سخنگوی تشکیلات مقاومت ملی آزربایجان:
بابک چلبیانلی: آزربایجانی‌ها شایسته زندگی در یک کشور دموکراتیک هستند – ویدئو
امسال با آغاز سال تحصیلی جدید فعالین ملی آزربایجان برای جلب افکار عمومی به تدریس به زبان مادری اقدام به پخش و توزیع کتاب‌های ترکی آزربایجانی مناسب با سن کودکان در مدارس کردند. سخنگوی تشکیلات مقاومت ملی آزربایجان (دیرنیش) آقای بابک چلبیانلی با صدای آمریکا بخش آزربایجانی در رابطه با حقوق تحصیل به زبان مادری در آزربایجان جنوبی و رویکرد دولت ایالات متحده آمریکا در خصوص منطقه و ایران گفت‌وگو کرد.
سؤال: آقای بابک، امسال فعالین ملی چه فعالیت‌هایی داشتند؟ سال گذشته فعالین ملی آزربایجان با نگاشتن نامه‌هایی به مقامات رسمی دولت ایران خواستار اجرای تحصیل به زبان مادری در مدارس شده بودند. امسال چه اقداماتی برای مطالبه تحصیل به زبان مادری انجام گرفته است؟
پاسخ: علی‌رغم اینکه بیش از ۹۰ سال است که ملت آزربایجان خواستار تحصیل به زبان مادری خودشان هستند؛ متأسفانه امسال نیز آزربایجانی‌ها نتوانستند به زبان خودشان تحصیل کنند. در این رابطه فعالیت‌های مختلفی صورت گرفته است. همان‌طور که گفتید سال گذشته فعالین ملی به رئیس‌جمهور و مجلس ایران طی نامه‌هایی در رابطه با اجرای حق تحصیل زبان مادری مراجعت کرده بودند. امسال اما فعالین ملی آزربایجان به‌خصوص در شهر اردبیل کتاب‌های ترکی آزربایجانی را در میان دانش‌آموزان پخش کردند. طی یک هفته گذشته در سطح بسیار وسیعی در تبریز و اردبیل کتاب‌های ترکی توزیع و پخش شد که به این صورت فعالین و مردم آزربایجان اعتراض خود را به رژیم ایران رساندند. همه ما هم در خارج از کشور و چه در داخل امیدواریم که روزی برسد که دانش آموزان و دانشجویان ما بتوانند به زبان مادری خودشان تحصیل کنند.
سؤال: چند سال پیش نمایندگان مجلس اقدام به نوشتن نامه به رئیس‌جمهور ایران حسن روحانی کرده و خواستار تدریس زبان مادری در مدارس شده بودند. آیا این اقدام نمایندگان نتیجه‌ای در برداشت؟
پاسخ: البته تلاش‌هایی ازاین‌دست همیشه بوده اما این نشان می‌دهد که با گسترش فعالیت‌های فعالین ملی آزربایجان، رژیم ایران این روند را مغایر با امنیت و منافع خود می‌بیند. به همین دلیل به‌واسطه نمایندگان مجلس و یا استانداران وعده‌های پوچی داده می‌شود تا از فشار مطالبه‌گری اجتماعی کاسته شود. البته تابه‌حال به دروغ بودن وعده‌های رئیس‌جمهور و نمایندگانی که در مجلس حضور دارند پی برده‌ایم و شاهد هیچ اقدام عملی و جدی در این رابطه از سوی هیچ مقام و مسئول رژیم ایران نبوده‌ایم.
