آزربایجان میللی حرکاتیندا تئرمین گونده‌می -۳
دیل، آنا دیل، آنا دیلی و نیفرت دیلی! – ائلدار قاراداغلی
آزربایجان میللی حرکاتیندا تئرمین گونده‌می -۳
ائلدار قاراداغلی
دیل، آنا دیل، آنا دیلی و نیفرت دیلی!
۱٫دیل
دیل، اینسان ایله ائوره ن آراسیندا اولان آنلاشیم آراجی، دوشونجه‌نین ائشیدیلن سؤزجوکلر دیزگیسیدیر.
دیل، اینسانین دوغادان آلدیغی، دویغولاری ایله یوغوردوغو ان درین ائتکندیر. اینسان جانلیلارین ایچینده ان ایره‌لیله‌میش دیلسل وارلیقدیر.
بو قیسا دئییملردن یولا چیخاراق دیل اینسان، اینسان ایسه دیلدیر!
دیل، اینسانین یاخین دوغاسی ایله اولان ایلک دویومودور.
دیلدن تؤرنن دانیشیقسا اینسانین دوغاسییلا اولان باغلانتیسی نین ایچ گودوسونون دیشارییا سیچرایان آنلامیدیر.
دیل ایله دوشونجه آراسیندا اولان باغلانتینی، چئوره ایله اینسانین آراسیندا اولان ایلیشگی سل سئنتزله ده تانیملاماق اولار. باشقا آنلامییلا، دوشونجه اینسانین اؤز-اؤزیله گیزلی و گؤرونمز دیالوغودورسا، دیل او گیزلیلیگی دیش دونیایا آچان ایلتیشیم آراجیدیر.
دیل ایله اینسان آراسیندا اولان ایلک باغلانتیلارین یارانماسی ایشارتلرله، هیم-جیملرله باشلامیشدیر. ایشارت ایسه، گؤز گوجو ایله گؤزوشن چئوره سل اورونلر، ایلکین دوشونسل ایمگه‌لر اولموشدور. گؤروندویو کیمی، یوز مین ایللرجه سورن ایمگه و سیمگه گلیشمه‌سیله دیل یاپیسی اورتایا چیخمیشدیر. دیل، اینسانلیق وارلیغییلا ائش زامانلی ساییلیر.
توپلوملارین یارانماسیندا دیلین آنا رولو اولموشدور. اینسانلا دوغانین اورتاق اورونو اولان دیلین توپارلاییجی، بیرلشدیریجی رولو توپلوملارین یارانماسینا ندن اولموشدور.
بو گون یئر اوزونده ۷۰۰۰ دن آرتیق دیل چئشیدی تانینماقدادیر. بو دیللرین ان آزیندان اوچده بیری آسیادا دانیشیلیرسا، بیر بلیرگین توپلومدا دانیشیلان چئشیدلی دیللر آفریکانین گینه اؤلکه‌سینه عاییددیر. گینه ده یاشایان ۴ میلیونلوق چئشیدلی خالقلارین ۸۰۰-دن آرتیق آیری-آیری دیللری واردیر. ویا روسیانین داغلی بؤلگه‌سینی گؤتوره رسک هر یاماجدا بیر خالق اؤز دیلیله یاشاماقدادیر. بو ایسه، بللی توپلوملارین یارانماسیندا دیل ایله مکان بیرلیگینین آنا تمل اولوشدوردوغو بللی اولور.
۲-آنا دیل
آنا دیل، کؤکو، سسی، دوزن یاپیسی ایله بیتیشیک تورپاقلار اوزرینده گئنیش آلانلی -بوداقلانان دیلدیر. آوروپادا یوزلرجه دیلین کؤکو لاتینجه‌دیر. لاتینجه بیر آنا دیل اولاراق اینگیلیزجه‌نین، یونانجانین، آلمانجانین، فرانسیزجانین، اسپانجانین وب. کؤکو ساییلیر. سادالانمیش دیللرین باشقا-باشقا دیللر اولدوغونو قبول ائتسک ده، دیل بیلیمینه گؤره، زامان سوره جینده آنا لاتینجه‌نین کؤکوندن بوداقلانمالاری بللی اولموشدور.
