سیستم سیاسی حکومتی در ایران مبنای ایدئولوژیکی خاصی دارد که در آن ملل غیرفارس نادیده گرفته می‌شوند و یا اینکه آنگونه که هستند دیده نمی‌شوند. تفاوت‌های فرهنگی زبانی و در یک کلام ملی آن‌ها در سیستم سیاسی حکومتی از اهمیت برخوردار نیست و یا اینکه به رسمیت شناخته نمی‌شود. به عبارت دیگر انکار می‌شود و در بهترین حالت قبول و به عنوان ناخالصی بوجود آمده در اعصار تاریخ و جنگ‌های گذشتگان و مهاجرت‌ها تبیین می‌گردد. در واقع سیاسیون مرکزی همواره بر اهمیت این تفاوت‌ها واقف بوده‌اند وهمواره طعم مصائبی که از سوی جنبش‌های ملل تحت ستم بر سیاسیون مرکز نازل گشته را چشیده‌اند؛ ولی در راستای آنچه که اکثر آن‌ها از آن با عنوان دفاع از تمامیت ارضی ایران می‌نامندش به قصد و به عمد نادیده انگاشته می‌شود. طبیعتا نادیده انگاشتن تفاوت‌های ملی به معنی عدم به رسمیت شناختن به عنوان واحدی متفاوت و در نتیجه القای «انکار وجودی» می‌توان تعبیر کرد.

این انکار در مورد آزربایجان به شدت خودنمایی کرده و تاجایی پیش می‌رود که ادعا کند اگر هم تفاوتی وجود دارد طبیعی و مشروع نبوده و دشمنان خارجی «وحشی» و «بی‌تمدن» ایران‌زمین موجد این وضع نامشروع هستند.

امروز بعد از سال‌ها بازی حکومت استعمارگر پهلوی با نام و خطوط  میان استان‌ها جمهوری اسلامی نیز مایل است تا به این بازی هدف‌دار و سرگرم‌کننده برای اذهان شوونیستی ادامه دهد. در حرکت نوینی از این بازی سیاسی، گردنه حیران به استان گیلان سپرده شده و از تابعیت اردبیل درمی‌آید. تجزیه و نفاق افکنی بین یک ملت از نمونه‌های بارز سیاست استعمار داخلی به شمار می‌رود.

بدیهی است که امروزه در جوامع و کشورهای چند ملیتی دولت مرکزی اجازه تغییر مرز‌های سیاسی داخل خود را ندارد و هر واحد سیاسی از حق مختاریت نسبی برخوردار است. این درحالی است که جکومت استعماری ونژادپرست تهران با آرامش خاطر به بازی با خطوط میان استان‌ها مشغول است. بازی با خطوط میان استان‌ها برای آن‌ها هر تعبیری داشته باشد برای ملل ساکن در این اسارت‌گاه بازی با عزت نفس ملی و خاک مقدس وطن است. این آرامش خاطر برای حکومت مرکزی ایران از سوی ملت آگاه آزربایجان و بالاخص جوانان غیور این سرزمین باید که سلب گردد.

حرکت ملی آزربایجان به عنوان یک حرکت سیاسی طبیعتا خواستار به رسمیت شناختن «ملت آزربایجان» و احترام به واحد جغرافیایی آن و مدافع «عزت ملی»، با اقدام وقیحانه اخیر حکومت مرکزی مخالف خواهد بود.

ما به عنوان جمعی از جوانان ساراب اعلام می‌داریم که حکومت مرکزی ایران باید دست از انکار هویتی ملل ساکن در ایران بالاخص ملت آزربایجان دست بردارد و آن را به عنوان واحد ملی به رسمیت شناخته و متعهد به اجرای تمامی حقوق مندرج در قطعنامه‌ها و اسناد و کنوانسون‌های حقوق بشری سازمان ملل گردد.

سپردن یک منطقه ترک‌نشین به استانی دیگر یعنی عدم توجه به تفاوت‌های ائتنیکی و فرهنگی و عدم احترام به اراضی تاریخی یکپارچه سرزمین آزربایجان موجب جریحه‌دار شدن عزت نفس ملی ملت آزربایجان شده و به نوعی تحقیر به شمار می‌رود.

ما معتقد هستیم که تکه‌تکه کردن سرزمین یکپارچه آزربایجان به استان‌های مختلف و بعضا تابع کردن مناطقی از آزربایجان به استان‌های همجوار که نمونه اخیر گردنه حیران مصداقی از آن است، در راستای هویت‌زدایی و سلب اعتماد‌به‌نفس ملی و سلب اتحاد از ملت آزربایجان انجام می‌گیرد. این نمونه بارز از نوع حکومت استعمار داخلی علیه ملت آزربایجان است.

گردنه حیران تنها یک گردنه نیست. گردنه حیران جزئی از خاک مقدس آزربایجان است که امروز توسط رژیم به استانی دیگر بذل و بخشش می‌شود. ملت آزربایجان در اثر سیاست‌های نژادپرستانه و استعماری حکومت‌های مرکزی ایران اعتماد به نفس و انسجام و وحدت ملی خود را از کف داده و در زیر شلاق فرهنگ فارس طعم اسارت و بردگی را می‌چشد. وضعیت اقتصادی و بیکاری در مناطق آزربایجان از سویی و از طرف دیگر هجوم فرهنگی فارس در قالب نظام آموزشی و رسانه‌ای موجد تحقیر ملی ملت آزربایجان و عدم باورمندی به «خود جمعی» می‌گردد.

با تمام این اوصاف راه «رهایی» بر ملت آزربایجان باز است؛ اگر و اگر به حقوق انسانی و طبیعی حق تعیین سرنوشت ملی خود آگاه و به خویشتن خویش اعتماد کند. ملت ترک آزربایجان پیشینه دولت‌مداری را چه در تاریخ معاصر و چه در دوران قدیم برای خود ثبت کرده است و امروز نیز با تمام سیاست‌های نژادپرستانه و تحقیرآمیز استعمار فارس مبارزه برای رهایی و برقراری دولت ملی را به پیش می‌برد.

در آخرین اقدام تحقیرآمیز و استعماری حکومت مرکزی ایران در قالب جداسازی منطقه زیبا و توریستی گردنه حیران از استان اردبیل و الحاق آن به استان گیلان بار دیگر سیاست نفاق و اختلاف افکنی و البته نابود کردن قداست خاک وطن برای ملل ساکن در ایران را تداعی می‌کند. با این همه جوانان غیرتمند آزربایجان در مناطق شرق آزربایجان به عنوان اعتراض به این عمل حکومت، به صورت نافرمانی مدنی سعی در تخریب و کَندن تابلوهای نصب شده توسط ارگان‌های دولتی که نشانگر الحاق گردنه حیران به استان گیلان بود کردند که با سرکوب و ممارست رژیم مواجه گشته است.

ما جوانان شهر ساراب اعلام می‌داریم که آرمان اتحاد و انسجام جامعه آزربایجان در اراضی تاریخی آن را با برقراری «واحد سیاسی» دنبال و در این راه به مبارزات مدنی خود ادامه خواهیم داد. در این راستا حمایت خود را از هرگونه اعتراض مدنی مردم اردبیل علیه اقدام رژیم تهران در جداسازی گردنه حیران از اردبیل اعلام می‌داریم.

جمعی از جوانان شهر سراب (ساراب)

۲۶ مردادماه ۹۴