دورانی که در آن زندگی می کنیم، (عصر ارتباطات) نام گرفته است. دلیل این نامگذاری این است که رسانه های ارتباطی مانند تلویزیون، اینترنت، روزنامه، مجله، رادیو و غیره، نقش پررنگی در زندگی روزمره انسانها دارد. به طوری که نمیتوان تصور کرد انسان مدرن امروزی، در زندگی روزمره خود از وسائل ارتباط جمعی استفاده نکند. از طرف دیگر وسائل ارتباطی مانند روزنامه ها، مجلات و شبکه های تلویزیونی نقش مهمی در تکوین هویت فردی افراد حاضر در جامعه بازی می کنند. به طوری که افراد جامعه در روابط اجتماعی خود با یکدیگر، بازخوردی از هویت فردی خود را به نمایش در می آورند. افراد جامعه با تماشای برنامه های تلویزیونی تصمیم میگیرند که چگونه فردی باشند و چگونه رفتار کنند، به چه زبانی صحبت کنند و به چه فرهنگی علاقه داشته باشند. از اینرو نقش برنامه های تلویزیونی در تکوین و شکل گیری هویت فردی افراد جامعه غیر قابل انکار است.

از طرف دیگر حکومت های شوونیستی و فاشیستی که برای تغییر زبان و فرهنگ گروه های قومی غیرمرکزی تلاش می کنند، اهمیت شبکه های تلویزیونی در شکل گیری هویت افراد را بخوبی درک کرده اند و از آنها برای آسیمیله کردن شهروندانی که زبانی غیر از زبان رسمی کشور دارند، استفاده می کنند. این حکومت ها با در اختیار گرفتن کنترل شبکه های تلویزیونی و ساختن برنامه های گوناگون، سعی دارند تا زبان و فرهنگ مورد دلخواه خود را به روح و روان گروه های قومی تزریق کنند. رهبران حکومت های شوونیستی می خواهند همه مردم در جامعه به همان زبانی صحبت بکنند که قوم غالب به آن زبان صحبت می کنند. یا به عبارت دیگر رهبران فاشیست، میخواهند مردم همان هویتی را داشته باشند که مورد تائید دستگاه حکومت است.

حکومت ایران هم از این قاعده مستثنی نیست. ایران کشوری است که در آن گروه های قومی مانند ترک، فارس، بلوچ، عرب، ترکمن و غیره زندگی می کنند. گروه های قومی غیرفارس اغلب در مناطق مرزی ایران زندگی می کنند و مردمی که به زبان فارسی تکلم میکنند، بیشتر در مناطق مرکزی ایران زندگی می کنند. اساس سیاست های هویتی و زبانی حکومت ایران توسط رضاشاه پهلوی بنا نهاده شد. به گونه ای که رضاشاه با تاسیس حکومت پهلوی، سیاست (تک زبان، تک ملت) را پیش برد و سعی داشت زبان های غیرفارسی در ایران را از بین ببرد. تمام تلاش حکومت رضاشاه این بود تا همه افراد (غیرفارس) را به یک انسان (فارس) تبدیل کند و همه فرهنگ های قومی را در فرهنگ ملی_فارسی استحاله گردد.

پس از فروپاشی حکومت پهلوی و روی کار آمدن حکومت جمهوری اسلامی سیاست یکپارچه سازی قومی و زبانی یا همان سیاست آسیمیلاسیون فرهنگی توسط سیاستمداران جمهوری اسلامی پیگیری شد و  حکومت ایران نیز همانند حکومت پهلوی در تلاش است تا تمام افراد (غیرفارس) را به فردی (فارس) تبدیل کند. به طوریکه برخی روشنفکران معاصر از عبارت (ژنوساید فرهنگی) یا (قتل عام فرهنگی) برای توصیف شرایط حال حاضر ایران استفاده می کنند. منظور از این عبارت این است که حکومت ایران کمر همت برای نابودی تمام زبان ها و فرهنگ های غیرفارس بسته است.

از طرف دیگر رادیو و تلویزیون ایران در انحصار حکومت جمهوری اسلامی است و برای کل کشور برنامه پخش میکند. رادیو و تلویزیون ملّی ایران در سیاست های خود تابع سیاست های کلان جمهوری اسلامی است. حکومت ایران برای آسیمیله کردن مردمان غیرفارس زبان اقدام به تاسیس شبکه های استانی نموده است که شامل شبکه های به زبان ترکی، عربی، بلوچی، کردی، ترکمنی و غیره میشود. بنا به تحقیقی که در سال ۱۳۸۷ توسط کاووس سیدامامی انجام گرفته است (امامی, ۱۳۸۷) ، ۷۸درصد پاسخ دهندگان کرد و ۷۷درصد پاسخ دهندگان ترک از نحوه نمایش چهره خود در تلویزیون جمهوری اسلامی ناراضی بودند. همچنین در این تحقیق وقتی از پرسش شوندگان پرسیده می شد که در سریال ها و فیلم های پخش شده از تلویزیون ایران، ترک ها یا کردها در چه نقش هایی ظاهر می شوند، ۵/۶۲ درصد دانشجویان کرد و ۴/۸۰ درصد دانشجویان ترک به نقشهای منفی و حاشیه ای اشاره کرده بودند.

