دکتر زیبا کلام: حادثه منا بهانه‌ای برای توهین‌های نژاد پرستانه شد
دکتر صادق زیباکلام استاد علوم سیاسی در دانشگاه‌های ایران، در مقاله‌ای در صفحه فیس‌بوک خود، به نقد رویکرد ایرانی‌ها در واکنش به حادثه منا که به کشته شدن دستکم ۷۶۹ تن و زخمی شدن ۹۳۴ تن دیگر انجامید، پرداخت. این حادثه در اثر فشار جمعیت و ناهماهنگی‌های پیش آمده در حرکت برخی کاروان‌ها در یکی از خیابان‌های فرعی منا روی داد.
زیبا کلام ابتدا به واکنش‌های عامه مردم پرداخته و نوشته است: «برخلاف سایر مسلمانان دیگر، پاسخ ما ایرانیان به این پرسش که «مسئولیت تراژدی منا بر عهده کیست؟» روشن است. پاسخ یا درست‌تر گفته باشیم «پاسخ‌های» ما در قبال این پرسش در قالب مجموعه‌ای از واکنش‌ها ظاهر شدند.»
او افزوده است: « یکی از واکنش‌ها بیرون ریختن تعصبات و احساسات نژادپرستانه بسیاری از ما ایرانیان علیه عرب‌ها بود. حادثه منا مستمسک و بهانه مناسبی شد برای بسیاری از ایرانیان تا دق‌ودلی‌شان را بر سر عرب‌ها خالی کنند.»
زیبا کلام به واکنش کسانی که علیه اسلام نیز موضع گیری کرده‌اند نیز پرداخته و نوشته است: «واکنش مشابه دیگری که بیرون آمد علیه حج و در حقیقت علیه اسلام بود. البته علیه خود اسلام مخالفت‌ها خیلی پررنگ نبود بلکه بیشتر علیه سفر حج به عربستان (سعودی) بود.»
او در توضیح رویکرد این گروه نوشته است: «متداول‌ترین اظهارنظر این بود که با رفتن به سفر حج ما پولی را که می‌توانیم و می‌بایستی در مملکت خودمان برای ساختن مدرسه، بیمارستان یا کمک به فقرا خرج کنیم به عربستان (سعردی) برده و کمک به عرب‌ها می‌کنیم.»
مسئولان و واکنش‌های مشابه در نتیجه رقابت سیاسی
این استاد علوم سیاسی، در بخش دیگری از نوشته خود، به واکنش مسئولان ایرانی در قبال حادثه منا پرداخته و آن را نتیجه‌ای از رقابت‌ها میان تهران و ریاض در پرونده‌های دیگر دانسته است.
زیبا کلام در این باره نوشته است: «از مردم عادی که بگذریم می‌رسیم به واکنش مسئولین. در یک نگاه کلی ابراز بغض و کینه آن‌ها از مردم عادی کمتر نبود.»
او افزوده است: « سایه اختلافات میان تهران و ریاض بر سر یمن، سوریه و سایر حوزه‌ها بر نگاه مسئولین به‌گونه‌ای پررنگ سنگینی می‌کرد. از همان ابتدا بروز حادثه مسئولین ما هیچ تردیدی نداشتند که مقصر سوء مدیریت و ناتوانی سعودی‌ها در برگزاری مراسم حج می‌باشد.»
راه‌حل‌های ارائه شده از سوی مسئولان ایرانی و رسانه‌های اصولگرا توجه زیباکلام را هم به خود جلب کرده و در این باره نوشته است: «برخی از رسانه‌ها و شخصیت‌های اصولگرا گفتند و نوشتند که اگر سعودی‌ها بجای ماجراجویی در سوریه و یمن توجه بیشتری به برگزاری بهتر مراسم حج می‌کردند، آن حادثه و حوادث مشابه پیش نمی‌آمد. نکته دیگری که مقامات تهران خواستار آن شدند عزل مقامات سعودی از اداره حج و مسئولیت حرمین شریفین (مکه و مدینه) بود.»
ایرانی‌ها از فاصله چند صد کیلومتری خبر دارند
صادق زیبا کلام با نقد این رویکردها در نهایت نتیجه گیری کرده اسن: «جالب است نه مردم عادی و نه مسئولین در ایران هیچ تردیدی در خصوص اسباب و علل و دلیل یا دلایل به وجود آمدن تراژدی منا نداشتند. آنان در ایران و صدها کیلومتر دورتر از منا «دقیقاً» می‌دانستند که علت آن حادثه کدام بوده. چه آنان که به‌واسطه رقابت‌های سیاسی در یمن، سوریه و لبنان با ریاض فرصت مطلوبی پیدا کردند تا امتیاز بگیرند، چه آنان که هنوز بغض و کینه‌های شکست ۱۴۰۰ سال پیش از عرب‌ها را فراموش نکرده‌اند و با هر بهانه‌ای احساسات ضد عربی‌شان را به نمایش می‌گذارند و چه آنان که تراژدی منا عذر و بهانه مناسبی برایشان فراهم آورد تا بغض و کینه‌شان علیه اسلام را بروز دهند، تنها چیزی که برایشان اهمیت نداشت آن بود که در منا چه می‌شود؟ جملگی مطمئن بودند و دقیقاً می‌دانستند که در منا چه گذشته و مسئولیت آن هم با چه کسانی بوده.»
