روزنامه حریت ترکیه در شماره امروز خود (چهارشنبه ۲۹ اردیبهشت نود و چهار) در یک مقاله تنفصیلی به بررسی کودتای ورزشی علیه تیم تراختور پرداخته و ضمن آن جایگاه ترکها در ایران را بررسی نموده است .

در ذیل ترجمه کامل این را که توسط وب سایت اؤیرنجی سسی آماده گردیده، می خوانید

تبریز مانند ترکیه ای در داخل ایران است. در خیابان همه به زبان ترکی صحبت می کنند. حتی بعضی ها وقتی ما را دیدند زبان خود را از ترکی آزری به ترکی استانبولی تغییر می دادند.
در ایران هم زنده ترین جایی که این هویت ترکی-آزری در آنجا وجود دارد، میادین فوتبال است. تیمشان امسال در لیگ یک کار فوق العاده انجام داد. در آخرین مرحله ی قهرمانی همراه تیم تراختور بودیم

تراختور گل سوم را به ثمر می رساند

دیگر نمی توانم خودم را نگه دارم

در حالی که دست راستم در هوا است، بخش ویژه استقلال به طرز عجیبی به من نگاه می کنند

به طرف دیگری نگاه میکنم. پشت دروازه غوغایی است.

۲۰ هزار طرفدار تراختور همراه ما به تهران آمده اند.

ای کاش در میان آنها بودم….

اما این را شکر میکنم که توانستم وارد اینجا بشوم

علیرغم اینکه از فدراسیون فوتبال ایران مجوز ورود داشتیم، ابتدا پلیس جلوی ما را گرفت، سپس ماموران استادیوم و در آخر هم ارتش…

در آخر به ما اجازه دادند در جایگاه ویژه بازی را تماشا کنیم و گفتند: “حضور در جایگاه تراختور را فراموش کنید”

تا یک هفته قبل نه نام تراختور را شنیده بودم و نه در مورد فوتبال ایران چیزی نمیدانستم

حتی سالها قبل نمیفهمیدم چرا مصطفی دنیزلی و علی گولتیکن به ایران رفته اند

طبیعی است که آن زمان فکر میکردم ایران یک سیاره تک و تنها است و حتی نمیدانستم که در مسابقات فوتبالش ۸۰ الی ۱۰۰ هزار نفر تماشاگر حضور دارد

ایران مانند ترکیه یک کشور فوتبالی است

در رده بندی فیفا در جایگاه ۴۰ قرار دارد. ترکیه هم در جایگاه ۵۲ است

ایران در جام های جهانی حضور یافته است

سال قبل با گل مسی در برابر آرژانتین شکست خورد. این را کسانی که در سال ۱۹۹۸ مقابل آمریکا پیروز شده بودند، می دانند

ما در جام های اروپایی بازی میکنیم، ایران هم در جام های آسیایی

عربستان، امارات، ژاپن و استرالیا رقیبان سرسخت ایران هستند

تنها باشگاهی از ایران که توانسته ۲ بار جام قهرمانی آسیا را بالای سر ببرد استقلال است.

استقلال و پرسپولیس تهران مانند فنرباغچه و گالاتاسارای است

آما امسال تراختور به سمت قهرمانی حرکت میکند

باید این بازی (مقابل استقلال) را ببرد تا شانس قهرمانی داشته باشد

بعد از نتیجه ۳_۱ یک گل دیگر هم میزند و … ۴_۱

در این جایگاه تنها من و ثباتی خوشحال شدیم

پشت دروازه از خوشحالی غرق در شادی هستند و فریاد میزنند: “آزربایجان وار اولسون ایسته مه ین کور اولسون”

حتی برای لحظه ای پرچم ماه و ستاره ترک به اهتزاز در می آید

بعد از بازی هم تهران و هم تبریز غرق در شادی هستند

هفته آینده در حضور ۸۰ هزار تماشاگر در برابر تیم رده دومی نفت فینال لیگ را برگزار خواهند کرد

