به گزارش آرازنیوز به نقل از سایت مرکز مطالعاتی تبریز، در این همایش که روز شنبه یک اردیبهشت ۱۳۹۷ و در سه نشست جداگانه در هتل بِرا در شهر آنکارا برگزار شد، سخنرانانی از جمهوری تورکیه، جمهوری آزربایجان و ایران به بررسی ظلم‌های گروه‌های مسلح ارمنی در یک‌صد سال گذشته و قتل‌عام تورکان منطقه از سوی این گروه‌های مسلح پرداختند.

همایش “حقایق تاریخی در صدمین سالگرد ظلم‌های ارامنه: ظلم‌های ارامنه در استان آزربایجان غربی ایران” با یک دقیقه سکوت جهت ادای احترام به بنیان‌گذار جمهوری تورکیه مصطفی کمال آتاتورک، شهدای جنگ رهایی‌بخش تورکیه، شهدای دنیای تورک در اقصی نقاط جهان و به دنبال آن خوانش سرودهای ملی جمهوری تورکیه و جمهوری آزربایجان آغاز گشت.

در ابتدای همایش دکتر محمدرضا هئیت مدیر مرکز مطالعاتی تبریز با خوشامدگویی به میهمانان، کارشناسان و اساتید دانشگاهی حاضر در همایش با اشاره به حوادث صورت گرفته در یک‌صد سال پیش در استان آزربایجان غربی و قتل‌عام تورکهای این استان توسط گروه‌های مسلح ارمنی و آسوری که منابع تاریخی و آرشیوی شمار این کشته‌شدگان را نزدیک به ۱۳۰ هزار نفر ذکر می‌کنند به بیان لزوم و دلایل برگزاری این همایش پرداخت. دکتر محمدرضا هیئت در سخنان خود بابیان این مطلب که “امسال صدمین سالگرد تراژدی انسانی قتل‌عام تورکان در استان آزربایجان غربی توسط گروه‌های مسلح ارمنی و آسوری می‌باشد. در این قتل‌عام که فاجعه‌ای بزرگ برای تاریخ انسانیت به شمار می‌رود تنها در شهرهای اورمیه، سلماس و خوی در استان آزربایجان غربی نزدیک به ۱۳۰ هزار تورک منطقه توسط گروه‌های مسلح ارمنی و آسوری به قتل رسیدند. این رقم نزدیک به یک‌سوم جمعیت آن زمان منطقه بود و هدف از این قتل‌عام پاک‌سازی منطقه از تورکان و تحقق پروژه ارمنستان بزرگ بود.” بر لزوم توجه بیشتر اساتید و کارشناسان حوزه مطالعات تاریخی و اجتماعی بر این حادثه دردناک تأکید کردند.

پس از مدیر مرکز مطالعاتی تبریز، آقای جمیل اونال رئیس انجمن فرهنگی آزربایجان در تورکیه به بیان دیدگاه‌های خود در خصوص نفرت تاریخی ارامنه و آسوریان از تورکان پرداختند. آقای اونال با اشاره به برخی از سخنان فرماندهان و تاریخ‌نویسان ارمنی بیان داشتند که هویت‌سازی ملی‌گرایی ارمنی بر نفرت از تورکان جهان بنیان نهاده شده و در پس قتل‌عام تورکان در مناطق مختلف دنیای تورک در یک قرن اخیر این نفرت نژادپرستانه نهفته است.

پس از رئیس انجمن فرهنگی آزربایجان، پروفسور دکتر سما باروتجو اؤزاؤندر مدیر مرکز مطالعات اجتماعی و استراتژیک کؤک پشت تریبون قرار گرفتند. خانم اؤزاؤندر پس از تشکر از مدیر مرکز مطالعاتی تبریز و دست‌اندرکاران این همایش قتل‌عام‌های صورت گرفته را از منظر روانشناسی اجتماعی بررسی کردند. ایشان طی سخنان خویش به واکاوی چرایی اجتماعی این قتل‌عام‌ها، ریشه‌های سیاسی، اجتماعی و تاریخی آن و دینامیزم روح جمعی کنش نیروهای مسلح ارامنه پرداختند.

