مساله قیمت‌گذاری و صادرات محصولات باغی آزربایجان خصوصا میوه های سیب و انگور به یک مساله مزمن در کشاورزی آزربایجان تبدیل شده است که علی الخصوص امسال عدم صادرات و بازاریابی سیب به یک بحران جدی در آزربایجان غربی و شرقی تبدیل شده است و متاسفانه دولت ایران هیچ چاره یابی مثمر ثمری در این خصوص انجام نداده است.

نامشخص بودن وضعیت صادرات و پایین بودن توان مالی باغداران و همچنین ریزش‌های قبل از برداشت محصول، بازار قطب سیب کشور را با مشکلات اساسی مواجه کرده است.

در حال حاضر تولید سیب مرغوب و انبوه نه تنها سودی برای اقتصاد کشاورزی و باغداران آزربایجان ندارد بلکه به یکی از دغدغه های اصلی آنان تبدیل شده است.

در آزربایجان غربی اشتغال بیش از ۸۰ هزار خانوار استان به ‌صورت مستقیم از طریق تولید محصولات باغی تامین می‌شود اما چالش نبود مشتری و بازار مناسب، متضرر شدن اقتصاد کشاورزی و باغداران استان بدل شده چالشی که امسال نیز با توجه به فراهم نبودن زیرساخت های صادراتی همچون زخم کهنه ای سرباز کرده است.

نبود برنامه ریزی برای حمایت از تولید، عقب ماندن در رقابت با محصول خارجی، بسته ‌بندی نامناسب محصول، منطقی نبودن قیمت‌ها با توجه به هزینه تولید و در برخی موارد همسان نبودن کیفیت سیب داخلی با نمونه‌های خارجی از جمله دل‌ مشغولی‌های موجود در بحث بازار سیب یکی از محصولات استراتژیک آزربایجان  به شمار می‌رود.

وجود مشکلات حمل و نقل به همراه صرف زمان طولانی برای طی رویه های صادراتی از جمله تخلیه و بارگیری مجدد در پایانه ها و بازارچه های مرزی، افت و تلفات محصولات کشاورزی و تحمیل هزینه اضافی برای صادرکنندگان نیز از دیگر مسایلی است که این مشکل را تشدید می کند.

پولی که باغداران از بابت فروش سیب به دست می آورند در اغلب موارد کفاف یک سال زحمت و خرجی که برای تولید این محصول کرده است را هم نمی‌دهد اما امروز آنچه بیشتر از همه روستایی باغدار را می رنجاند قیمت خرید ناعادلانه محصولات مرغوب و تفاوت قیمت آن در بازار مصرف است. در واقع قیمت های حاکم بر بازار فروش این محصول به هیچ وجه منطقی نیست و پولی که باغداران منطقه از بابت فروش محصولات به دست می آورند در اغلب موارد  کفاف یک سال زحمت و خرجی که برای تولید این محصول کرده است را هم نمی‌دهد.

نبود قیمت خرید مناسب و مشخص، وجود دلالان و واسطه‌ها در کنار وجود کارخانجات صنایع تبدیلی در شهرهای مجاورکه نهایت تلاش را برای خرید ارزان محصولات کشاورزی از جمله سیب می‌کنند متاسفانه از مشکلاتی است که کشاورز رنجور را بیش از پیش می رنجاند.

عدم وجود سردخانه باعث شده تا محصولات به دست دلالان بیفتد و دسترنج باغداران توسط آنها تاراج شود و به دلیل نبود بنیه مالی باغداران همه چشم انتظار اند که نهادهای ذیربط درجهت ساخت و راه اندازی حداقل یک واحد سردخانه برای ذخیره‌سازی میوه گام بردارند تا باغداران کمتر متضرر شوند.

در حال حاضر آذربایجان غربی با ۶۷ هزار هکتار سطح زیرکشت باغ سیب رتبه نخست در ایران در تولید این محصول را داراست.

پراکندگی باغهای سیب به وسعت شهرهای آذربایجان غربی است و شهرستان ارومیه با دارابودن ۵۹ درصد از این باغها رتبه نخست تولید سیب آذربایجان غربی را داراست و شهرستانهای سلماس، مهاباد، اشنویه، نقده و میاندوآب در رتبه های بعدی قرار دارند.

پایین بودن قیمت فروش محصول نسبت به هزینه های تولید آن، نامشخص بودن وضعیت صادرات و پایین بودن توان مالی باغداران و همچنین ریزش‌های قبل از برداشت محصول هر سال از بزرگترین مشکلات باغداران آذربایجان غربی محسوب می شود.

راه اندازی پایانه صادراتی، ایجاد غرفه های عرضه مستقیم محصولات کشاورزی، ایجاد بورس منطقه ای و تقویت حضور تشکلهای بخش کشاورزی در افزایش صادرات محصولات کشاورزی از جمله راه حلهای اساسی و برنامه ها و اولویتهای سازمان جهاد کشاورزی برای حل مشکلات موجود برشمرد.

امروز محصولات کشاورزی به خصوص سیب با مشکلات متعددی از جمله بازاریابی، صادرات، صنایع تبدیلی، وجود دلالان و واسطه‌ها، متضرر شدن کشاورز به جای سود آوری و… مواجه است که ضرورت توجه ویژه مسئولان را دو چندان می کند.

محمد حضرت پور شهردار ارومیه گفته است: بسته شدن مرز عراق یکی از دلایل اصلی کاهش صادرات سیب استان بوده که باید با ورود دولت و به خصوص وزارت بازرگانی و کاهش بروکراسی های اداری برای بهبود این وضعیت گام برداریم.

روح‌الله حضرت پور نماینده ارومیه در مجلس هم با نمایش فیلمی از مشکلات سیب استان و باغداران در صحن علنی گفته است: محصولاتی که با سختی و مشقت کشاورزان تولید می شود اکنون به صورت زیردرختی در اطراف جاده ها ریخته شده و تراژدی تلخ و غمبار دیار آذربایجان را رقم می زند که این صحنه ها دل هر انسانی را به درد می آورد.
وی با بیان اینکه تولید هر ۱۰۰ گرم سیب درختی ۷۰ لیتر آب شیرین دومین استان پرآب کشور را مصرف می کند، گفت: محصول سیب به جای آنکه به عنوان یک محصول بومی باعث رونق و توسعه کشاورزی کشور باشد اما به تابلوی غم انگیز فلاکت و سیه روزی مردم آذربایجان غربی تبدیل شده است.