آنا تورکجه‌نین بوداقلانماسییلا ایلک اؤنجه دیل قوروپلاری یارانمیش، سونرا ایسه گئنیش آلانلی تورک دیللی خالقلار فورمالاشمیشدیر. اؤرنگین گؤک تورک ایمپراتورلوغوندان سونراکی سورجده یاواش-یاواش یاخین چئوره ایلیشگیلردن اورتایا چیخان باتی قوْلو کیمی تانینان بولقار، اوغوز، قیپجاق، کارلوق و دوغو قولو اولاراق دئییلن اویغور، قیرقیزقیپچاق ویا آلتای تورک قوْللاری فورمالاشمیشدیر. بو گون، ۳۰ دان آرتیق دیل چالاری، یؤنته‌می و آغیزی اولان آنا تورک دیلی، یاخلاشیق ۳۰۰ میلیون تورک اینسانی اوچون آنا دیل ساییلیر.
۳-آنا دیلی
بللی بیر توپلومون یاشام فلسفه‌سینی، میللی کولتور، گله نک، یازین و تاریخینی، گوندم ایلیشگیلرینی، گله‌جگه اولان اولکوسونو، اومیدلرینی و دونیاداکی یئرینی اؤز ائتگیسینده اولوشدوران اؤزولداشی اونون “آنا دیلی”دیر.
آنا دیلی، آنا دیلدن تؤرنن دوغما قوهوم-قارداش دیللرین سیراسیندا اولان بللیرگین بیر میلتین میللی دیلی و بوتون یاشام آلانینی دوزنه سالان آنا اؤزک و تمل اؤیه دیر.
آنا دیلی، اینسانین دوغولدوغو ایلک آندان اعتیباریله اونونلا دوغور و اؤلونجیه‌دک اونون دوشونجه بلگینین سؤز داغارجیغی اولور. داها قولای آنلامییلا آنا دیلی، آناسیندان، آتاسیندان، عاییله سیندن، یاخین قوهوم-تانیشلاریندان و چئوره‌سیندن اؤیرنن بیر اوشاغین دانیشدیغی دیلدیر.
آدیندان دا بللی اولدوغو کیمی آنا دیلینین کؤکو آنا قوشاغیندان گلیر، اونونلا ایچ-ایچه گلیشیر، فورمالاشیر.
وارلیغینی آنا دیلی ندن آلمیش دیل فلسفه‌سی قونوسونو، ۲۰-جی یوزیللیگین ان اؤنملی فیلیزوفلاریندان اولان آلمانلی هایدگرین توتومویلا اؤزتله‌مک ایستردیم.
هایدگره گؤره، دیلین یارانیشی هئچ ده دوشونجه و تجروبه‌دن سونرایا دایانماییر. دیل، دونیانین سویغولانماسیندا آنا دایاق کیمی رول اویناییر. بوتون سویغولارین اؤزولونده اینسانین چئوره‌سیندن قازاندیغی دویوملاری، دویغولاری واردیر. بونلاری ایسه، دیلین اورتایا قویدوغو اوبژه لرله فورمالاشماقدادیر.
قیساجا، دیل <من> ایله <سن> آراسیندا اولان آنلامین اؤزلوگونو اورتایا قویور. یعنی منیم دیلیم، منیم دوشونجه قایناغیم؛ سنین دیلین، سنین دوشونجه قایناغین!
بیر دیلین ایچینده بولونان اؤزل آنلامی باشقا دیلده بولماق اولماز! دیل اؤز وارلیغییلا اولوشوم بولور. دیل فلسفه‌سی ایسه بو اولوشومون چئوره و بئلینج آخیمینین چریدکیدیر.