پس از سخنرانی‌های آغازین، نشست نخست با مدیریت پروفسور دکتر بیرسَن قاراجا مدیر گروه رشته زبان و فرهنگ ارمنی دانشگاه دولتی آنکارا آغاز گشت. در نشست نخست آقای خالص اولوچ گورکان نماینده سابق مجلس ملی تورکیه و از روزنامه‌نگاران باتجربه تورکیه که سابقه همکاری با روزنامه‌هایی چون جمهوریت، صاباح، استار و گونش را دارد با موضوع “دادرسی مالتا”، آقای پروفسور دکتر جلال الدین یاووز عضو هیئت‌علمی دانشگاه آوانسارای استانبول و جانشین رئیس دانشکده اقتصاد و علوم اداری این دانشگاه با موضوع “گزینه نظامی در حل مسئله قاراباغ”، دکتر دوران بلبل عضو هیئت‌علمی دانشگاه غازی آنکارا با موضوع “بررسی حقایق مالی و اقتصادی قتل‌عام‌ها و قتل‌عام تورکان توسط ارامنه” و دکتر توحید ملک‌زاده با موضوع “قتل‌عام صورت گرفته در آزربایجان ایران در جنگ جهانی اول بنا به اسناد آرشیوی ایران” به بیان دیدگاه‌های خود و بررسی علمی موارد یادشده پرداختند.

پس از پایان نشست نخست، نشست دوم پس از صرف ناهار و رأس ساعت ۲ بعدازظهر به مدیریت دکتر سائمه سِلِنگا گؤک گؤز عضو هیئت‌علمی دانشگاه دولتی حاجت تپه تورکیه آغاز شد. در نشست دوم پروفسور غفار چاخماقلی مهدیوف عضو هیئت‌علمی دانشگاه ارجیئِس شهر کایسری تورکیه با موضوع “قتل‌عام‌های صورت گرفته در آزربایجان جنوبی در سال ۱۹۱۸ میلادی: حقایق اهداف ارامنه در منابع ارمنی”، ارجمند قیلیچ مدیر مرکز ت.آ.د.ج با موضوع ” لابی‌گری برای تورکیه و آزربایجان؟ (نمونه موردی: ژاپن)”، آقای اصلان یاووز شیر کارشناس مرکز مطالعاتی اوراسیای تورکیه با موضوع “مطالبات ارامنه از منظر حقوق بین‌الملل” و دکتر حاتم جبارلی مدیر مرکز مطالعات استراتژیک اوراسیا جمهوری آزربایجان در باکو با موضوع “ژئوپلیتیک قفقاز جنوبی و مشکلات امنیتی (نمونه موردی: قاراباغ)” به بحث در باب موارد ذکرشده پرداختند.

نشست سوم همایش “حقایق تاریخی در صدمین سالگرد ظلم‌های ارامنه: ظلم‌های ارامنه در استان آزربایجان غربی ایران” در ساعت ۴ بعدازظهر به مدیریت پروفسور دکتر نصیب نصیبلی عضو هیئت‌علمی دانشگاه دولتی آنکارا آغاز شد. در نشست سوم دکتر دوغانای اَرییلماز عضو هیئت‌علمی دانشگاه دولتی آنکارا با موضوع “خاطرات کریکو بالاکیان: گولگوتای ارامنه”، دکتر ناظم جعفروف معاون مدیر مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی قفقاز در جمهوری آزربایجان با موضوع “ارامنه و شکاف‌های استراتژیک در قفقاز” و خانم گولسون ییلماز گوککِس از دانشگاه دولتی آنکارا با موضوع “تصویر ارمنی در آثار پوشکین” به واکاوی ملی‌گرایی ارمنی از منظرهای تاریخی، ادبی و استراتژیک پرداختند.

در پایان این همایش دکتر محمدرضا هئیت با حضور در پشت تریبون از شرکت‌کنندگان در این همایش تشکر کرده و بیان داشتند که در هفته‌های آتی مقالات ارائه‌شده در این همایش در قالب کتاب به همراه ویدئوهای سخنرانی‌های صورت گرفته جهت استفاده عموم پژوهشگران از سوی مرکز مطالعاتی تبریز منتشر خواهد شد.