اگر برنده شوند برای اولین بار قهرمان خواهند شد و انحصار تهران و اصفهان را خواهند شکست

همانطور که در سال ۱۹۷۶ ترابزون اسپور انجام داده بود

مسئله تنها فوتبال نیست

تراختور سمبل هویت ترکی_آزری در شمال ایران است

آرمش شبیه ماه و ستاره است و رنگ پیراهنش هم قرمز و سفید

در جایگاه تماشاگران پلاکاردهایی باز می شود که بر روی آنها نوشته شده است “چه قدر خوشبخت است کسی که خودش را ترک بداند” “آزربایجان جنوبی ایران نیست” و “به فاشیسم فارس پایان دهید”

همانطوری که تیم بارسلونا در اسپانیا میگوید “کاتالونیا از اسپانیا نیست”

زمانی که مارش خوانده میشود هزاران نفر علامت بوزقورد را نشان میدهند

لقبشان هم “گرگهای سرخ” است

فریاد میزنند “تبریز باکو آنکارا بیز هارا فارسلار هارا”

در شهرهای دیگر ایران عکس العمل میبینند

مسابقه با استقلال و پرسپولیس همیشه پرتنش است

در مسابقه استقلال که رفته بودیم، دیدیم که دیدیم که چگونه طرفداران تراختور به محل تنش هجوم می آوردند و اگر شما هم جای ما بودید با فریادهای “فرار کن” خودتان را پشت درب امنیتی پنهان می کردید

در کشور ایران ۲۲ میلیون آزری وجود دارد

در حقیقت آزری ها بزرگترین اقلیتی قومی در ایران هستند که با سیستم حکومت هماهنگ و در صلح هستند.

بخش بزرگی از دولت ایران را تشکیل می دهند

آزریها در بالاترین رده های حکومتی جای دارند

مثلا رهبر دینی ایران آیت الله خامنه ای یک آزری است

اما نمیتواند آزری بودنش را همیشه اعلام کند. بعضی وقت ها می گوید “من از شهر مشهد و یک ایرانی هستم”

در سال ۱۹۹۰ و بعد از فروپاشی شوروی و تشکیل کشور مستقل آزربایجان، ایران استان آزربایجان را به دو قسمت تقسیم کرد

بین کشور آزربایجان جمعیت کرد را جای داد

شرایط رقابت را بین آزریها و کردها فراهم کرد

از یک طرف جلوی گسترش فرهنگ ترکی را گرفت

از طرف دیگر آموزش به زبان مادری، رادیو و تلویزیون به زبان ترکی هم ممنوع شد

عشق به ترکیه

توجه آزریهای ایران به سمت ترکیه است

راهنمایمان در تبریز می گوید “کشور آزربایجان از ما ویزا میخواهد. چرا باید آنجا بروم در حالیکه آنتالیا و استانبول حاضر هستند”

منصور برخی از فیلمهای ترکیه را از حفظ بلد است. هر کس این فیلمها را هزاران بار دیده است

سریالهای ترکیه شاید از لحاظ درصدی در ایران بیشتر از ترکیه دیده می شود

ترکی آزری هم ریشه با ترکی آناتولی است. ولی فهمیدنش آسان نیست

در رستوران ماهی تبریز هم یک دختر گارسون وجود داشت که لهجه استانبولی داشت. از سریالها یاد گرفته بود

مانند یک کاراکتر سریالی صحبت میکرد که در آپارتمانش در استانبول نشسته است. با همان ادا و اطوار…

به نظر من بزرگترین تاثیری که “تحت تاثیر ترکیه قرار گرفتن داشته است” برای آزریهای ایران داشته است این است که “ترک بودن از فارس بودن بدتر نیست”

چونکه در طی سالیان دراز ایران به ترکها به دید اقوامی خانه بدوش و وحشی نگاه کرده است

