حکومت ایران به‌عنوان یک سیستم توتالیتر و سرکوبگر همواره با رویکردی خشن و با مشت آهنین با جریان‌های مخالف و حتی منتقد برخورد می‌کند. حرکت ملی آزربایجان نیز از این رویکرد حاکمیت در امان نمانده و همواره به شدیدترین نحو ممکن با آن برخورد شده تا جایی که در برهه‌هایی شاهد بازداشت ده‌ها و گاها صدها تن از فعالین این حرکت و جوانان آزربایجانی بوده‌ایم که اعتراضات به توهین های روزنامه ایران ، صداوسیما(فیتیله) و اعتراض به خشکاندن دریاچه اورمیه از نمونه‌های این برخوردها می‌باشند در ماه‌های اخیر این رویکرد نظام شکل پررنگ‌تری به خود گرفته و تشدید گشته تا جایی که در هفته جاری طی حکمی ۴ تن(اکبر آزاد، علیرضا فرشی،بهنام شیخی، حمید منافی) از فعالین حرکت ملی به ۴۵ سال حبس تعزیری محکوم گشتند در حکمی دیگری سه تن از فعالین(جعفر رستمی راد، علی احمدی، سیامک سیفی) مدنی هریک به ۷ ماه حبس تعزیری محکوم شدند در نمونه دیگری از احکام صادره در بی دادگاه نظام یکدیگر از فعالین ملی (سیامک میرزایی) به ده سال حبس محکوم گردید. همه این‌ها در حالیست که ده‌ها تن از فعالین حرکت ملی منتظر صدور حکم نهایی از دادگاه‌های انقلاب در شهرهای مختلف هستند بیش از ۵۳ نفر از فعالین ملی اخیرا به دادگاه اخضار شده اند همچنین چندین تن دیگر از فعالین دنی در شهرهای مختلف در حال گذراندن دوران محکومیت خود هستند که در ذیل به آنها اشاره می‌شود :

سیامک میرزایی: این فعال مدنی که از سوی دادگاه انقلاب به ۱۰ سال حبس و ۲ سال تبعید به اتهام تشکیل جمعیت جهت برهم زدن امنیت ملی محکوم‌شده است در تاریخ ۲۴ تیرماه سال ۱۳۹۵ در شهر پارس‌آباد مغان توسط مأموران امنیتی ایران بازداشت‌شده بود وی پس از دستگیری در مغان جهت بازجویی به بنده ۲۰۹ اوین تهران منتقل و با اتمام بازجویی‌های سنگینِ چهارماهه‌اش، در روز بیست و دوم آبان امسال به بند عمومی زندان اوین منتقل شد. و تاکنون نیز در آن بند نگهداری می‌شود. گفتنی است، این فعال ملی پیش‌ازاین بارها از سوی مأموران امنیتی دستگیر و با اتهامات تشکیل گروه و اقدام علیه امنیت ملی محاکمه گردیده است . وی در اردیبهشت و مهرماه ۹۰ با شکایت دو ارگان ” اداره اطلاعات و اطلاعات نیروی انتظامی” با اتهام مشابه عضویت در گروه‌های غیرقانونی به ۲ و ۳ سال حبس محکوم‌شده بود.

حبیب‌الله ساسانیان: حبیب ساسانیان بیش از نه ماه است که در بازداشت و وضعیت بلاتکلیف به سر می‌برد. به‌طوری‌که قرار بازداشت وی ماه گذشته مجدد تمدید شد. حبیب‌الله ساسانی که توسط اطلاعات اردبیل بازداشت‌شده و هم‌اکنون در زندان تبریز به سر می‌برد. در طی این مدت حبیب ساسانیان به‌کرات مورد شکنجه جسمی قرارگرفته است.این فعال ملی که در حال حاضر از بیماری قند و فشارخون بالا رنج می‌برد. حبیب ساسانیان متولد سال ۱۳۵۳، متأهل و دارای دو فرزند است. این دانش‌آموخته مهندسی برق پیش‌تر نیز در جریان اعتراضات گسترده مردمی به کاریکاتور روزنامه ایران در سال خرداد ۸۵ و تجمعات قلعه بابک بازداشت‌شده بود…………………………………………………………………………………………………….