سؤال: آقای بابک، اخیراً اعتراضات مردمی در ایران به دلیل مشکلات اقتصادی و سیاسی افزایش یافته است. به‌خصوص اعتراضات صنفی و اقتصادی افزایش یافته است. در این شرایط رویکرد آزربایجانی‌ها با توجه به شرایط ایران چگونه است؟ به‌طورکلی وضعیت در استان‌های آزربایجان به چه صورت است؟
پاسخ: همان‌طور که می‌دانید اردیبهشت‌ماه امسال رئیس‌جمهور آمریکا از توافق هسته‌ای برجام کناره‌گیری کرد و به دنبال آن تحریم‌های اقتصادی علیه ایران اعمال شد که به‌خودی‌خود این تحریم‌های اثرات جدی بر اقتصاد ایران داشت. مخصوصاً در منطقه آزربایجان شهروندان در یک وضعیت بلاتکلیفی زندگی می‌کنند. هیچ دریچه روشنی به آینده وجود ندارد و مردم فقط به فردای خود فکر می‌کنند معلوم نیست جنگ صورت خواهد گرفت و یا یک توافق جدید حاصل خواهد شد و یا چیزی دیگر اتفاق خواهد افتاد. وقتی با مردم صحبت می‌کنیم درواقع هیچ امیدی به آینده ندارند. درواقع هیچ‌کس امیدی به اینکه رژیم حاضر برای اقتصاد و آینده آن‌ها کاری انجام بدهد ندارد. البته فعالین ملی آزربایجان نیز از شرایط فعلی استفاده می‌کنند. ما باید این موضوع را به‌خوبی بدانیم که رژیم ایران هیچ اقدامی برای خوشبختی و سعادت ملت آزربایجان انجام نخواهد داد. اگر قرار است کاری انجام شود باید فعالین ملی آزربایجان خودشان در صحنه حضور پیدا کنند و حق‌وحقوق طبیعی خودشان را به دست بیاورند؛ وگرنه رژیم ایران در ۴۰ سال گذشته نشان داده است که هیچ اهمیتی به حقوق آزربایجانی‌ها قائل نیست.
سؤال: دولت ترامپ یک سیاست متفاوتی را در رابطه با ایران به‌پیش می‌برد. از توافق هسته‌ای برجام خارج شد. چند روز پیش نیز در سخنرانی‌اش در مجمع عمومی سازمان ملل متحد از کشورهای جهان خواست تا رژیم ایران را تحریم و آن را منزوی کنند. تحریم‌ها و محدودیت‌ها برای رژیم ایران هرروز افزایش می‌یابد. دولت ترامپ چه سیاستی در رابطه با اقلیت‌های اتنیکی در ایران به‌خصوص آزربایجانی‌ها دارد؟
پاسخ: سیاست‌های اخیر دولت ترامپ علیه ایران تأثیر زیادی بر این کشور گذاشته است. این تغییر سیاست آمریکا در مواجهه با ایران خواه‌ناخواه تأثیر خود را بر اتنیک‌ها و ملت‌های غیرفارس در ایران نیز می‌گذارد. به نظر من شرایط حاضر، برای ملل غیرفارس یک دریچه باز کرده است. در دوره باراک اوباما چنین شرایطی برای ملت‌های غیرفارس در ایران محیا نشد. اما حالا به نظر می‌رسد که دولت ترامپ برای فعالین ملت‌های غیر فارس امکان فعالیت بیشتری می‌دهد. در این شرایط مسئولیت بر عهده فعالین ملل غیرفارس است تا چگونه از شرایط فعلی به بهترین وجه ممکن در راستای منافع ملت‌هایشان استفاده کنند. ما هم در اینجا تلاش می‌کنیم تا صدای حق‌طلبی ملتمان را به گوش مجامع جهانی به‌خصوص ایالات‌متحده آمریکا برسانیم. در حدود ۳۰-۴۰ میلیون تورک آزربایجانی در آنجا زندگی می‌کنند. اما علی‌رغم این ما از ابتدایی‌ترین حقوق در موضوعات فرهنگی، زبانی، اقتصادی اجتماعی و مدنی مرد تبعیض سیستماتیک قرار می‌گیریم. این موضوع در قرن ۲۱ غیرقابل‌قبول است. آزربایجانی‌ها هم حق‌دارند مانند دیگر ملت‌های آزاد دنیا دارای دولت ملی خودشان باشند و در یک چارچوب دموکراتیک، در رفاه و آزادی زندگی کنند. لازمه نیل به این هدف تلاش و زحمت شبانه‌روزی فعالین در داخل و خارج است تا دست در دست یکدیگر ملتمان را از این شرایط رها کنیم.
