برنامه‌های مشاوران ترامپ در خاورمیانه
صد و ده روز از ورود ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور به کاخ سفید می‌گذرد. وی از دوران تبلیغات ریاست جمهوری، سیاست آمریکا در خاورمیانه را همچون بسیاری دیگر از اقدامات اوباما، به باد انتقاد گرفت. ترامپ که شعارهایش جز نتانیاهو تمامی سیاست‌مداران بزرگ دنیا را نگران کرده بود پس‌ازآنکه سکان هدایت را به دست آورد رفته‌رفته شروع به برنامه‌ریزی عملی برای به کرسی نشاندن اهداف خود نموده است.
سیاستی که ترامپ در خاورمیانه تحت تأثیر مشاوران خاورمیانه‌ای خود، در پیش‌گرفته جهت‌گیری مدیریتی داشته و کاملاً به نفع اسرائیل پیش می‌رود. شناخت جرد کوشنر و دیوید فریدمن به‌عنوان مشاوران ترامپ در امور خاورمیانه، گره از بسیاری از تصمیمات ترامپ در منطقه خواهد گشود.
جرد کوشنر داماد ترامپ (همسر ایوانکا ترامپ) که در کارنامه‌اش هیچ تجربه سیاسی دیده نمی‌شود، عضو معتقد یکی از جوامع یهودی ارتودوکس بوده و با اسرائیل روابطی تنگاتنگ دارد. سمت مشاوری که در روز تولدش به او اهدا گردید به خاطر وفاداری و رازداری‌اش نزد ترامپ بسیار محبوب است و به همین خاطر نیز تأثیر و نفوذ زیادی بر سیاست‌های داخلی و خارجی آمریکا دارد. ترامپ در مورد وی گفته است «تمام عمرم شنید‌ه‌ام که این مسئله (صلح خاورمیانه) دشوارترین توافق در سراسر جهان است؛ اما احساس می‌کنم که جرد آن را به بهترین وجهی انجام خواهد داد»
دیوید فریدمن، موتور محرک اعلام جنجال‌برانگیز ترامپ مبنی بر انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به بیت‌المقدس، سفیر کنونی آمریکا در اسرائیل هست. پدرش خاخام یکی از کنیسه‌های یهودیان ارتودوکس بوده و سال‌هاست که به جمع‌آوری کمک مالی در حمایت از جنبش شهرک‌سازی در اسرائیل می‌پردازد. وی سیاست موردحمایت دولت‌های پیشین آمریکا موسوم به «راه‌حل دو کشور» یا حق تشکیل کشور مستقل فلسطین در کنار کشور اسرائیل را «تراژدی» خوانده است. به گفته وی ترامپ اسرائیل را مجبور به انجام کاری نخواهد کرد. بدین ترتیب بود که ترامپ ۲۷ بهمن‌ماه ۹۵ در دیدار با بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل گفت: واشینگتن دیگر تعهدی به راه‌حل موسوم به تشکیل دو دولت اسرائیل و فلسطین ندارد.
پرواضح است که مشورت این مشاوران کاملاً در راستای حمایت از اسرائیل و حزب صهیون بوده و به نظر می‌رسد قدم اول انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس باشد. همچنان که خبر این انتقال علاوه بر تورکیه واکنش کشورهای عرب منطقه را نیز در پی داشت عملی کردن آن به گفته ادوارد واکر سفیر سابق آمریکا در اسرائیل، جهان عرب را به آشوب می‌کشاند.
در پی اعلام این خبر وزیران خارجه کشورهای عربی در اختتامیه نشست اتحادیه عرب در قاهره به آن اعتراض کرده و تأکید کردند؛ این اقدام نقض آشکار قوانین بین‌المللی، توافق‌نامه ژنو و قطعنامه‌های شورای امنیت است و آن را خطر و تهدیدی جدی برای صلح و امنیت در منطقه دانستند. رئیس‌جمهوری تورکیه نیز بیت‌المقدس را «امانتی مقدس» نامید که مسئولیت نگاهداری آن نه‌تنها بر گردن فلسطینیان، بلکه بر دوش تمامی مسلمانان است و باید به آغوش ادیان اسلامی بازگردد. همچنین از آمریکا خواست تا انتقال سفارت خود در اسرائیل را از دستور کار خارج کند، زیرا «این اقدام نابخردانه عواقبی خطرناک دارد».
مشاوران که گویا خواهان داعشی نیرومند نبودند، پس‌ازاینکه تورکیه، روسیه و ایران موجب تضعیف آن شدند، دست‌به‌کار شده و برنامه‌های عملی خود در منطقه را به اجرا درآورده‌اند. یکی از این برنامه‌ها تضعیف و در منگنه قرار دادن تورکیه است. ارتش تورکیه به‌خوبی توانست داعش را شکست داده و مناطق تعریف کرده‌اش را از لوس این گروه تروریستی پاک‌سازی کند. دولت تورکیه به‌عنوان میراث دار امپراتوری اسلامی عثمانی و همچنین اقدامات چند سال اخیر خود توانایی رهبری دولت‌های عرب منطقه خصوصاً درزمینهٔ حمایت از فلسطین را دارد. اردوغان در این زمینه برای تمام مسلمانان جهان تکلیف تعیین کرده و می‌گوید؛ «هرروز به مسجدالاقصی در بیت‌المقدس «هجوم» ببرید تا فلسطینیان را تقویت کنید. تنها در سال ۲۰۱۵، یک‌میلیون و سیصد هزار آمریکایی، روسی و فرانسوی از بیت‌المقدس دیدار کرده‌اند درحالی‌که از کشورهای اسلامی تنها ۲۶ هزار نفر، آن‌هم از مردم تورکیه، به زیارت مسجدالاقصی رفته‌اند».
تقویت گروه‌های تروریستی ی.پ.گ (شاخه نظامی پ.ی.د و شاخه سوری پ.ک.ک) در شمال سوریه با ارسال سلاح‌های سنگین و نیمه سنگین به آن‌ها که سودای تشکیل کشوری متصل به مدیترانه را دارند یکی از ابزارهای رویارویی با تورکیه و شکستن قدرت مدیریتی آن در بین کشورهای عرب منطقه، به امید باج خواهی از این دولت در مورد انتقال سفارت هست.
سفر ترامپ به عربستان و دیدارش با سران سایر کشورهای عرب در آنجا، نمی‌تواند بی‌ارتباط با این مسئله باشد. به نظر می‌رسد که مشاوران می‌خواهند ترامپ این کشورها را، درباره نقش جدید آمریکا در منطقه و برنامه‌هایش توجیه کند.
ترامپ در دیدار امروزش با وزیر خارجه روسیه (۲۱ اردیبهشت‌ماه) از وی می‌خواهد که ایران را در سوریه مهار کند. با این درخواست ترامپ به‌طور غیرمستقیم به خود لاوروف نیز انذار می‌دهد. هر آنچه باشد آمریکا به‌طور عملی وارد صحنه جنگ خاورمیانه شده است و باید منتظر بازی جدیدتر او با برگ‌هایی که در دست دارد باشیم.
منبع : اؤیرنجی سسی
