چند سال پیش عارف کسکین نظریه‌ای داد تحت عنوان سیستم اندیشه‌ی مرکزی آزربایجان. در این نظریه سعی بر آن شده بود تا به مرکزیت آزربایجان نقشه‌ی راهی برای رهایی از استعمار ایرانیت ارائه شود. همچنین آقای ائلدار قاراداغلی هم با بسط این نظریه کتابی بنام اندیشه‌ی تورک‌گرایی به مرکزیت آزربایجان به رشته‌ی تحریر در آوردند.

اندیشه‌ی آزربایجان آزاد به نوعی تداوم این دو کار است که هنوز نیمه تمام مانده است. در این اندیشه نخست سعی می‌شود که انسان‌های ساکن در جغرافیای آزربایجان جنوبی به عنوان شهروند آزربایجانی برای رفاه خود و وطن خود آزربایجان مبارزه و زندگی می‌کند.

تجربیات صد سال اخیر تاریخ ایران نشان داده است که ما در جغرافیای سیاسی ایران به رفاه سیاسی، اجتماعی و اقتصادی نخواهیم رسید. در چشم مرکزگرایان ایرانی ما ایرانی شدگانی هستیم که همیشه بایستی تحقیر و سرکوب شویم. در جغرافیای سیاسی ایران سعادتی برای آزربایجانی نیست.

اندیشه‌ی آزربایجان آزاد مثل اندیشه ایرانشهری جواد طباطبایی ذوب شده در شوونیزم فارس بازگشت به گذشته و مدعی امپراطوری خیالی و سرکوبگر نیست. در مرکز این اندیشه ترقی و رفاه جامعه آزربایجان قرار دارد. گذشته و تاریخ خود را فراموش نمی‌کنیم اما با تکیه بر تاریخمان اشتباهات آنها را تکرار نخواهیم کرد.

رفاه اقتصادی و رفاه سیاسی دو عنصری هستند که همدیگر را جهت‌دهی می‌کنند. بین این دو عنصر معادله‌ای هست که اگر بتوانیم آن را کنترل کنیم رفاه و عدالت اجتماعی هم نتیجه‌ی این رابطه خواهد شد. در اندیشه‌ی آزربایجان آزاد ما این معادله را پیاده خواهیم کرد تا استاندارد زندگی انسان تورک را یه سطح استانداردهای کشورهای پیشرفته برسانیم.

ادامه دارد…

محسن سعادت – ستون نویس آراز نیوز