پساب‌های برخی از کارخانه‌های صنعتی کشور ارمنستان که مستقیما به رود «آراز» هدایت داده می‌شوند؛ موجب گشته تا آمار امراض خطرناکی چون سرطان در حوزه‌ی آبریز رودخانه‌ و سایر نقاط منطقه رو به افزایش بگذارد.

برخی سایت‌های دولتی ایران از وضعیت نگران‌کننده‌ی پساب‌های کارخانه‌های مس، آلومنیوم و نیروگاه هسته‌ای ارمنستان که به رود آراز ریخته می‌شوند گزارش داده‌اند. خبرگزاری ایرنا به نقل از مدیر کل امور ایرانیان خارج از کشور وزارت امور خارجه ایران نوشت: «متاسفانه طی سال های اخیر ورود پساب‌های صنعتی از کشور ارمنستان به رودخانه ارس موجب ایجاد مشکلات عدیده زیست محیطی شده که برای بخش‌های مختلف کشاورزی و بهداشتی منطقه بسیار نگران کننده می‌باشد.»

کاظم سجادی در نشست بررسی راهکارهای توسعه همکاری‌های آزربایجان شرقی با ارمنستان در روز چهارشنبه ۱۸ شهریور به وضعیت نگران‌کننده‌ی پساب‌های جمهوری ارمنستان اشاره و گفته بود: «اگر برای جلوگیری از ورود پساب‌های صنعتی به این رودخانه کوتاهی شود به مردم منطقه و نسل‌های آینده خیانت کرده‌ایم.»

کشاورزی و دامداری مناطق استان‌های آزربایجان غربی و شرقی و به خصوص اردبیل به آب رود آراز وابسته است که ورود پساب‌های سمی و خطرناک ارمنستان به این رود بحران سلامت را در منطقه بوجود آورده است. طبق گزارشات رسمی منتشر شده از سوی وزارت بهداشت جمهوری اسلامی ایران، ۳ استان آزربایجان غربی، آزربایجان شرقی و اردبیل به ترتیب سرطان خیزترین استان‌های ایران به شمار می‌روند.

نیروگاه خطرناک متسامور ارمنستان  به شدت مورد اعتراض کشور ترکیه بوده است. گفته می‌شود این نیروگاه جزو ۵ نیروگاه خطرناک جهان محسوب می‌شود و به علت اینکه در موقعیت زمین‌شناختی زلزله‌خیز قرار دارد؛ به شدت از سوی ترکیه به موردی برای اعتراض علیه کشور ارمنستان تبدیل گشته است. مقامات ترکیه می‌گویند؛ این نیروگاه حتی در ۴۰ سال پیش در زمان شوروی سابق نیز طبق استانداردهای مدرن آن روز ساخته نشده است و تعطیلی این نیروگاه می‌تواند یک قدم مثبت از سوی ارمنستان در دور کردن خطر از منطقه و بخصوص ترکیه باشد. با این حال ترکیه موضوع تعطیل کردن این نیروگاه را از مراجع بین‌المللی پیگیری می‌کند.

همچنین از سویی گفته‌ها حاکی از آن است که جمهوری اسلامی ایران پسماندهای هسته‌ای را در این استان‌ها دفن می‌کند. طبق گزارش مهر در اردیبهشت ماه امسال، طبق گفته‌ی معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست آزربایجان غربی، برای اولین بار سایت دفن زباله های خطرناک و ویژه در استان احداث شد. پرویز آراسته در جلسه کارگروه مدیریت پسماند چالدران با انتقاد از تجمع زباله های ویژه در بین زباله های عادی از احداث مرکز دفن “زباله‌های خطرناک” پرده برداشته و گفته بود که: «این سایت در شهرستان اورمیه با صرف اعتبار بالغ بر یک میلیارد ریال با رویکرد ارتقای سطح سلامت مردم احداث می شود.»

پیش از آن نیز کمال‌الدین پیرموذن نماینده اردبیل در مجلس شورای اسلامی در مورد ورود پساب‌های کارخانه‌های ارمنستان به رود آراز و تاثیر آن بر وضعیت سلامت مردم منطقه هشدار داده بود. طبق گفته‌ی این عضو مجلس، «این امر باعث شده است تا سرطان در منطقه مغان سالانه هزاران نفر را به کام مرگ بکشاند.» (بیشتر بخوانید)

همچنین گزارش سایت آرازنیوز در دی ماه سال ۹۳ از اقدام دولت ایران برای دفن زباله‌های هسته‌ای در استان اردبیل نیز به گمانه‌ها در مورد علل افزایش سرطان در آزربایجان جنوبی افزود. در این گزارش آمده بود که جمهوری اسلامی اقدام به دفن زباله‌های اتمی در منطقه‌ای میان اردبیل و مشکین شهر که دارای زمین های آب گرم می باشد کرده است. (بیشتر بخوانید)

در دی‌ماه سال ۹۲ طی رخدادی نادر و عجیب بیش از ۲۰۰ نفر از اهالی یک روستای شهر مشکین‌شهر روانه‌ی بیمارستان شهر شدند. ناظران می‌گفتند که بویی شبیه بوی وایتکس دچار مسمومیت اهالی روستاهای هییاق و احمدآباد شده بود. در آن موقع مسئولان محلی آمار مسمومین را ۹۰ نفر اعلام کرده بود. (بیشتر بخوانید)

در هر حال عدم شفافیت و فضای باز گردش اطلاعات در ایران مانع از افشا شدن برخی حقایق می‌گردد؛ بطوریکه همین وضعیت به دامن زدن شایعاتی مبنی بر کشته شدن سرطان‌شناس اردبیلی دکتر اصغر پیرزاده به دست نیروهای امنیتی ایران شد. (بیشتر بخوانید)

 منبع: ARAZ NEWS