جنبش های اجتماعی در نتیجه حرکتها و کوشش های جمعی برای پیشبرد یک یا چند هدف مشترک شکل میگیرند و اساسا خارج از حوزه نهادهای رسمی هستند . جنبش اجتماعی کوچک کمتر از ۱۰۰ نفر و جنبش اجتماعی بزرگ هزاران و گاه میلیونها نفر را در بر میگیرد. جنبش های اجتماعی به دلیل وجود و بروز تبعیض ها و اختلافات طبقاتی در هر زمینه ای ( مذهبی , قومی , سیاسی , جنسیتی و …) پدید می آیند و اعضای ان به دنبال ایجاد تغییر هستند . جنبشهای اجتماعی بنا بر شرایط جامعه ای که در ان شکل گرفته اند و اهداف اصلی که به دنبال ان هستند میتوانند یا برانداز و دگرگون خواه باشند یا جنبشی اصلاح طلب که خواهان ایجاد تغییر و اصلاح بخشی از ساختارهایی است که بدان معترض است .
جامعه قشقایی نیز با ترکیب جمعیتی در حدود ۴ میلیون نفر یک جامعه پویا و منسجم است که در بررسی پدیده ها و مسائل جاری ان باید مولفه های جامعه شناختی را در نظر گرفت . وقت ان فرا رسیده است که به دور از هر گونه دشمنی و غوغا سالاری با نگاهی منطقی و باز به تحلیل و رفتارسجنی تحرکات جمعی جامعه قشقایی نگریست .
از سالها پیش موج جدیدی در میان قشقایی ها و به ویژه طبقه جوان ان شکل گرفت که مطالبات نوینی با محور هویت طلبانه را مطرح کرد . وجود فضای اختناق سیاسی , بسته بودن ساختار قدرت برای قشقایی ها , تبعیض و ستم قومی , سیاستهای مرکزگرایانه حاکمیت و یکصد سال تبعیض زبانی , فرهنگی و دلیل مشابه دیگر زمینه را از مدتها پیش برای ظهور چنین پدیده ای در قشقایی پدید آورده بود. در سالیان دور نیز تحرکات و فعالیتهای منفردانه و گاه گروهی در سطح دانشگاه ها و فعالین فرهنگی هنری قشقایی شکل گرفته بود اما به دلیل عدم وجود رسانه و عدم خودباوری و آگاهی عمومی و همچنین فضای سنگین سیاسی و امنیتی حاکم بر کشور این فعالیتها یا بی نتیجه مانده و یا به زیر زمین ها منتقل گشته بود .

با ظهور فیس بوک و توییتر و بعد ها واتساپ و تلگرام و ینستاگرام و دیگر شبکه های اجتماعی و انقلابی که در زمینه رسانه و ارتباطات رخ داد این فعالیتها به یکباره از زیرزمین سر بر آورد و به سرعت همه گیر شد . موج جدید مطالبه محور قشقایی شهر به شهر و استان به استان گسترده شد و به واسطه ارتباط آسان با دیگر طبقه های اجتماعی ایران از جمله جنبش های هویت طلبانه مشابه در آذربایجان و مناطق ترک نشین قویتر و منسجم تر گردید و خود را به عنوان مهمترین و گسترده ترین موج اجتماعی قشقایی تحمیل کرد . سرعت انتقال و گسترش تفکرات هویت طلبانه در میان قشقایی ها سبب نگرانی و البته شکل گیری تحرکاتی در برابر ان شد و در یکی دو سال اخیر عمده ترین اختلافات و منازعات مجازی و حقیقی جامعه قشقایی زاییده همین پدیده بوده است .
افراد و گروه هایی که نگران شکل گیری این تحرکات در قشقایی هستند نیز به جای بررسی این پدیده و چگونگی شکل گیری ان با پروپاگاندایی و غوغاسالاری به ان تاخته و منتسب به دول بیگانه خوانده و نتیجه تلاشهای ایران ستیزانه همسایگان و قدرت های خارجی دانستند . همین امر سبب رادیکالیزه تر شدن هر چه بیشتر مطالبات و تحرکات این موج شده و روز به روز شکاف اجتماعی عمیقتر و تضاد رفتاری و افکاری شدیدتر را در جامعه قشقایی به وجود آورده است . حال آنکه این پدیده نو در قشقایی تمامی ویژگی ها و شاخص های یک جنبش اجتماعی را داراست . اعضای ان همگی از بطن جامعه قشقایی برخاسته و مطالباتی را مطرح میکنند که تماما در حوزه قشقایی ست .
منتسب دانستن یک جنبش اجتماعی در یک جامعه به بیگانگان و حمله به ارزش ها و اهداف تعیین شده ان در حقیقت آسانترین راه برای ندیدن ان جنبش و انکار آنست حال آنکه با چنین واکنشهایی هرگز یک جنبش اجتماعی نمیمیرد بلکه ان را به سمت رادیکالیزه تر شدن سوق میدهد .

