوری آذربایجان فرخته بود که دو کشور برای تجهیز این هواپیما ها به توافق رسیده اند.

اوکراین که به هر دو کشور آذربایجان و ارمنستان سلاح می فروشد، سال گذشته یک عدد هواپیمای میگ29 و شش عدد مجموعه راکت ضد تانک فروخته است؛ این کشور همچنین سال گذشته میلادی 2 عدد هواپیمای آموزشی مدلL-39 به جمهوری ارمنستان فروخته است.

جمهوری آذربایجان در سال 2008 نیز سفارش ساخت 400 راکت ضد تانک برای سیستم های Skif و Baryer را به اوکراین داده است؛ که این سفارشات تا سال 2010 به صورت کامل تحویل آذربایجان داده شده اند.

علاوه بر این در سال 2011 مذاکراتی برای عقد قرار داد خرید چند عدد سیستم راکتی ضد تانک   R2 انجام شد

قرار داد نظامی با امارات متحده عربی:

در سال 2011 در جریان نمایشگاه صنایع نظامی IDEX دوبی،  بین وزارت دفاع جمهوری آذربایجان و شرکت “الاصبر” امارات توافقات اولیه برای ارسال یک تیم کارشناسی این شرکت به جمهوری آذربایجان برای توافقات نظامی نهایی انجام شد، ولی بعد ها هیچ خبری در مورد میزان و نوع خرید آذربایجان از این شرکت رسانه ای نشد.

خرید از آمریکا:

دولت باکو در سال های 2009 تا 2010 از ایالات متحده آمریکا تعداد 50 عدد کشنده دیزلی جنگی Cummins-6V و در سال 2011 نیز 60 عدد دیگر از همین نوع کشنده خریداری کرده است.

خرید موشک های دور برد از چین:

وزير صنايع دفاعي جمهوري آذربايجان در حاشيه نمايشگاه صنايع دفاعي استانبول از قصد اين کشور براي خريد موشک هاي دوربرد از کشور چين خبر داد.

وي با اشاره به اينکه مذاکرات در اين مورد به زودي کامل خواهد شد، ابراز اميدواري کرد که اين موشک ها در کوتاه ترين زمان ممکن به جمهوري آذربايجان منتقل شوند.

همچنین اخیرا اخباری در مورد خرید سلاح آذربایجان از کره شمالی منتشر شد که دولت باکو آن را تکذیب کرد.

گفتنی است بر اساس گزارش سالانه مرکز تجزیه و تحلیل تجارت بین المللی تسلیحات، آذربایجان در سال 2012 میلادی 18 مین  واردکننده عمده اسلحه و تجهیزات نظامی در دنیا بوده است.

سایت strategypage.com نیز اخیر با انتشار مقاله ای اعلام کرد، جمهوری آذربایجان در چند سال اخیر فقط از روسیه و اسرائیل معادل پنج میلیار دلار تجهیزات نظامی خریداری کرده است ؛ بنا به اطلاعات منتشر شده توسط این سایت بین المللی بودجه نظامی آذربایجان طی سه سال اخیر از 3.1 میلیار دلار به 3.7 میلیارد دلار رسیده است ؛ که نصف این مبلغ برای مدرن کردن ارتش این کشور مصرف می شود.

بودجه نظامی جمهوری ارمنستان نیز در سال 2011، 350میلیون و در سال 2012، 400 میلیون دلار بوده است که تفاوت قابل ملاحظه ای با ارقام بودجه نظامی آذربایجان دارد.

گفتنی است علاوه بر خرید های تسلیحاتی جمهوری آذربایجان 31 کارخانه اسلحه سازی نیز در این کشور مشغول فعالیت هستند.

در این کارخانه ها تسلیحات نظامی مختلف از جمله وسایل حمل و نقل زرهی و تفنگ های پیشرفته از جمله zafar، zafar-k و inanm ساخته می شوند که همه منطبق با استاندارد های ناتو می باشند.

منابع:

سایت رسمی وزارت دفاع جمهوری آذربایجان

سایت رسمی اداره نظارت بر صادرات اوکراین

سایت رسمی وزارت دفا