سؤال: هم‌زمان مقامات دولت ترامپ می‌گویند هدف اصلی تغییر رفتار رژیم ایران است نه تغییر رژیم. اگر رژیم ایران رفتار خود را تغییر بدهد ممکن است شاهد تغییر سیاست ایران در قبال آزربایجانی‌ها ازجمله تحصیل به زبان مادری، احیای دریاچه اورمیه باشیم؟
پاسخ: خیر. این ممکن نیست. یعنی به‌طورقطع می‌گویم امکان ندارد. رژیم ایران در ۴۰ سال گذشته نشان داده است که نگرش آن‌ها به مسئله ملت‌های غیرفارس به‌خصوص آزربایجانی‌ها یک نگرش کاملاً غیرانسانی است. آن‌ها به ما به چشم شهروندان درجه چندم نگاه می‌کنند. آن‌ها ما را به‌عنوان تورک به رسمیت نمی‌شناسند به همین دلیل حاضر به ایجاد مدرسه به زبانمان نیستند. آن‌ها می‌گویند شما فارس هستید و زبانتان را تورک‌ها تغییر داده‌اند شما فارس تورک‌زبان هستید. به همین دلیل این حق را برای ما قائل نیستند. وقتی آن‌ها حتی هویت و وجود ما را انکار می‌کنند چگونه باید از آن‌ها برآورده کردن حقوق زبانی و اقتصادی‌مان را انتظار داشته باشیم. درحالی‌که یک ناسیونالیسم افراطی فارسی در داخل رژیم ایران حاکم است. مناطق آزربایجانی روزبه‌روز فقیرتر می‌شود درحالی‌که یک مشاهده سطحی نشان می‌دهد که اکثریت سرمایه‌گذاری دولتی در شهرهای مرکزی فارس نشین کشور انجام می‌شود. آزربایجان ازلحاظ سرایط اقتصادی و محیط‌زیستی هرروز بدتر می‌شود. دریاچه اورمیه می‌رود تا به‌کل خشک شود. معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران گفت که «اگر دریاچه اورمیه خشک شود دیگر شهری به نام تبریز نخواهیم داشت.» او همچنین گفت که «این حرف را برای ترساندن مردم نمی‌گویم.» یعنی یک مسئول جمهوری اسلامی ایران این سخنان را به زبان آورده است. متأسفانه تجربه ۴۰ سال اخیر به ما نشان داده است که آن‌ها در هیچ شرایطی حاضر نیستند حقوق طبیعی ما را به رسمیت بشناسند. تنها راهی که وجود دارد این است که آزربایجانی‌ها خودشان وارد صحنه شده و حقوق خود را برپا کنند. فشارهای بین‌المللی به‌هیچ‌وجه به این معنی نیست که رژیم ایران براثر این فشارها حقوق ملل غیرفارس را به رسمیت خواهد شناخت. اگر ملت آزربایجان خود در صحنه حاضر شود و مبارزات خود را به‌پیش ببرد به حقوق طبیعی و مشروعش دست خواهد یافت.
سؤال: آقای چلبیانلی شما اخیراً در یک جلسه در کنگره آمریکا شرکت کردید و در آنجا مشکلات، مطالبات و مسائل آزربایجانی‌ها را مطرح کردید. واکنش نمایندگان مقامات آمریکایی به‌خصوص اعضای کنگره آمریکا وقتی‌که در رابطه با مسائل آزربایجان صحبت می‌کردید چگونه بود؟
پاسخ: خیلی جالب است که برخلاف تصور ذهنی من که فکر می‌کردم مقامات آمریکایی اطلاعات کافی و دقیقی از اوضاع داخلی ایران دارند نبود. من وقتی‌که آنجا بودم ۹ نماینده کنگره و سناتور آمریکایی با تعجب می‌پرسیدند که اگر جمعیتی به این بزرگی در ایران وجود دارد چرا هیچ حق‌وحقوقی ندارند. آن‌ها از ما اطلاعات دقیقی خواستند. در رابطه با وضعیت اقتصادی آزربایجانی‌ها، ساکنین، حقوق، دریاچه اورمیه و دیگر مسائل اطلاعاتی که در دست داریم را به آن‌ها ارائه کردیم. دیدار و گفتگو بین ما ادامه دارد. به‌عنوان یک آزربایجانی و فرزند آزربایجان تلاش دارم که صدای حق‌خواهی ملتمان را به مقامات آمریکایی برسانم و با دیگر دولت‌های غربی، گروه‌ها و افرادی که به ارزش‌های دموکراتیک و آزادی قائل‌اند همکاری داشته باشیم شاید آزربایجانی‌ها نیز در این قرن بتوانند در یک کشور دموکراتیک و آزاد زندگی کنند.