جنبش هویت طلبانه قشقایی

جنبشی رفرمیست است که خواهان برابری قومی و ایجاد تغییرات عمده در ساختارها و قوانین موجود است . جنبش هویت طلبانه قشقایی خواهان اعاده حقوق قومی (سیاسی , مدنی ) قشقایی و ایجاد توازن و برابری در حقوق اتنیک ها و اقوام ایرانست . جنبش هویت طلبانه قشقایی خواهان سهیم شدن قشقایی ها در اداره امور کشور و پایان دادن به تبعیض ها و ستم قومی و تقسیم عادلانه ثروت ملی و عدم مرکزگرایی است . جنبش هویت طلبانه قشقایی خواهان برابری کامل اجتماعی و اجرای مفاد اعلامیه جهانی حقوق بشر و رعایت حقوق شهروندی و مدنی تک تک شهروندان ایران است . جنبش هویت طلبانه قشقایی یک جنبش کامل مدنی و اجتماعی است که به دلیل شرایط موجود و نگرانی از سرنوشت قشقایی در بدنه جامعه قشقایی شکل گرفته و همه گیر شده است . شعارهای عمومی این جنبش نیز کاملا گویای ماهیت ان و اهداف تعیین شده آنست.
انتساب این جنبش به شرق و غرب و وابسته دانستن ان به سرویس های جاسوسی دول همسایه خبطی عمدی و البته بزرگ است که نه تنها گشایشی برای مخالفان این جنبش نخواهد داشت بلکه شکافهای موجود را نیز عمیقتر خواهد کرد.
پانترکیسم و بوزقوردیسم ریسمانهای رشته رشته و نا مطمئنی است که چنگ زدن به ان برای انکار جنبش و تخریب فعالان ان سودی نخواهد داشت . به گمانم مخالفان جنبش هویت طلبانه قشقایی از نو میبایستی برخی از مفاهیم را دوره نمایند . ” پان ” مفهوم و ماهیتی روشن دارد و به گروه یا دسته ای اطلاق میشود که خواهان گرد آوردن همه افراد یک جامعه زیر چتر خود را دارند. حال آنکه هیچکدام از فعالین جنبش هویت طلبانه قشقایی هرگز چنین دیدگاهی نداشته و خواهان ترکیزه کردن کل ساختار جامعه ایران و اسیمیله کردن همه مردم ایران در هویت و فرهنگ ترکی نبوده اند بلکه تنها و تنها به دنبال اعاده حقوق قومی قشقایی بوده اند با این تعاریف اطلاق پانترکیسم به فعالان مدنی قشقایی یک چماق سرکوب و تعریف غیر واقعی و عمدیست.
واژه ” بوزقورد” که اینروزها برای سرکوب فعالین جنبش هویت طلبانه قشقایی به کار برده میشود نیز اشتباهی دیگر است . بوزقورد در اصل نام نماد و نشان ترکان عالم است و بر اساس داستان ها و نوشته های پیشین اشاره به گرگ خاکستری میکند که مورد احترام ترکان بوده است و ممکن است در ممالک ترک نیز به عنوان نشان گروه ها و سازمانهای ترک گرا و هویت گرا به کار رفته باشد نماد بوزقورد به دلایل تاریخی شاید مورد علاقه افرادی در میان جنبش هویت طلبانه قشقایی نیز باشد اما این هرگز به معنای ارتباط این فعالین با سازمانهای ممالک ترک و یا همسو بودن افکار و عقاید این فعالین با آنها نیست . جنبش هویت طلبانه قشقایی “بوزقورد ” را تنها و تنها به عنوان سمبل و نماد ترکان پیشین میداند و هیچ کدام از اهداف و آرمانهای این جنبش کمترین ارتباطی با