آلمان فلسفه‌سی، اینگیلتره فلسفه‌سی، فرانسا فلسفه‌سی، چین فلسفه‌سی، ژاپونییا فلسفه سی وب… بو اوزدن بیر-بیریندن فرقله‌نیر. یئنه بیر هایدگئر دئییمینی دیقته آلاراق بو قونویا سون
وئریرم: “دیل یاشامین جان ائویدیر”!
۴-نیفرت دیلی
یئر اوزونده کسکین سئویملی-سئویمسیز دیل یوخدور. بؤیوک-کیچیک لیگیندن آسیلی اولمایاراق، دیللر میلتلرین اؤزول داشی، کیملیک سیمگه‌سی، ایلتیشیم تمه‌لیدیر. هر دیلین اؤز میلتی اوچون قودسال و سئویملی اولماسی اولدوقجا نورمالدیر. دیل، بشریتین الده ائتدیگی ان بؤیوک کشیفی اولدوغو کیمی، توپلوملارین دا اؤزللشمه‌سینده ان ائتگین اؤیه دیر. یئر اوزونده دیلسیز توپلوم اولمادیغی ایله یاناشی تک دیللی توپلوم دا یوخدور. هارداسا بوتون دؤولتی اولان توپلولوقلاردا نئچه-نئچه دیللی میلتلر واردیر. نئچه میلتلی دؤولتلرین دیله باخیشییلا او دؤولتین چاغداش عیارلاری بللی اولور. بو ایسه، سیاستین دیللر اوستونده‌کی حؤکمونون گؤسترگه‌سیدیر.
نیفرت دیلینین یارانماسی سیاست اورتامیندان ایره‌لی گلمکده‌دیر. بو قونودا دموکراتیک، چاغداش و لایک دؤولتلرینین دیل سیاستلری آزدان-چوخدان بللی اولدوغونا گؤره، ساده جه ایکی ایسلام جومهوریسی اولان ایران و افغانیستان دؤولتلرینین دیل سیاستلرینه بیر آچیقلیق گتیریرم.
افغانیستان دونیانین ان یوخسول، قالما-قاللی، ایسلامین چئشیدلی قوْللارینین تؤره‌سینه یئنیلمیش، سؤمورگه جایناغینا چئوریلمیش، ائتنیکلر توپلوسودور. جهالت، ساواش، اویوشدوروجو آلیشقانلیغی، تؤره گئریچیلیگی وب… ندنلردن هر ایکی وطنداشدان بیری ساوادسیزدیر. بونا باخمایاراق افغانیستان ایسلامی جومهوریسی آنایاساسیندا ائتنیک و رسمی دیللرله باغلی دونیانین ان قاباقجیل اؤلکه‌لریندن بئله، آیدین مادّه‌لری واردیر.
افغانیستاندا ۸ بؤیوک ائتنیک ویا آنا دیلی و بیر چوخلو کیچیک-کیچیک دیللر آنایاسادا آیدینلاشمیشدیر. ایکی بؤیوک دیل اولاراق تانینان پشتون و دری دیللری دؤولتین ایکی رسمی دیلی کیمی اؤلکه‌نین بوتون ائییتیم سیستئمینه گیرمیشدیر.
ایالت-ولایت سیستئمیله ایداره اولونان افغانیستانین بو ایکی بؤیوک دیل کسیمیندن باشقا ولایت دیللریده رسمی دیل کیمی قبول اولونورلار. اؤرنگین، اوزبک تورکجه‌سینین یوغون اولدوغو یئرلرده اوزبک تورکجه‌سی ده پشتون و دری کیمی ولایتین رسمی دؤولت دیلی کیمی بوتون ائییتیم سیستئمینه گیرمیش اولور. تورکمن تورکجه‌سی ایسه چوخ دانیشیلان ولایتده یئنه پشتون و دری دیللری کیمی رسمی دؤولت دیلی تانینیر. هابئله، بو سایاغی بلوچ دیلی، نوریستانی دیلی، پاشایی دیلی، باشند دیلی، پامیر دیلی وب…اؤز ایالتلرینه رسمی دیل کیمی اوخوللاردا تدریس اولونورلار.
