مقاله:
آنامین دیلینده دانیشدیر منى – تورقوت آوشار
دونیایا گؤز آچدیم. خسته خانا دا های-کوی هر یئرى بوروموشدو. چئشیدلى سسلر دویوردوم. کؤرپه لرین آغلاماق سسى یقین کى، منى ده آغلادیردى. چئوره مده اولانلارین هره سى بیر دیلده منى دانیشدیریردیلار. آنجاق من هئچ نه باشا دوشموردوم. بیر آن بیریسی قولاغیما داها فرقلی بیر دیل ایله بیر سؤزلر سؤیله دى.
او آن من بو سسلردن قاچیب آنامین امنیتلی باغرینا سیغینماق ایستیردیم. چئوره مده کیلر بیر-بیرلرى ایله باشقا دیلده دانیشیردیلار، من له ده باشقا دیلده!
بو قارما-قاریشیق دورومدا گاهدان آغلاییب، گاهدان دوروردوم.
بونلارین بیر-بیری ایله دانیشیق دیللری منه تانیش گلیردی. سانکی بو سسلری آنامین قارنیندا اولان چاغلاردا دویوردوم. آنجاق منله دانیشان دیل چوخ غریبه و یاد ایدی.
گونلر کئچیردی. هره منی بیر جوره دیله توتوردو. آنام لا آتام منی بیر دیلده دانیشدیریردیلار. نه نه م له ده ده م بیر باشقا دیلده! آنجاق هامیسی اؤز آرالاریندا بو قوجالارین دیلینده دانیشیردیلار. ائله سانیردیم کى، بونلار بیر سؤزلرى مندن گیزله دیرلر. آخی، ندن بونلار بئله ائدیر. قوجالارین دیلى چوخ شیرین ایدی. آنجاق منله دانیشدیقلاری سس تام بیر یاد دیلی ایدی.
آنام منه تئز-تئز دئییردى “بگو مامان” آتامدا دئییردى “بگو بابا”!
یئنه گونلر کئچدی من آناما “مامان” آتاما ایسه “بابا” دئییردیم.
آناملا آتامین ایشله دیک لرینه گؤره، من چوخ چاغلاریمی نه نه-ده ده م له کئچیریردیم. او چاغلار، چالیشدیم بو گیزلی ها بئله شیرین دیلی اونلاردان اؤیره نم. سونوندا اؤیره ندیم.
چوخ سئوینیب، اؤزومه اؤیونوردوم. آرتیق هئچ کیم مندن سؤز گیزله ده بیلمزدی. بیر گون سفره باشیندا چؤره ک بوغازیمدا قالدی. آنام دئدى: “آب بدم”؟: منیسه دئدیم یوخ منه سو وئر!
آنام شاشیرا-شاشیرا آتاما باخیب دئدى: بو #تورکجه نى هاردان اؤیره ندى؟! او زامان بیلدیم بو گیزلی دیلین آدی تورکجه دیر. اونلار منی یاد دیلده دانیشدیریردی، من ایسه اؤز سئویب-سئچدیییم دیلده جواب وئریردیم.
سونرالار اوخولا گئتدیم. اوشاقلارین چوخو تورکجه دانیشیردیلار. سئویندیم کى، بو دیلى باشاردیغیم اوچون یئنى یولداشلار قازانیب، اونلارلا دئییب-گوله جه ییک.
حه یط-ین قیراغیندا بیر نئچه اوشاغى گؤردوم آنالارى ایله او یاد دیلده دانیشیرلار. اونلار هامیسى تورکجه بیلمه دیک لری اوچون تک قالمیشدیلار. من یئنه تورکجه نى اؤیره ندیییم اوچون سئویندیم.
آز سونرا، کیلاسا گیردیک. اؤیره تمن گلدی. اودا بیزیمله ایلک اؤنجه تورکجه دانیشدى. سونرا سوروشدو: “فارس زبان داریم تو کلاس”؟
بیر نفر الینى قالدیردى.
اؤیره تمن دئدى بو بیر نفره گؤره، فارسجا دانیشمالیییق. بیز شاشیردیق!
