خاطرات تلخ پناهجویان: «ایران زندانی برای افغان‌هاست»
ناصر و ذکی، دو پناهجوی افغان هستند که از آلمان به کشورشان بازگشته‌اند. اولی خودخواسته و دومی به زور ماموران دولتی. این دو جوان افغان از زندگی‌شان می‌گویند و دلایلی که آنها را به مهاجرت به آلمان کشاند.
این دو جوان را در برلین “افغان‌های کثیف” می‌نامیدند. می‌گویند هنگامی که در نخستین هفته ورود به برلین مجبور به خوابیدن در خیابان شدند، هیچکس از مردم شهر به آنها کمکی نکرد. و زمانی که پای‌شان به خوابگاه‌های مخصوص پناهندگان برلین باز شد، هیچ ندیدند جز دعوا و کتک‌کاری ساکنان خوابگاه‌ها.
این دو می‌گویند که در این خوابگاه‌ها نه می‌توانستند استراحت کنند، نه کاری به آنها محول می‌شد و نه مورد احترام بودند. از نخستین لحظات ورود رؤیاهای بسیار زیبایی که ناصر در ارتباط با آلمان برای خود ساخته بود، فروریخت. او در افغانستان مامور پلیس بود و مورد احترام.
ناصر ۲۴ ساله پس از ۵ ماه اقامت در برلین سرانجام به این نتیجه رسید که دیگر نمی‌تواند در آلمان زندگی کند. در ماه مارس سال جاری میلادی با تهیه پول از راه قرض از آشنایان بلیتی برای بازگشت به افغانستان خرید. او یکی از ۴۱۹ نفر افغان است که به میل خود به کشورش بازمی‌گردد.
۱۲۰ پناهجوی افغان داوطلبانه به افغانستان بازمی‌گردند
البته این تعداد افغان در مقابل بیش از ۲۰ هزار تقاضای پناهندگی که شهروندان این کشور از آغاز سال جاری (۲۰۱۶) تا پایان ماه مارس تحویل مقامات دولتی آلمان داده‌اند بسیار اندک است، اما به نظر می‌رسد که فرایند بازگشت پناهجویان افغان به کشورشان در آینده افزایش یابد.
بازگشت اجباری
بازگشت خودخواسته بسیاری از پناهجویان افغان در حالی است که گفته می‌شود درحال حاضر تا ۸۰ هزار شهروند افغانستان در اتحادیه اروپا مجبور به بازگشت به کشورشان شده‌اند. بسیاری از سازمان‌های حقوق بشری به این امر اعتراض کرده‌اند.
بسیاری از پناهجویان برای رساندن خود به اروپا همه دارایی خود را فروخته‌اند و بسیاری از آنها وام‌های کلانی گرفته‌اند تا خرج سفر خود به اروپا را تامین کنند و باید به تدریج این وام‌ها را بپردازند.
ناصر خوشبختانه هنوز این امکان را دارد تا در پست خود به عنوان مامور پلیس فعالیت‌اش را از سر گیرد. او سفر به آلمان را تجربه‌ای منفی می‌داند، زیرا همان‌گونه که خود میگوید در این سفر غرورش جریحه‌دار شده است.
ایران زندانی برای افغان هاست”
احمد ذکی یکی از پناهندگان افغان در ایران بوده و از راه همین کشور خود را به آلمان رسانده است. او که ۲۴ ساله است، مثل ۲۰ درصد کل پناهجویان افغان خود را به خاک یونان رسانده‌اند.
احمد ذکی تجربه بدی از زندگی در ایران دارد و درباره شرایط زندگی در این کشور میگوید: «ایران زندانی برای افغان‌هاست. ما در آنجا نمی‌توانیم به دانشگاه برویم؛ نمی‌توانیم خانه بخریم و حتی نمی‌توانیم یک سیم-کارد تلفن برای خود تهیه کنیم.»
ذکی میگوید یک افغان در ایران حق زندگی ندارد و باید برای کارهای ساده به ماموران دولتی رشوه دهد. او ۱۴ ماه در سفر بوده تا سرانجام خود را به آلمان رسانده است. ذکی ۱۰ ماه در منطقه گوستاوزبورگ، در نزدیکی شهر ماینس آلمان زندگی کرد.
روزی ماموران پلیس آلمان به سراغ ذکی رفتند، به او دستبند زدند و او را به رومانی فرستادند، زیرا ذکی برای نخستین بار نام خود را به عنوان پناهجو در این کشور به ثبت رسانده بود. برمبنای قوانین موجود اتحادیه اروپا نخستین کشور این اتحادیه که پناهجو به آن وارد می‌شود موظف است به تقاضای پناهندگی فرد رسیدگی کند.
ذکی میگوید پس از یک ماه اقامت در رومانی دیوانه شده بود. او میگوید سرانجام “خواسته یا ناخواسته” به هواپیمای سازمان ملل متحد به مقصد افغانستان سوار شده و خود را به کشورش رسانده است. میگوید شرایط افغانستان بسیار بهتر از ایران است و او به همین دلیل به ایران بازنگشته است.
اکنون ذکی در کشوری زندگی می‌کند که آن را خوب نمی‌شناسد زیرا والدین‌اش این کشور را هنگامی که او ۸ ساله بوده ترک کرده‌اند. او اکنون خویشاوندان‌اش را یافته و پیش آنها زندگی می‌کند. نه کاری دارد، نه برنامه‌ای برای زندگی در آینده. ذکی تنها می‌داند که هرگز آلمان، رومانی و ایران را برای زندگی انتخاب نخواهد کرد.
دویچه وله