به خودش هم به دید ادامه تمدن پارسی نگاه میکند که یک جا نشین است و پیشرفته

اما امروزه ترکیه ای که با دنیا یکپارچه شده است و بسیار مدرن است، جذاب تر است

در سالهای گذشته در خیابانهای تبریز مردم با هم به زبان فارسی صحبت میکردند

اما شرایط تغییر کرده

مهماندار ما که اهل تهران بود، برای بار اول بود که به تبریز می آمد. بسیار متعجب بود. حتی یک کلمه هم نمیفهمید. در صورتش حالتی وجود داشت که میگفت: “من به کجا آمدم”

اولین جرقه های قومیتی

در سال ۲۰۰۶ یک بحران کاریکاتوری به وجود آمد

یک روزنامه نزدیک به دولت آزریها را مانند سوسک رسم کرده بود

اتفاقاتی رخ دادند که تا به حال سابقه نداشتند

صدها هزار انسان در تبریز، اورمیه، خوی و زنجان به خیابان ریخته بودند

از طرف دیگر هم یک مسئله محیط زیستی وجود دارد

دریاچه اورمیه، نگین آزربایجان، بزرگترین منبع آبی در خاورمیانه…

این دریاچه با گیاهان و جانوران بی نظیرش به خاطر سدها خشک شد. عمق دریاچه کمتر از ۲ متر است

ترس این وجود دارد که به سرنوشت دریاچه خشک شده آرال در آسیای میانه گرفتار شود

و مجلس ایران در سال ۲۰۱۱ طرح نجات فوری دریاچه را رد کرد

در سال ۲۰۱۱ طرفداران تراختور که به این عمل مجلس ایران اعتراض می کردند، با پلیس درگیر شدند

پاشنه آشیل رژیم

طرفداران تراختور در مقابل سرکوب رژیم از خود عکس العمل نشان میدهند

در مسابقه برگزار شده در تهران، هنگام خواندن دعا قبل از آغاز مسابقه اصلا توجهی نکردند و با شعارهای خود استادیوم را به وجد آوردند

اگرچه طرفداران استقلال هم بدون توجه مشغول خوردن تخمه بودند

رژیم ایران از دین در همه صحنه های زندگی و بیشتر از حدش استفاده کرده است

ناسیونالیسم فارس، کرد و عرب هم وجود دارد

تنها آزریها نیستند

فارسهایی که از دست رژیم خسته شده اند به سمت سمبل های قبل از انقلاب اسلامی حرکت میکنند و ناسیونالیسم فارس را تشکیل میدهند

شرایط مشابه هم در کردستان دیده می شود

زمانی که ما در آنجا بودیم در شهر کردی مهاباد یک کارگر دختر ۲۵ ساله هتل از طبقه چهارم به پایین افتاد و مرد

ادعا شده است که میخواست از دست یک مامور اطلاعاتی که قصد تجاوز به او را داشت، فرار کند

تظاهر کنندگان کردی هتل را آتش زدند. در درگیری ها یک نفر کشته شد و ۵۰ نفر زخمی شدند

وقتی ما درخواست سفر به منطقه را کردیم به ما این جواب را دادند: “از نظر ما مشکلی وجود ندارد اما مسئولان محلی درخواست شما را در کردند”

در میان عرب های استان خوزستان هم علامت های ناآرامی وجود دارد

بعضی از کشورهای عربی برای جدا شدن عرب های سنی ساکن در جنوب ایران در حال انجام کارهای تحریک آمیز هستند

بازی فینال با نفت

وضعیت اجتماعی پشت بازی قهرمانی تراختور با نفت چنین است

تیم رقیب یک تیم تهرانی است. صاحبش شرکت ملی نفت ایران است

در رده دوم هستند. ولی هم امتیاز با تیم اول یعنی تراختور

اگر آنها ببرند آنها قهرمان خواهند شد

اگر با هم مساوی بشوند، تیم سوم یعنی سپاهان از فرصت استفاده خواهد کرد

هفته آخر لیگ خیلی حساس است

وقتی این بازی انجام می شد ما به ترکیه بازگشته بودیم

۸۰ هزار تماشاگر، ۲۰ میلیون آزری ایران در آنجا هستند

من، ثباتی و مراد یتکین، خبرنگاری که به ما در مورد مخابره خبر تراختور پیشنهاد داد، در استانبول نفس هایمان را در سینه حبس کرده بودیم

