بو گون کوبا، صاباح ایران- استفان کینزر
بیری گئتدی، بیری قالدی. آمریکا-کوبا علاقه لرینده‌کی قوپوقلوغون سونا اَردیغینی دایر شرحلرینده آغ سارای دا، خاریجی ایشلر ناظیرلیگی دا بو ایفاده نی ایستیفاده ائتمه‌دی. آما واشینقتوندا بیر چوخلارینین بئله دوشوندویو قطعی.
کوبا ایله خوصومت سون وئریلمه‌سی، اینسانی باخیمدان داشیدیغی معنانین یانیندا، آمریکا اوچون بیر تهلوکه‌سیزلیک قازانیمی دئمک. ایندی ایسه واشینقتونون قارشیسیندا داها چتین بیر موضوع وار: ایران ایله علاقه لری یئنیدن تاسیس ائتمک.
کوبا ایله صولح پروسئسینه گیریلمه سینین ان بؤیوک فایدالاریندان بیری، آدادا قیام و غیری ثابیتلیک احتیمالینی سالاراق صولح بیر شکیلده دئموکراتییایا آلینماسینین یولونو آچماسی. ایران ایله تامین ائدیله‌جک بیر اوزلاشما دا عئینی تاثیری یاراداجاق. کی، بئله بیر یاخینلاشمانین آمریکا و دونیا باخیمیندان چوخ داها بؤیوک اهمیت داشیدیغی دا سو آپارماز بیر گئرچک. تهران واشینقتون کونسئنسوسو حیاتا کئچدیگی تقدیرده، پرئزیدئنت باراک اوباما، آمریکانین خاریجی سییاست آرِناسینداکی ان چتینلیکلی ایکی پروبلئمینی دا حل قوووشدورموش اولاراق وظیفه‌دن آیریلاجاق و بو دا، آمئریکالی لیدئرین دونیا صحنه سینده‌کی ان بؤیوک اوغورو کیمی تاریخه کئچه‌جک.
۱۷ دئکابر ۲۰۱۴ گونو اعلان ائدیلن کوبا هوجومو، هر نه قدر معجیزه بیر اینکیشاف اولسا دا، بوندان بیر نسیل اول رئاللاشمیش اولسایدی چوخ داها بؤیوک بیر معنا ایفاده ائده‌جکدی. حال حاضیردا گنجلرین چوخو، کوبانین بیر زامانلار، دونیانین بیر چوخ یئرینده تاثیرینی حیس ائتدیره بیلن، اهمیتلی بیر قلوبال گوج اولدوغونو خاطیرلامیر. بو گون گلینن نقطه‌ده اؤلکه، یوخسول و گوجسوز.
علاقه لری نورماللاشدیرما جهدی سایه‌سینده کوبالیلاری، یقین کی، آمریکا ایله داها یاخشی علاقه لر قورماغین اوستونلوگونو یاشایارکن، آمئریکالیلار دا نهایت کوبا پوروسو ساتین آلیب کوبا ساحیللرینده اوزانما کئیفینی چیکارابیله جکسینیز. آما سؤز موضوعسو جهدین، مودتجه بیرباشا ایشتیراکچیسی اولان ایکی اؤلکه – و بلکه بیر ده کوبانین تک گئرچک موتتفیقی اولان ونزوئلا خاریجینده بیر بیر تاثیر یاراتماسی مومکون گؤرونمور.
حال بوکی ایران ایله آتیلاجاق بئله‌سی جیغیر بوجاقچی بیر آددیم، طبیعی کی فرقلی اولاجاق، دونیا سییاستینده عئینیله ۱۹۷۰لرده کی آمریکا-چین اوزلاشماسی کیمی قطعی صورتده چئوریلمه‌یه یول آچاجاق. چونکی ایران، کوبایا موقاییسه‌ده چوخ داها بؤیوک و اهمیتلی بیر اؤلکه. دونیانین ان آغریلی بؤلگه‌سی اورتا شرقین تام اورگینده یئر ائدیر. تهلوکه‌سیزلیک موضوعسونداکی معنافئلرینین چوخو، آمئریکا منفعتلرییله عئینی ایستیقامتده. ایقتیسادی پوتئنسیالی ده بؤیوک. گئوسییاسی باخیمدان باخیلدیغیندا، کوبا ایله آمریکانین یئنی اورتاقلیغی اوچون آنجاق کیچیک بیر هدف دئیه بیلریک. ایران ایله تامین ائدیله‌جک بیر اوزلاشما و اورتاقلیق ایسه دونیانی دییشدیره‌جک سویییه‌ده بیر اینکیشاف اولور.
کوبا ایله علاقه لری نورماللاشماسی آپاران دانیشیقلار ایله ایرانین هسته ای پروقرامینا دایر موذاکیره‌لر، بیر-بیرییله بیرباشا علاقه لی دئییل. بونونلا بیرلیکد، داها کیچیک دیامئترلی کوبا لاییحه‌سینین موفقیتی، بؤیوک لاییحه‌یه ده یئنی بیر تعجیل و آکتواللیق قازاندیراجاق. کوبا ایله آتیلان آددیم، سانکی شاهمات تاختاسینی خاطیرلادان قلوبال استراتئژی موحیطینده هئچ بیر شئیین ثابیت اولمادیغینی، پارچالارین یئرینین دییشدیریله گؤستریر. آمریکا خاریجی ایشلر ناظیری ژوهن کئری، هاوانانین زیارت ائتمک ایسته‌دیگینی اون سوز دا دیله گتیردی کی، گئدرسه بو تاریخی بیر حادیثه اولور. لاکین تئهرانا ائدیله‌جک بیر زیارت، شوبهه‌سیز بوندان چوخ داها یادداقالان اولاجاق.