۲۹ نفر کیلاسدا تورک وار، آما بو بیر نفره گؤره فارسجا دانیشیلاجاق!
کیتابلارى آچدیق. یازیلارین هامیسی آناملا آتامین منله دانیشدیقلاری یاد دیلده یازیلمیشدی. هامی نین بوردا تورک اولدوغونا گؤره سانمیشدیم، اوخودوغوموز درسده تورکجه اولاجاق. آما یئنه بو یاد دیل منى گیره سالمیشدی!
ایل لر کئچدی. من بو ایللرده دئدیییم یاد دیلده تحصیل آلیردیم. بیر گون ائوین کیتابخاناسین آراشدیرارکن، بیر کیتاب تاپدیم؛ “حیدربابایا سلام”
کیتابین آدینی سئودیم یازانى دا آدینى چوخ دویدوغوم “شهریار” ایدی. کیتابی آچدیم. اوخوماق ایسته دییییمده، زورا دوشدوم! چوخ چالیشدیم نئچه سطیر اوخودوم. یازیلار تورکجه ایدی و چوخ شیرین گلیردی. بیر آن قهرلندیم. اؤزومه دئدیم: نئچه ایلدیر اوخولا گئدیرسن آنجاق دانیشدیغین دیلى اوخویا بیلمیرسن! او گوندن چوخ چالیشدیم، هر گون او کیتابی اؤزومله دولاندیریب، اوخویاردیم.
دئییرلر، زامان هر زادى آیدین لادیر. زامان کئچدیکجه، منه چوخ زادلار آیدین لاشدی. دئمک ایللردیر منیم میللتیم بیر باشقا میللت وریندن تاپدالانیرمیش. بو غدار و ظالیم حکومت میللتیمی هر جوره استعمار ائدیب، وار-یوخونو تالاییر.
او، هر بیر امکاناتدان میللتى آلداتماغا، سئودییى یولا یؤنلتمه یه فایدالانیر. حتى منیم آتاملا آنام کیمى ساوادلى لاردا اونون تورونا دوشورلر.
بو غدار حاکم میللتیمین هر نه یینی الیندن آلیب. دونیا یاسالاریندا انسانا، انسان اولدوغو اوچون وئریلن حاقلارى ایسه، بو حاکم سندن-مندن آلیب.
آما چاغ ده ییشیلیب. مینلر مبارز، فدایی بئجردیب بو توپراق. بو ایگیدلر قویمایاجاق وطن اوسته قارا یئل لر اسسین. بو اوغول لار ائلین داردا قالان گونونده، خالقیمین الینده قیلینج اولوب، دشمنین باغرین کسیب-بیچه جک لر.
بیر گون بو میللتین ان یوکسک ایسته یی، آنا دیلینده مدرسه ایدی. ایندی ایسه بو ایستک آزربایجان میللی حرکتی نین کیچیک بیر ایسته یی دیر.
__
آلت یازی:
* پیسکولوق لارا گؤره؛ اوشاق اؤنجه اؤز آنا دیلینده دیل آچیب دانیشمالى دیر.
* اوشاقلا بیر آیری دیلده دانیشاندا، اوشاق، آتا-آناسینا گووه ن سیز اولوب. اونلارین گیزلی بیر نقشه لری اولدوغونو سانیر.
* آنا دیلینده تحصیل آلماق، دونیادا اینسانلارا، صرف انسان اولدوقلارى اوچون وئریلن حاقدیر. هئچ بیر ندن اوزره بو حاققی بیر انساندان آلماق اولماز.
* اوشاق اؤزگه بیر دیلده تحصیل آلاندا اونون اؤیره نمه قابلیتى آشاغا ائنیر.
* فارس شوونیزمینین یئریتدییى، آسیمیلاسیون سیاستى توپلومون بوتون قاتلارینى ائتکی لندیریر. بئله بیر حکومت لره کی دیکتاتورلوق دان علاوه انسان لارین اؤزل یاشاملارینادا باش سوخورلار، توتالیتر حاکمیت دئییلیر