حجت‌الاسلام عظیمی قدیم: این روحانی مبارز آزربایجانی که در تاریخ ۱۸ دی‌ماه در تهران بازداشت‌شده باگذشت بیش از ۴۵ روز از زمان بازداشت اطلاعی از مکان و اتهام بازداشت در دست نیست . ایشان طی این مدت تنها موفق به قراری دو تماس کوتاه چند ثانیه‌ای با خانواده خود شده است. دی‌ماه سال۹۱، حجت‌الاسلام عظیمی قدیم به همراه جمعی از شهروندان آزربایجانی در اعتراض به سفر استاندار آزربایجان شرقی به ارمنستان و حمایت‌های حکومت ایران از دولت اشغالگر ارمنستان، در میدان مرکزی شهر مراغه تجمع کردند که با دخالت مأموران امنیتی، این تجمع به خشونت کشیده شد.در این تجمع، حجت‌الاسلام عظیمی قدیم به همراه جمعی دیگر از فعالین تورک آزربایجانی دستگیر و در دادگاه ویژه روحانیت تبریز به ۷ ماه زندان محکوم شد. بهمن‌ماه سال ۹۲، ایشان پس از اتمام دوران محکومیت خود از زندان مرکزی تبریز آزاد شد.
حجت‌الاسلام عظیمی قدیم در سال ۸۴نیز به دلیل شرکت در مراسم گرامیداشت سالروز مشروطیت در تبریز، از طرف دادگاه ویژه روحانیت تبریز به ۱۸ماه زندان، پنج سال تبعید از استان‌های آزربایجانی و نیز مدت ۱۰سال خلع لباس روحانیت محکوم شد.ایشان در سال۸۷ در پی احضار به دادگاه ویژه روحانیت قم بازداشت و جهت گذراندن دوران محکومیت به زندان قم فرستاده شدند. سازمان عفو بین‌الملل در تاریخ‌های ۲۴ آگوست ۲۰۰۵ – چهار مه ۲۰۰۶ و ۲۷ اکتبر ۲۰۰۶ سه بیانیه جداگانه در مورد حجت‌الاسلام عبدالعزیز عظیمی قدیم صادر کرده است.

مهندس علی باقری: این فعال مدنی که در تاریخ ۱۸ دی به همراه حجت‌الاسلام عظیمی قدیم در تهران بازداشت‌شده همچنان در بازداشت موقت به سر می‌برد بر اساس آخرین اخبار دریافتی اکنون این فعال مدنی در زندان اوین می‌باشد.

……………………………………………………………………………………………………………………………………….

دکتر لطیف حسنی: این فعال ملی و مدنی ترک آزربایجانی محبوس در زندان رجایی شهر کرج، بیش از ۴ سال است که حکم حبس ۹ ساله خود را در این زندان سپری می‌کند. دکتر لطیف حسنی در خردادماه سال ۱۳۸۹ به‌اتفاق ۱۴ نفر از دوستانش به اتهام “تبلیغ علیه نظام، اقدام علیه امنیت ملی و تشکیل گروه غیرقانونی” دستگیرشده و هفت ماه تمام در انفرادی اداره‌ی اطلاعات تبریز و یک ماه در بند ویژه (محل نگهداری زندانیان خطرناک) و یک ماه نیز در بند مالی زندان تبریز نگهداری شد. طی ۷ ماهی که در انفرادی اداره اطلاعات تبریز بود به همراه آیت مهر علی بیگلو تحت آزار و اذیت‌های روحی و جسمی قرار گرفتند که بیدار نگه‌داشتن به‌صورت سرپا یکی از این موارد بود. نهایتاً دادگاه انقلاب تبریز طی حکمی او را به ۱۸ ماه زندان محکوم می‌کند. در سال ۱۳۹۱ به همراه ۴ تن دیگر از دوستانش به اتهام تشکیل گروه یئنی گاموح دستگیر می‌شوند. این تشکیلات کاملاً علنی بود.این فعال ملببه همراه سایر اعضای شورای مرکزی اولین بار در تیرماه سال ۹۲ در اعتراض به کارشکنی مسئولان قضایی استان در مورد دادخواهی‌شان دست به اعتصاب غذا زدند که به تبعید آنان به زندان رجایی شهر کرج منجر شد که پس از سپری کردن ۶ ماه در زندان رجایی شهر مجدداً به زندان تبریز برگردانده شدند. دکتر لطیف حسنی به دلیل سکونت خانواده‌اش در شهر کرج، درخواست کرد که در زندان رجایی شهر بماند، ولیکن با مخالفت مسئولین ذی‌ربط روبرو شد. پس از برگشتن به زندان تبریز نیز بارها درخواست انتقال به زندان رجایی شهر را داد که هر بار رد شد. درنهایت در تاریخ ۲۸ اردیبهشت در اعتراض به نقض حقوق قانونی زندانیان سیاسی که شامل استفاده از حق انتقال و مرخصی، اجرای اصل تفکیک جرائم و نیز اعتراض به آزار و اذیت خانواده‌های زندانیان سیاسی مجدداً دست به اعتصاب غذا زد. در دوران اعتصاب نیز با مشکلات جسمی ازجمله تشدید بیماری قلبی که از آثار شکنجه‌های بازداشت قبلی بود و نیز درد معده و ضعف جسمانی شدید و سردردهای مکرر به‌شدت رنج می‌برد.وی پس از ۵۲ روز، ۱۸ تیرماه سال ۱۳۹۳ درحالی‌که به زندان رجایی شهر منتقل‌شده بود به اعتصاب خود پایان داد و هم‌اکنون در زندان رجایی شهر دوران حبس ۹ ساله خود را سپری می‌کند.

