همزمان با فرا رسیدن یک مهر ، روز بازگشایی مدارس و تداوم عدم تحصیل غیرفارس های ایران به زبان مادری چند تن از فعالین مدنی آزربایجان در  خوی دستگیر شدند.

به گزارش آرازنیوز و به نقل از  اؤیرنجی سسی از خوی رسول ایرجی ، سینا ایرجی ، حامد عیوضلو و حسین حاج حسینلو  حوالی ساعت ۱۷ روز سه شنبه ۳۱ شهریور از سوی مراجع امنیتی بازداشت شده و به مکان نامعلومی منتقل شده اند. تا لحظه انتشار خبر دلیل بازداشت این چهار نفر مشخص نشده است.

احتمال می رود این دستگیری ها بی ارتباط با روز یک مهر – بازگشایی مدارس نباشد. همه ساله در روز یک مهر فعالین مدنی آزربایجان با انتشار بیانیه هایی عدم اعطای حق تحصیل به زبان مادری برای آزربایجانی ها را محکوم نموده و خواستار ایجاد مدارس ترکی می شوند. همچنین تظاهرات مردم شهرهای مختلف آزربایجان در روز یک مهر ۱۳۸۵ در اعتراض به رسمیت انحصاری زبان فارسی در ایران با سرکوب گسترده مواجه شده و منجر به زخمی و دستگیر شدن تعداد بسیاری از شهروندان آزربایجانی شد.

دولت ایران معتقد است زبان فارسی به عنوان ابزار وحدت بین ایرانیان لازم است تنها زبان مورد استفاده در تدریس باشد و کسانی که خواستار تحصیل به زبان مادری هستند هدفی جز زبان مادری را دنبال می کنند. البته برخی مقامات در زمان هایی خاص از حق تدریس زبان های غیرفارسی و ادبیات آن ها در مدارس دفاع کرده اند. حتی آقای روحانی رئیس جمهوری ایران نیز در دوران انتخابات این وعده را داده بود که در سفر استانی خود به سنندج از ایجاد رشته زبان و ادبیات کردی در دانشگاه این شهر خبر داد ولی تاکنون اقدام مشابهی در دانشگاه های آزربایجانی انجام نشده است.