داوود توران بی بی سی ایله مصاحبه ده: بو گون نیو یورک’دا ایران پرئزیدئنتی آزربایجان تورکلری ایله قارشیلاشاجاق
ایران پرئزیدئنتی حسن روحانی بیرلشمیش میللتلر تشکیلاتیندا چیخیش ائتمک اوچون نیو یورک’ا گلیر. سون گونلر قفیل دیپلوماتیک گئدیشلری ایله قربده چوخلارینین اوره یینی «اووسونلایان» و ائله جه ده اؤلکه‌سین‌ده میلیونلارین دقتینی چکن ایران’ین، آمئریکا’لی تحلیل‌چیلرین تعبیرینجه «دیپلوماتیک شئیخ» لقبلی یئنی پرئزیدئنتی حسن روحانی ایسلام رئسپوبلیکاسینین بئین الخالق ایمیجینینه «ال گزدیرمک» مقصدیله بو گون ب.م.ت تریبوناسیندان دونیا ایجتیمایتینه سسلنه‌جک.
نیویورک واختی ایله گونون ایکینجی یاری‌سیندا باش توتاجاق چیخیش آبش پرئزیدئنتی باراک اوبامانین باش آسسامبلئیایا مراجعتیندن ساعتلار سونرایا تصادف ائدجیی اوچون خصوصیله دقت چکیر. آرازنیوز’ون بی بی سی’دن الده ائتدیگی معلوماتا گؤره ایکی لیدئرین ب.م.ت دهلیزلرین‌ده ناهار فاصیله‌سین‌ده “راستلاشاجاغی” گؤزلنیلیر. اوباما-روحانی گؤروشونون باش توتوب-توتمایاجاغیندان آسیلی اولمایاراق، آغ ائو آ.ب.ش و ایران خاریجی ایشلر ناظیرلرینین جومعه آخشامی بیر آرایا گله‌جکلرینی آرتیق اعلان ائدیب.
بو، ۱۹۷۹-جو ایل ایسلام اینقیلابیندان بو یانا واشینقتونلا تئهران آراسین‌دا ایلک یوکسک سوییه‌لی تماس اولاجاق.
روحانی’نین باش آسسامبلئیادا چیخیشین‌دان قربده بری باشدان موختلیف گؤزلنتیلر سسلنسه ده، ایران لیدئرینین یولونو ب.م.ت بیناسی قارشی‌سیندا اعتراضلا «گؤزله‌یه‌نلر» ده وار–- آزربایجان‌لیلار…
“روحانی، ودین هانی؟”
«روحانی’یه اینانمیریق، او، بیزه وئردیگی وعده لرین هئچ بیرینی هله توتماییب،» واشینگتون’دا بی بی سی-آزربایجانجا’یا موصاحیبه‌سینده بوگونکو آکسییانین تشکیلات‌چیلارین‌دان اولان “گونئی آزربایجان سوسیال و مدنی آراشدیرمالار مرکزی”نین صدری داوود توران بیلدیریب.
اونون تعبیرینجه، ایران پرئزیدئنتینین بو یاخینلاردا «قرب ایجتیمایتینه حسابلانان» چیخیشلاری، ائله جه ده اؤتن هفته گؤزلنیلمه‌دن ۱۱ سیاسی محبوسو آزاد ائتمه‌سی آزربایجان’لیلاردان یان کئچیب.
«باسقیلار آزالمیر، آرتیر… اونلارلا سیاسیمیز گوناه‌سیز یئره هله ده زین‌دان‌دادیر. آرالاریندا هئچ ندن ۸ ایللیک جزا آلمیش سعید متین پور و باشقالاری دا وار. آزربایجان’لیلارین آزادلیغی ایله باغلی نه اینکی هئچ بیر ایش گؤرولمور، عکسینه حبس دالغالاری داوام ائدیر. کئچن هفته ده یئنی حبسلر اولوب،» دئیه او، وورغولاییب.
ب.م.ت بیناسی قارشیسینداکی آکسییانین مقصدی تشکیلاتچیلارین تعبیرینجه، گونئی آزربایجان تورکلرینین سسینی چاتدیرماقلا یاناشی، هم ده «دونیانین گؤزونو آچماق» اولاجاق. بئله کی، اونلارین فیکرینجه، پرئزیدئنت روحانی’نی «قربی اووسونلاما» سیاستینه سانکسییالار وادار ائدیب.
