چاه هایی که خون دریاچه اورمیه را می مکند
هفته نامه گلشن راز به مدیر مسئولی و سردبیری محمد خوش نیت نهم اردیبهشت ماه ۹۴ در شماره شصت و چهارم خود که روز چهارشنبه در دکه های مطبوعاتی عرضه شده در مطلبی به بررسی وضعیت دریاچه اورمیه پرداخته و نوشته است: چاه هایی که خون این دریاچه را می مکند/
خشکی، غول هفت سری را می ماند که از شش جهت، نگین فیروزه ای آذربایجان، دریاچه اورمیه را مورد تهدید قرار داده است. در این میان از زوایای مختلفی به موضوع عوامل خشکی آن نگریسته می شود.
برخی کاهش نزولات جوی، برخی احداث میانگذر دریاچه اورمیه، برخی احداث سدها و برخی دیگر توسعه کشاورزی را مهمترین عوامل خشکی آن اعلام کرده اند.
اما در این بین حفر چاه های متعدد در حوضه آبریز دریاچه یکی از عوامل مهمی است که کمتر به آنپرداخته شده است.
چاه هایی که گفته می شود اغلب آنها درطی یک دهه گذشته و با تشدید خشکی در اراضی کشاورزی و نیز توسعه کشاورزی حفر شده اند.
چاه هایی که چون زالو خون نگین فیروزه ای آذربایجان را می مکند و به بهای برداشت بیشتر محصولات باغی، راه رسیدن مایع حیات به پیکر تفتیده دریاچه را بستند.
با این حال هنوز هم آمار دقیقی از وضعیت این چاه ها در دست نیست. برای اینکه هر مقام و مسوولی درهر موقعیتی آمار متناقض و متعددی را ارایه می دهند که جز سردرگمی حاصلی ندارند.
به عنوان مثال خلیل ساعی مدیر بحران استان تعداد این چاه های غیر مجاز در سال ۹۳ در حوضه دریاچه اورمیه را بالغ بر ۱۶ هزار حلقه و در سطح استان آذربایجان شرقی بالغ بر ۲۳ هزار حلقه اعلام می کند.
از سوی دیگر در مورد تعداد چاه های بسته شده در سال ۹۳ هم شاهد ارایه آمار متفاوت از سوی مسوولان در حالی که نماینده ستاد احیای دریاچه اورمیه ۷۸۷ حلقه چاه از مجموع ۲۳ هزار حلقه چاه غیرمجاز استان بسته شده، مدیر امور آب منطقه ای مراغه تعداد مسدودی های استان را ۱۹۱ حلقه اعلام می کند.
به هر حال با توجه به اینکه ستاد احیای دریاچه اورمیه با جدیت وارد حوزه احیای این دریاچه شده حداقل اطلاعات و آمار به روزتر، دقیق تر و مستندتری ارایه نمایند.
نماینده ستاد احیای دریاچه اورمیه در آذربایجان شرقی با بیان اینکه ۱۶ هزار و ۱۱۰ حلقه چاه غیرمجاز در حوزه دریاچه وجود دارد، گفت: آب دریاچه با پیکره دریاچه اورمیه ارتباطی ندارد.
خلیل ساعی با بیان اینکه در ۱۱ شهرستان حوزه دریاچه اورمیه در استان آذربایجان شرقی ۲۱ هزار و۷۱حلقه چاه مجاز و ۱۶ هزار و ۱۱۰ حلقه چاه غیرمجاز وجود دارد، اظهارداشت: البته بر اساس ارزیابیستاد احیا دریاچه اورمیه به جز در دو منطقه تسوج و سلماس در دیگر مناطق آبخوان های حوضه دریاچه اورمیه ارتباطی ندارد.
وی افزود: البته با توجه به اینکه برخی از کارشناسان معتقد هستند که این آبخوان ها بر سطح دریاچهتاثیر گذار است، گروهی مسئله تاثیر آبخوان ها بر دریاچه را پیگیری می کنند.
مدیر بحران آذربایجان شرقی در خصوص چاه های غیرمجاز نیز با بیان اینکه اسنداد چاه های غیر مجاز کار بزرگی است و نیازمند همکاری تنگاتنگ قوه قضاییه و نیروی انتظامی است، گفت: در استان ۲۲ هزار و ۶۷۲ حلقه چاه غیرمجاز وجود دارد که از این تعداد یک هزار و ۴۰۰ حلقه شناسایی و صاحبان چاه ها به سازمان قضایی معرفی شده است و همچنین ۷۸۷ حلقه چاه مسدود شده و برای ۶۹۶ حلقه نیز حکم انسداد صادر شده است.
وی خاطرنشان کرد: با تحقق انسداد چاه های غیرمجاز ۴٫۸ میلیون متر مکعب آب صرفه جویی می شود.
دادستان عمومی و انقلاب مراغه نیز در این رابطه گفت: تکلیف ۳۰۰ حلقه چاه غیرمجاز این شهرستان که پرونده محکومیت آنها صادر شده از سوی نهاد قضایی و اداره امور آب تعیین می شود.
علی دلداری افزود: این چاه ها از سال ۸۵ به بعد حفر شده و برای تمام آن ها پرونده تشکیل و برای صاحبانآن ها نیز محکومیت قضایی صادر شده است.
وی اظهارکرد: هم اکنون دادستانی و اداره امور آب مصمم به تجمیع برخی از چاه ها و بستن آن ها دراسرع وقت هستند تا از برداشت غیر اصولی از سفره های زیر زمینی آب در این شهرستان جلوگیری شود.
دلداری یادآوری کرد: مسوولیت رسیدگی به تخلفاتی مانند حفر چاه های غیر مجاز و برداشت های غیراصولی آب از بالادست انهار و ارایه راهکار به مدیریت جهاد کشاورزی برای جلوگیری از توسعه باغ ها به شعبه اول دادیاری دادستانی واگذار شده است.
وی گفت: برخورد با هرگونه شق نهر جدید، تاکید بر اقدام سریع آب منطقه ای از برداشت های غیرمجاز آبو اقدام جدی جهاد کشاورزی برای جلوگیری از توسعه باغ ها از دیگر برنامه های مورد نظر در این ارتباط است.
مدیر امور آب منطقه ای مراغه نیز با اشاره به اینکه در سال گذشته در آذربایجان شرقی از ۱۹۱ حلقه چاه بسته شده ۴۱ مورد آن در مراغه بوده است، گفت: این امر نشان از عزم جدی مسوولان این شهرستان دراین زمینه بوده و اقدام جدی تر در این ارتباط نیازمند همکاری و تلاش مسوولان استان و سایر شهرستانهاست.
عبدالله فرمانی اظهارکرد: هم اکنون ۳۰۰ حکم بستن چاه های غیر مجاز در این شهرستان با همکارینهادهای قضایی اخذ شده که با بسته شدن آن ها، سالانه از برداشت پنج میلیون متر مکعب آب از سفره های زیرزمینی جلوگیری می شود.