اگر بخواهیم به طور خلاصه اهداف حکومت ایران از تاسیس شبکه های استانی را ذکر کنیم، موارد زیر را میتوان بیان نمود:

۱) ترویج و گسترش زبان جعلی و خودساخته: زبانی که توسط مجریان و بازیگران برنامه ها و سریال ها در شبکه های استانی از آن استفاده می شود، زبانی است که کاملا فارسیزه شده و در این زبان جعلی، کلمات و افعال اصیل گروه های قومی بندرت استفاده میشود. این زبان جعلی فقط شباهت کمی به زبان گروه های قومی دارد و در آن رنگ و بوی زبان فارسی بیشتر دیده می شود تا زبان آن گروه قومی. بیننده با دیدن چنین برنامه هایی، ناخودآگاه کلمات و افعال اصیل زبان مادری خود را فراموش میکند و زبان جعلی را تکلم میکند.

پخش برنامه های به زبان فارسی: بیشتر از ۷۰درصد برنامه های پخش شده در شبکه های استانی به زبان فارسی است. تمام فیلم ها و سریال هایی که در تلویزیون استان تهران به زبان فارسی ساخته می شوند، در شبکه های استانی پخش میشوند. بندرت میتوان یک برنامه، سریال یا فیلم به زبان غیرفارسی در شبکه های استانی ایران یافت. پایگاه خبری دورنانیوز در خبری نوشته بود، جمعی از اهالی و شهروندان اردبیل از مسئولان صدا و سیمای اردبیل علت حذف خبر ساعت ۱۷ به زبان ترکی شبکه استانی سبلان را جویا شده و خواستار پاسخگویی سریع و شفاف مسئولان به این موضوع شدند.

۲) پخش برنامه کودک به زبان فارسی: کودکان گروه های قومی غیرفارس، در معرض شدیدترین تلاش های آسیمیله سازی قرار دارند. در هیچ یک از کانال های تلویزیون ایران نمیتوان برنامه کودکی یافت که به زبان گروه های قومی غیر فارس اجرا شده باشد. مدیر کل صدا و سیمای استان زنجان در مصاحبه مطبوعاتی خود خبر از عدم پخش برنامه های ترکی برای کودکان و نوجوانان خبر داده بود. کودک غیر فارس زبان پس از دیدن این برنامه ها، برای فهم کارتون ها و انیمیشین ها سعی میکند زبان مادری خود را فراموش کند و زبان فارسی را یاد بگیرد. این کودک معصوم که از سیاست های کثیف رهبران شوونیست چیزی نمیداند، تلاش میکند تا برای برقراری ارتباط با شخصیت های محبوب کارتن ها و انیمیشن ها، زبان فارسی را یاد بگیرد و زبان مادری خود را فراموش کند. این عمل چیزی نیست غیر از آسیمیلاسیون فرهنگی.

۳) تبلیغ فرهنگ و سبک زندگی فارسی: در تمام برنامه های شبکه های استانی اثری از سبک زندگی گروه های قومی دیده نمیشود. نه از مشاهیر و مفاخر غیرفارس زبان سخنی گفته میشود و نه از فرهنگ فولکلوریک مردمان غیرفارس زبان. آن چیزی که در تلویزیون ملی ایران به عنوان سبک زندگی تبلیغ می شود، چیزی نیست غیر از تلاش های حکومت برای فارسیزه کردن مردمان غیر فارس زبان.

۴) القای احساس تحقیر از طریق نشان دادن افراد غیرفارس زبان در نقش های بد و منفی: در بیشتر سریال ها و فیلم های پخش شده از تلویزیون ایران، افراد نادان، احمق، خلافکار، بدچهره و تبهکار به زبان غیرفارسی صحبت میکنند و همه افراد درستکار، خوش چهره، قدرتمند و قانونمند به زبان فارسی صحبت می کنند. افراد جامعه بعد از دیدن این برنامه ها تلاش میکنند تا به زبان فارسی صحبت کنند و انگ نادان بودن یا تبهکار بودن را از خود دور کنند.

رسانه های اجتماعی و در راس آن تلویزیون نقش بی بدیلی در شکل گیری هویت فردی و اجتماعی افراد جامعه دارد. حکومت های فاشیست و شوونیست از تلویزیون برای آسیمیله کردن گروه های قومی استفاده میکنند. حکومت ایران هم برای از بین بردن زبان و فرهنگ گروه های قومی غیرفارس زبان از ابزار تلویزیون به خوبی استفاده میکند. شبکه های استانی تلویزیون ایران بیشتر برنامه های خود را به زبان فارسی پخش میکنند و هدفی غیر از آسیمیله کردن گروه های قومی غیرفارس ندارند. هدف شبکه های استانی در راستای سیاست یکپارچه سازی قومی رضا شاه پهلوی است و آن چیزی نیست غیر از نابودی تمام فرهنگ ها و زبان های غیرفارسی.

ARADA