ایران’دا حاکمیت اؤتن هفته بئین الخالق اینسان حاقلاری تشکیلاتلارینین “سیاسی محبوس” کیمی تانیدیغی ۱۱ دوستاغی آزاد ائدیب.
سانکسییالار ایشینی گؤرور…
«سانکسییالار ایران’دا حیاتا جدی تأثیر گؤستریب. اورادا یاشاماق چتینلشیب. اونا گؤره ده روحانی’نین مقصدی شیرین دیل ایله بو سانکسییالاری آزالتماقدیر،» دئییب آزربایجان’لی فعال.
اونون تعبیرینجه، روحانی قربه دوغرو آددیم آتماق ایسته ییرسه، ایلک نؤوبه‌ده عادی اینسان حاقلاریندان – آزربایجان’لیلارین حقوقلارینی وئرمکدن باشلاسین.
«روحانی سئچکی تبلیغاتی دؤنه‌مین‌ده بیزه وعدلر وئرمیشدی. آزربایجان دیلینده دیل قورومونون یارادیلماسیندان بحث ائدیردی، هئچ اونو دا ائتمه‌دی. اورمییا گؤلونون قوروماسی ایله باغلی نه اینکی هئچ بیر تدبیر گؤرمه‌ییب، حتی بو باره‌ده دانیشانلاری حبس ائدیرلر. داها اؤز آرامیزدا توپلاشیب طبیعتدن دانیشا بیلمیریک،» دئیه او وورغولاییب.
نیویورک’دا منزیللنن اینسان حاقلاری اوزره “هومان ریگتس واچ” تشکیلاتی اؤتن آی ایران حاکمیتینی حبسده‌کی آزربایجان’لی فعاللاری «درحال و شرط‌سیز آزادلیغا بوراخماغا» سسله‌ییب.
تشکیلات آوقوستدا پرئزیدئنت روحانی’یه مکتوب یازاراق، اؤلکه‌ده ائتنیک حبسلره سون قویولماسینا و دیگر خالقلارین حاقلارینی تانیماغا چاغیریب.
مراجعته سبب سون اولاراق گونئی آزربایجان حرکاتینین ۵ عضوونون اؤز مده‌نی حاقلاری اوغرون‌دا صولحپرور فعالیتینه گؤره آغیر حبس جزاسینا معروض قالماسی اولوب.
تبریز محکمه‌سی ایونون ۱۶-دا محمود فضلی، شهرام رادمئهر، لطیف حسنلی و داها ایکی فعالی ۹ ایل مدتینه آزادلیقدان محروم ائدیب.
“روحانی سؤزباخان اولا بیلر…”
اؤز نؤوبه‌سین‌ده، واشینگتون’دا ایران آراشدیرمالاری اوزره سیاستچی و تحلیل‌چیلر محض سانکسییالار و آرتان داخیلی ائتنیک گرگینلیگی اساس گتیره‌رک، ایرانین یئنی پرئزیدئنتینین «نهایت، بئین الخالق ریله حئسابلاشما سیاستی توتاجاغینا» اومیدلرینی ایتیرمیرلر.
آ.ب.ش پایتاختیندا منزیللنن میللی تهلوکه‌سیزلیک آراشدیرمالاری مرکزینین تحلیل‌چیسی نورمان بایلئیین فیکرینجه، حتی روحانی ایله دیپ تاپسا بئله، قرب ایران’دا اوزون مدت‌لی صولحه نایل اولماق ایستییرسه، “اؤلکه اهالی‌سینین دؤردده بیرینی تشکیل ائدن، شیمال سرحدلری بویونجا یاییلمیش آزربایجان تورکلرینه قارشی باش وئره‌نلره، اونلارین حاقلارینا ائله جه ده دیگر سرحدلرده کوردلر و بلوجلارین وضعیتینه یاخیندان دقت آییرمالی‌دیر”.
«اؤلکه‌سینین اوزلشدیی ایتقیصادی، هم ده ائتنیک پروبلئملر منگه‌نه‌سیده جناب روحانی حتی نووه سلاحی مسئله‌سین‌ده ده سؤزباخان اولا بیلر،» تحلیل‌چی بی بی سی-آزربایجانجایا دئییب.
راپورو کؤچوروب ائدیت ائدن: آرازنیوز