سون ایللرین تجروبه‌سینه دایاناراق، افغانیستان دؤولتینین دیل سیاستی نتیجه‌سینده او اؤلکه‌نین ایچینده‌کی قاینار وولکان کئچری اولاراق سونموش گؤرونور. افغانیستاندا یاشایان پشتونلار، تاجیکلر، تورکلر اؤلکه‌نین ان ائتگین ائتنیکلری اولاراق داها یاخین ایلیشگیده بولونماقدادیرلار. بو میلتلرین آراسیندا درین نیفرت دیلی حاکیم دئییلدیر. سؤزسوز کی، بونون آنلامی افغانیستانین ائتنیک سورونونون چؤزومو دئمک دئییلدیر. سؤز قونوسو میللی سوْروندا، حاکیم دیلینین نیفرت دوْغوران رولودور.
ایران دونیادا یاشادان نیفرت دیلینین ان آچیق اؤرنگیدیر. بو اؤلکه‌ده ۱۰-دان آرتیق آنا دیلی، آزینلیقدا اولان فارس دیلینین آلتیندا یوخ اولماقلا قارشی-قارشیادیر. ایراندا ۹۵ایلدیر حاکیم اولان پانفارسیزمین تک دیل سیاستی سونوجوندا فارس دیلی اؤلکه‌نین تکجه رسمی و قوْرونان دؤولت دیلی اولماغا داوام ائتمکده‌دیر. فارس دؤولتی، ۸۰ میلیونلوق اؤلکه‌نین ۶۰ میلیوندان آرتیق وطنداشی اولان تورک، تورکمن، عرب، بلوچ، کورد، لور، لک، کیلک، مازن و باشقا خالقلارین دیلینی و یاشام فلسفه‌سینی دؤولتین آزینلیقدا اولان دیلینه و یاشام طرزینه قوربانلیق ائده‌رک فارسلاشدیرماغا سوروکله‌ییر.
فارس دیلی اؤزلوگونده بوتون دیللر کیمی بیر دیلدیر. بوتون اؤزللیکلری، گوجلو و آخساق یؤنلریله بیر میلتین آنا دیلی کیمی سایغین اولماسی گره‌کیر. آنجاق، بو دیلین رسمی دؤولت دیلی کیمی آسسیمیلاسیا آراجی اولاراق سیاسی لشمه‌سی اونا باشقا بیر کیملیک وئریر. فارس دیلی فارسچی رئژیمین راسیزم پلانلارینین مرکزینده یئرلشمکله، آنا دیلی ساییلان باشقا دیللرین دوشمنینه چئوریلیر.
ایران آدلانان اؤلکه‌نین یوزده اون سئککیزینی اولوشدوران بیر دیلین ۱۰-لارجا چوخونلوق و آزینلیق اولان آنا دیلینی ایمحا میکانیزمینه چئوریلمه‌سی ایستر-ایسته‌مز حاکیم دیلین نیفرت دیلینه چئوریلمه‌سینه سببیت وئریر. فارس دؤولتینین اینادییلا %۸۰ وطنداشینین اؤز آنا دیلیندن یوخسون قالماسی بوس-بوتون فاشیستی سیاستیدیر.
فارس دیلی بیر دیل اولاراق بوتون دیللر کیمی سایغین اولماسینا راغمن، بیر فاشیست رئژیمینین ایمحا میکانیزمی کیمی سئویمسیز و نیفرت دیلی ساییلیر.
ائلدار قاراداغلی
۲۰۱۷-۰۹-۲۴