کوبا موضوعسوندا یاشانان باش دؤندوروجو سییاست دییشیکلیگیندن آلینماسی لازیم اولان بیر دیگر درس ده، آمریکا-داکی سئچکیلرین نه جور اهمیتلی اولدوغونو گؤستریر. اگر آغ ائوده باراک اوباما یئرین، کؤهنه رقیبلریندن بیری – یعنی مک کین و یا میت رومنی – اوتورور اولسایدی، کوبا ایله موناسیبتلری یئنیدن جانلاندیرما ایستیقامتینده هر هانسی بیر ایره‌لیلگیش اولمایاجاغی قطعی.
آمئریکا سییاستینین سیخ تنقید آلتیندا اولدوغو و اوبامایا ایستیقامتلی خیال قیریقلیغینین یاشاندیغی بو دؤورده، حادیثه لرین ایزله‌دیگی بو گؤزله‌نیلمز سئیر جسارت وئریجی. کوبا علئیهدارلیغیندان سانکی میلیتانجا بیر رفعتار سرگیله‌ین کونقره عوضولرینین بونا گؤستردیگی حیرصلی رئاکسییالار، ایچلریندن بعضیلرینین بو باره‌ده کؤهنه قلیبلره نئجه ده ایلیشیب قالدیغینین؛ شوعار و کلیشه لری کنارینی گؤرمه‌لرینین نه جور چتین اولدوغونون بیر گؤستریجیسی. بئله کی، اونلارین بو رفتاری، اینساندا گئدیب سس ایستیفاده ایستگی اویاندیریر.
اؤلکه ایچینده‌کی کیچیک سیاسی رئاکسییالاری سایمازساق، کوبا ایله علاقه لری جانلاندیرماق، واشینقتون اوچون قطعیلیکله قازاندیران بیر پلان. هاوانا باخیمیندان ایسه ایشلر بیر آز داها مورکب اولا بیلر. آمئریکان طرزی ایستئهلاک مدنیتینین کوبایا سیزماسی احتیمال. استاربوجکس کیمی تشکیلاتی شیرکتلرین عومومی مرکزلرینده بو آندا بؤیوک احتیماللا کوبا بازارینا دایر صؤحبتلر دؤنور.
کوبالی آمئریکالیلار دا داخیل اولماقلا، خاریجیلر، آدانین موتئنا بؤلگه‌لرینده ائو و تورپاق آلماق ایستیه‌جکلر؛ چؤلدن گلن بو اینوئستیسییالار سونوندا، قاچینیلماز شکیلده دیگرلریندن داها زنگین بیر سینیف اورتایا چیخاجاق. هر اؤلکه‌ده ایقتیصادی گوجو الینه آلان، ان نهایت سیاسی گوجه ده گؤز دیکَر. بو سببدن کوباداکی کؤهنه رئژیم، بو سیرالار تارازلیق تامین ائتمک کیمی چتین بیر ایشله قارشی-قارشییا. کوبا حؤکومتی دییشمه‌یه راضیلیق وئردی، آما بونو یؤنتمه یه بیلیر ده.
آمریکانین بو مودتده‌کی ان اهمیتلی ظفری، گله‌جکده یانی باشیندا بیر بؤحران چیخما احتیمالینی آزالتماسی. آیریجا آمئریکالیلارین بیر قیسیمی، کوبا ایله تیجارت ائده‌رک پول قازاناجاق. اصل اهمیتلیسی، کوبایی بوش وئرمه باجاریغی قازانمامیز. آرتیق کوبایی اونودوب اؤز یولونا گئتمک اوزره اونو اؤز باشینا بوراخا بیلریک.
ایران ایله علاقه لرین یاخشیلاشدیریلماسی ایسه چوخ داها بؤیوک ایمکانلار دوغورا بیلر. بئله بیر اورتاقلیق سایه‌سینده یاخین شرقده تئرور و شیددتله داها تاثیرلی شکیلده موباریزه ائده بیلریک. واشینقتون-تئهران اورتاقلیغی، موطلق ایرانین هسته ای سیلاح صاحیبی اولماماسینی تامین ائده‌جک. بو سببدن ده هم بؤلگه، هم ده دونیانین قالان باخیمیندان سون درجه اهمیتلی بیر تهلوکه‌سیزلیک قازانیمی تامین ائده‌جک بیر راضیلاشماغا دایاناجاق. ایرانین عراق، سورییه و افقانیستانداکی گئدیشاتی تاثیر قابیلیتی، تئهرانا دونیانین ان مرحمتسیز دؤیوشلرینده پپتانسیل اولاراق تعیین ائدیجی بیر گوج حالینا گتیریر.
کئرری و قروپو، ایران ایله حیاتا کئچیریلن هسته ای دانیشیقلارین نؤوبتی مرحله نی یئنی بیر قطعیتله باشلایاجاق. کوبا سییاستی موضوعسونداکی کور نهایت حل اولماسی، ایران ایله تاریخی بیر آدیم آتما احتیمالینی دا بوسبوتون جاذیبه دار و بلکه ده داها اولابیله‌جک ائدیر.
کؤوچورَن: آرازنیوز آراشدیرما مرکزی اَمَکداشلاری