پای اینترنت نشسته ام

در دقیقه ششم تیم نفت یک گل شوک برانگیز را زد

سپس تراختور گل مساوی را به ثمر میرساند

و در دقیقه ۴۵ تراختور گل دوم را می زند

در دقیقه ۶۲ نتیجه ۳_۱ به نفع تراختور است

دیگر قهرمانی تاریخی به دست می آید

که در دقیقه ۷۰ داور ستاره تراختور یعنی آندرانیک تیموریان را با کارت زرد دوم از زمین اخراج می کند

بازیکنان روحیه خود را از دست می دهند. تیم عقب می نشیند

در دقیقه ۷۶ نتیجه ۳_۲ می شود

استادیوم یخ زده است. کابوس آغاز می شود

این فرصت تاریخی، این قهرمانی که تا این حد نزدیک است، آیا از دست تراختور خارج خواهد شد؟

در فکر دوستانمان هستم که در استادیوم در تماشای این بازی هستند

و دقیقه ۸۱

نتیجه ۳_۳ کابوس به واقعیت تبدیل می شود

تراختور یک نفر کم دارد و نمیتواند خودش را جمع و جور کند

به طرز عجیبی قصد حمله به دروازه تیم رقیب یعنی نفت را ندارد

نفت اگر گل بزند قهرمان خواهد شد. سه چهار موقعیت مسلم گل زنی را از دست میدهد

مساوش شدن به درد هیچ یک از دو تیم نمیخورد

مسابقه تمام میشود

یک فینال مانند تراژدی شکسپیر….هر دو طرف هم میبازند

قهرمان تیم سپاهان اصفهان میشود

اما چه اتفاقی رخ میدهد؟

بازیکنان تراختور، مربی تراختور و تماشاگران از خوشحالی در پوست خود نمی گنجند

فکرمیکنند که قهرمان شده اند. طرفداران هم با خوشحالی وارد زمین میشوند

در سال ۲۰۱۰ زمانی که به تیم فنرباغچه خبر اشتباهی اعلام شد، من در استادیوم بودم

به خاطر خبر اشتباهی که از میکروفن استادیوم اعلام شد، بازیکنان فنرباغچه فکرمیکردند قهرمان شده اند و با شادی پرداختند

بعد از آن روز دیگر با استادیوم کادیکوی نرفتم. میدانم چه حسی است

زمانی که تراختوریها حقیقت را فهمیدند هر چیزی از کنترل خارج میشود

هر چیزی که به دستشان میرسد تخریب میکنند

ادعای تبانی

پس چرا اشتباه کردند؟

سرمربی تراختور یعنی تونی اولیویرا در مصاحبه با ایرنا اینگونه گفت: “گول خوردیم”

یک مسئول از فدراسیون فوتبال ایران قبل از اینکه بازی تمام شود به تونی گفته بود با این نتیجه شما قهرمان هستید

تونی هم تیم را از حالت هجومی خارج کرده و به حالت دفاعی برده است

اما جالبترین موضوع سخنی است که مدیر عامل تیم نفت به خبرنگاران گفته است: “تا دقیقه ۸۷ از تلویزیون مسابقه را تماشا میکردیم. در یک لحظه تمام تلیویزیون، رادیو و موبایل هایمان قطع شدند”

مانند اینکه بخواهند جلوی آگاهی افراد حاضر در استادیوم را از نتیجه مسابقه سپاهان بگیرند

استاندار اسماعیل جبارزاده گفت نتیجه بسیار بحث برانگیز است. ولی جبارزاده مردم را به میانه روی دعوت کرد

این بحث سالها ادامه خواهد داشت

طبیعی است که ناراحت هستیم…

چه کار دیگری می توانیم انجام دهیم…

هر چیز تراختور هنوز درون گوشم است. صدای شعار یوسف چوپانی هنوز درون گوشم است که میگفت: “یئل یاتار طوفان یاتار یاتماز تیراختور بایراغی”