حسین علی محمدی: حسین علی محمدی روز ۱۳آبان۹۲ از سوی ماموران امنیتی در تبریز بازداشت و پس از نزدیک به ۶ ماه بازداشت موقت به قید وثیقه از زندان مرکزی تبریز آزاد شدند. این فعال ملی از سوی شعبه سوم دادگاه انقلاب تبریز به اتهام «تبلیغ علیه نظام» و «توهین به رهبری» به ۳ سال حبس محکوم شده بود که این حکم در دادگاه تجدیدنظر عینا تایید شد.در حکمی دیگر که از همین دادگاه علیه وی صادر شده بود، این فعال مدنی به ۲ سال حبس تعزیری محکوم شد این فعال مدنی که با اعمال ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی میبایست بعد از دو سال حبس تعزیری  آزاد میشد بدلیل عدم ابلاغ حکم دادگاه تجدید نظر اکنون در زندان تبریز در وضعیت بلاتکلیف زندانی می باشد.در تیر ماه سال ۱۳۹۴ سازمان عفو بین الملل با صدور بیانیه ای اظهار نگرانی کرده که حکم ۱۰ سال زندان حسین علی‌محمدی‌الوار و سیَد‌طه کرمانی «غیر قابل توجیه» و با «اهداف سیاسی» و «براساس اعتراف زیر شکنجه» صادر شده است. سازمان عفو بین الملل ضمن در خواست آزادی فوری برای آنها، احکام صادره برای حسین علی محمدی و طه کرمانی را مصداق نقض حقوق بشر دانسته و درخواست کرده بود که «شکنجه های وارده و سایر بدرفتاری های حین بازجویی» مورد بررسی بی طرفانه قرار گیرد و افراد مظنون «در صورت وجود مدرک قابل قبول» به دادگاه معرفی شوند. این فعال ملی در طول دوران حبس در اعتراض به عدم اعمال ماده ۱۳۴ و یکبار به مناسبت روز جهانی زبان مادری و نسل کشی و فرهنگی ده ها میلیون تورک دست به اعتصاب غذا زده بود.

ناصر خلوصی: این فعال مدنی آزربایجان در تاریخ ۴ بهمن توسط نیرو های امنیتی در مسیر تبریز به اورمیه بازداشت شده بود.ناصر خلوصیی فعال مدنی آزربایجان بعد از ۲۳ روز بازداشت در اطلاعات سپاه به قرنطینه زندان تبریز منتقل شد.دادگاه انقلاب به خانواده این فعال ملی و مدنی اعلام کرده است که اجازه تودیع وثیقه و آزادی موقت ناصر خلوصی  به قید وثیقه ۵۰۰ میلیون تومانی از طرف اطلاعات سپاه به وی داده نشده است.