افراد و یا گروه هایی که با نشان “بوزقورد ” به دنبال تحرکات نژادپرستانه باشند ندارد , همچنین اعضا و فعالین جنبش هویت طلبانه قشقایی به صورت فردی ممکن است از نام یا نشان “بوزقورد ” به صورت سمبلیک استفاده نمایند اما ماهیت جنبش هویت طلبانه قشقایی تنها بر اساس تعریف و اهدافیست که بیان گردیده و بدیهیست که اطلاق واژگانی چون “پان ترک ” و “بوزقورد ” از سوی مخالفان جنبش تنها بی پایه و اساس بودن اظهاراتشان و تلاش برای انکار و سرکوب ماهیت این جنبش تلقی میشود.
مساله مهم دیگری که میبایست به ان اشاره کرد تزریق افراد خاص با ماسک هویت طلبانه به بدنه جنبش است که با تحرکات رادیکال و افراطی سعی در تخریب چهره جنبش و به بیراهه بردن اهداف ان را دارند . چنین پدیده ای در میان تمامی جنبش های اجتماعی مسبوق به سابقه است و معمولترین حربه از سوی حکومت ها و مخالفان جنبش هاست . بدیهیست که کنترل جنبش های بزرگ اجتماعی نا ممکن است . اما اهداف و خط مشی جنبش معین و مشخص است و عدول از چارچوب ها و اهداف تعیین شده جنبش به معنای همسو نبودن با جنبش تلقی میگردد .
در این نوشته سعی کردم یک برآورد کلی از ماهیت جنبش هویت طلبانه قشقایی که خود نیز به عنوان عضو کوچکی از ان به فعالیت مشغولم ارائه دهم و برخی ابهامات موجود را از چهره جنبش زدوده باشم . البته که نوشتن صدها کتاب و مقاله برای آنانی که چشم و گوش بسته فقط در اندیشه تخریب و دشمنی با ماهیت این جنبش هستند فاقد تاثیر خواهد بود اما یک شفاف سازی کلی از برایند شکل گیری و چگونگی فعالیت و اهداف ان برای آنانی که به دنبال حقیقت ها هستند لازم مینمود .
جنبش هویت طلبانه قشقایی جنبش بیداری و آگاهی عمومی قشقایست که به دنبال احقاق حقوق و براورده نمودن مطالبات قومی قشقایی و تحکم بخشیدن به ارزش های قومی و مولفه های هویتی قشقایی در ایران است و مادامیکه این خواسته ها و مطالبات براورده نشود این جنبش زنده خواهد بود . آنانی که دانسته یا ندانسته پرچم دشمنی و مخالفت با این جنبش برافراشته و بی مهابا به ان تاخته و به شرق و غرب منتسبش میکنند یا از ماهیت و اهداف ان اطلاعی ندارند یا منافعشان در گرو عدم یگانگی قشقایی ها و محو حیات سیاسی اجتماعی ان هستند وگرنه هیچ فرزند اصیل قشقایی نظاره گر نابودی هویت و ماهیت وجودی اش نخواهد بود . از تمامی مخالفین جنبش دوستانه تقاضا میکنم جهت حفظ یکپارچگی و انسجام قشقایی و پیشبرد مطالبات قومی خود در افکار و عقایدشان تجدید نظر نموده وبه دور از هر گونه کینه و عداوت و دشمنی ماهیت حقیقی جنبش هویت طلبانه قشقایی را با نگاهی روشن و باز تعقیب نمایند بدیهیست که آغوش این جنبش به روی هر آنکس که سر سوزنی نگران فردای ایل باشد باز است .

پیش به سوی جنبش ۴ میلیونی قشقایی
زنده باد قشقایی .

روح اله مرادی قشقایی , سوییس .