«الجزیره آمریکا»؛ رقیبی سرسخت برای «سیانان» و «فاکس»
شبکه تلویزیونی الجزیره سرانجام یکی از پرچالشترین اهداف رسانهای را که تا کنون کمتر قدرت رسانهای در جهان توان و یا شاید شهامت رفتن به سوی آن را داشته است، عملی کرد.
شبکه الجزیره از این هفته شبکه ویژه اخبار و گزارشهایی را برای کشور آمریکا راه اندازی کرد تا به گفته هیلاری کلینتون، وزیر خارجه پیشین ایالات متحده، درسی به شبکههای آمریکایی بدهد و به آنها بیآموزد که کار حرفهای واقعی در پوشش خبری چگونه است.
الجزیره شبکه خود را برای پوشش رخدادهای داخلی ایالات متحده با عبارت «الجزیره آمریکا» آغاز کرده است.
مسئولان الجزیره گفتهاند که امیدوارند بزودی به رقیبی برای فاکس نیوز و سی ان ان مبدل شوند و نظر به توانایی مالی و تجربههای خود کسب چنین موفقیتی برای آنها دور از انتظار نیست.
«الجزیره آمریکا» از هم اکنون شماری از مجریان و گزارشگران و برنامهسازان حرفهای آمریکایی را که در شبکههای انبیسی، سیبیاس، اِیبیسی و سیانان بودهاند، جذب کرده اما این موفقیت در جذب چهرههای نامآور در میان روزنامه نگاران نشریات مکتوب چندان زیاد نبوده است.
در شرایطی که بنیه مالی رسانههای دیگر آمریکا چندان قوی نیست، «الجزیره آمریکا» در جذب مهرههای حرفهای تلویزیونی ظاهراً چندان با سختی زیادی روبرو نبوده است.
نیویورک تایمز نیز نوشته است که الجزیره در پول خرج کردن برای موفقیت «الجزیره آمریکا» هیچ خستی نشان نداده و با دست و دلبازی مالی صدها گزارشگر خود را از هم اینک در نقاط مختلف آمریکا پراکنده و مستقر کرده است و از مدرنترین ابزار بهره میبرد.
«الجزیره آمریکا» کار خود را با مستقر شدن در گرانقیمتترین دفاتر ساختمانهای میدان تایمز نیویورک آغاز کرده است و در یازده شهر آمریکا و هفتاد کشور دنیا نیز از امکانات الجزیره بهرهمند میشود.
الجزیره ماه ژانویه ۲۰۱۳ شبکه شکست خورده «کارنت تی وی»، متعلق به ال گور، معاون پیشین رییس جمهوری آمریکا و یارانش را به مبلغ نیم میلیارد دلار خریداری کرد. این شبکه پس از ۱۱ سال فعالیت تنها ۲۴ هزار بیننده داشت و این در حالی است که از امکانات فنی پخش در داخل آمریکا برخوردار بود و پتانسیل رسیدن به ۴۸ میلیون بیننده را داشت، قابلیتهایی که اکنون در اختیار «الجزیره آمریکا» قرار گرفته است.
مسئولان الجزیره در حالی این چالش بزرگ رسانهای را عملی کردهاند که در نتیجه وضع اقتصادی جهانی و تداوم بحران مالی آمریکا، درآمدهای رسانههای آمریکایی از تبلیغات کاهش چشمگیری یافته است و لذا بنظر میرسد که انتظار چندانی از آغاز برای کسب درآمد از محل تبلیغات نداشتهاند، مگر اینکه در آینده با کسب اعتماد از سوی مردم و صاحبان کسب و کارهای بزرگ آمریکا، از تبلیغات آنها بهره مند شوند.
مسئولان الجزیره در همین حال گفتهاند که هرگز نمیخواهند مانند شبکههای آمریکایی بیننده خود را با آگهی تبلیغاتی زیاد مشغول کنند و تنها به شش دقیقه تبلیغ در طول یکساعت بسنده خواهد شد تا به گفته ایهاب الشهابی، مدیرکل شبکه «الجزیره آمریکا»، «خبر و تبلیغ درهم آمیخته نشود». در دیگر شبکههای آمریکایی دستکم ۱۵ دقیقه از یکساعت وقت برنامهها، به تبلیغات اختصاص دارد.
«الجزیره آمریکا» نگاه منفی برخی را نیز به همراه خود دارد. نیویورک تایمز به تازگی اعلام کرد که ۷۵ درصد از افکار عمومی آمریکایی الجزیره را فتنه گر می داند.
اما کار حرفهای الجزیره انگلیسی در سالهای اخیر نشان داد که شبکه الجزیره میتواند چالش برپایی شبکه ویژهای برای پوشش رخدادهای داخلی آمریکا را نیز عملی کند.
سابقه حرفهای الجزیره
الجزیره سال ۱۹۹۶ با حمایت امیر پیشین قطر، شیخ حمد بن خلیفه آل ثانی، پایه گذاری شد. این شبکه که مقر اصلیاش دوحه است، صاحب دفاتر متعددی در جهان است.
در طول چند سال اول، الجزیره تنها بخش عربی زبان داشت، اما پس از مدتی، شبکه انگلیسی زبان الجزیره نیز راهاندازی و به یک قدرت بینالمللی در دنیای رسانهها مبدل شد.
تا پیش از این شبکههای دنیای عرب انتقادی از رهبران منطقه نمیکردند، اما الجزیره با شیوه کار خود نشان داد که میتوان عرب بود و به عربی برنامه پخش کرد و در عین حال زبان بسیار تند انتقادی هم نسبت به رهبران عربی داشت.در همین حال، ناظرانی همواره گفتهاند که این انتقادها اکثراً متوجه رهبران و کشورهایی بوده است که امیر قطر انتقادی به آنها داشته است.
الجزیره در زمانی برپا شد که شیخ حمد بن خلیفه سیاستهای خاص خود را در پیش گرفت و در کنار حمایت از دیدگاههای سنتی عربستان، پذیرای مخالفان سعودی و نیز مخالفان آمریکا و اسرائیل شد.
الجزیره عربی و انگلیسی با مصاحبه با سران اسرائیل نشان داد که از این کار، برخلاف تمامی شبکههای دنیای عرب، باکی ندارد و با تأکید بر ایجاد «توازن»، مواضع مقامهای اسرائیلی را نیز بازتاب میدهد.
مسئولان الجزیره میگویند به موانع برای راه یافتن به خانههای مردم عادی آمریکا واقف هستند اما ابراز«اطمینان» میکنند که بزودی عامه آمریکاییها متوجه خواهند شد که شبکهای «متفاوت» در برابر خود دارند و مسیر اعتمادسازی، غیر ممکن نیست.
هیلاری کلینتون وزیرخارجه در دولت اول باراک اوباما، پیشتر در تحسین از «الجزیره بینالمللی» انگلیسی زبان، گفته بود که خوب است شبکههای آمریکایی مانند الجزیره، به جای پرداختن به حرفهای بیهوده و حاشیهای، به مردم آمریکا بگویند که در جهان چه خبر است.