در روزهای گذشته ایجاد صفحه ای در اینستاگرام با عنوان بچه پوادارهای تهران انعکاس بسیار گسترده ای در رسانه های خبری داشت اما چند روز بیشتر نگذشته بود که بچه پولدارهای تبریز نیز اعلام موجودیت کرد.
به گزارش اؤیرنجی سسی، بچه پولدارها تبریز که همچون هم نوع های تهرانی تصاویر از تفریحات، لباس‌ها، ساعت‌های مچی گران‌قیمت، اتومبیل‌های لوکس، خانه‌های شیک تبریز و … را به اشتراک گذاشته می شد که توسط خود بچه پولدارهای تبریز برای استفاده در این صفحه قرار می‌گیرند و همین کافی‌ است برای اینکه باور کنیم هیچ شوخی‌ای در کار نیست و زیر آسمان تبریز یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفری هم عده‌ای این چنین زندگی می‌کنند. شاید قبول اینکه تبریزی‌های بسیاری مشمول این قاعده می‌شوند با نگاهی به آمار اخیر بانک مرکزی ایران که اعلام کرده آزربایجان‌ شرقی بعد از پایتخت، با ۳۳ میلیون و ۱۶۷ هزار تومان درآمد سرانه، پردرآمد‌ترین استان کشور است، زیاد هم دور از انتظار نباشد.
لی روی دیگر این سکه انگار چیز دیگری می‌گوید. یک‌سوم از جمعیت تبریز با ۶۰ هزار خانه در دو هزار و ۵۲۰ هکتار از بافت فرسوده‌ همین شهر زندگی می‌کنند.
تبریز بر اساس اعلام مسئولان شهری با حدود نیم میلیون حاشیه‌نشین، پس از مشهد رتبه دوم کشور را در این زمینه دارد که اغلب مناطق حاشیه‌نشین تبریز در بخش شمالی شهر و در کوه «عینالی» قرار دارد.
کافی‌ است از بالای عینالی سرخ نگاهی به شهر بیندازیم تا عمق فاجعه و خطر را خیلی نزدیک‌تر احساس کنیم. کوچه‌های باریک و بلند با پله‌های طولانی، خانه‌های کوچک و نه‌چندان مقاوم را کنار هم جای داده‌اند؛ خانه‌هایی که در برابر تبریز زلزله‌خیر یارای ایستادن ندارند و کوچه‌هایی که در مواقع اضطراری جایی برای عبور هیچ امدادرسانی نیست.
به همین منظور پای صحبتهای یک فعال کارگری آزربایجانی نشسته ایم تا نظرات درباره علل و عواقب این چنین صفحاتی را مورد بررسی قرار دهیم.
جناب طاهر محامی(تایماز اورمولو) که مدتی مسئول ارگان کارگری تشکیلات دیرنیش بوده و همچنین سردبیری سایت آزربایجان ایشچیلری را برعهده داشت در مورد ایجاد این صفحه و تحلیل این گونه صفحات و نشان دادن شدن بیشتر فاصله طبقاتی و عواقب این فاصله به اؤیرنجی سسی گفت:
باید خدمت دوستان عرض کنم نه ! من اطلاع از این صفحه نداشتم تا اینکه لینک این صفحه توسط شما ارسال شد. البته همانطور که خود شما اشاره کردید فاصله طبقاتی در ایران به طرز چشم گیری بیشتر شده و هر روز هم بیشتر می شود. شاید همه اطلاع داشته باشند که بعد از پایان جنگ ایران و عراق در زمان ریاست جمهوری رفسنجانی که به دوران سازندگی مشهور بود دولت ایران تصمیم گرفت برای مهار خشم سرداران سپاه با درگیرکردن آنان درکارهای اجرایی و اقتصادی هم از میزان سرخوردگی آنها از شکست در جنگ کم کند و هم انرژی آنان را که در سایه افکار تند اسلامی می توانست برای حاکمیت خطرناک باشد را کنترل نماید. به همین منظور قرارگاههای سازندگی به نام خاتم الانیا و غیره تاسیس شد که در کوتاه مدتی تبدیل به بنگاههای عظیم اقتصادی شدند. همچنین وزارت اطلاعات با تاسیس انواع و اقسام شرکت ها به این جمع پیوست . در نتیجه قشر خصوصی ایران و سرمایه داران سنتی ایران بیشتر محدود شدند. این قشر که در اول انقلاب از مصادره های وحشتناک ، اعدام و غیره بسیار ضعیف شده بودند با ظهور شرکت های سپاه و اطلاعات بیشتر منزوی شدند و قدرت اقتصادی آنان کمتر شد در نتیجه واحدهای اقتصادی بخصوص واحد های تولیدی وابسته به بخش خصوصی ضربه بزرگی دید. از طرف دیگر شیر پول و رانت های اقتصادی ناشی از پول باد آورده نفت بیشتر به طرف خودی ها باز شد و این امر باعث تورم مالی وحشتناک در قشر بسیار کوچک و محدود اجتماعی شد که به نام ” آقازاده ها ” معروف شدند. در دوران هشت ساله احمدی نژاد فساد بی سابقه و گسترده همراه با دریدگی و بی تربیتی لجام گسیخته باعث فربه تر شدن این قشر شد. از طرف دیگر در طول سی و پنچ سال گذشته در نتیجه آشکار شدن دروغ های متعدد حاکمیت با ماسک اسلامی بتدریج مردم از جمله فرزندان دولتی ها و قشر تازه متولد بشدت سرمایه دار وابسته به مافیای تجاری اقتصادی رژیم ایران هر چه بیشتر از ارزش های اسلامی و معنوی و سنتی حاکم بر اجتماع فاصله گرفتند. برآیند فاکتورهای متعدد سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و ارزشی در جامعه ، کل ارزش های معنوی حاکم بر روح اجتماعیات ایران را تحت الشعاع قرار داده و به سرعت متحول نمود. در اندک مدتی ارزش های سابق جای خود را با تجملات عوض کرد. اکنون در ایران جامعه ای که به شدت از بارهای معنوی تهی شده است به سمت ثروت اندوزی ، تفاخر و به رخ کشیدن قشر محدودی از جامعه به کل جامعه در حرکت است . یعنی اینکه افراد بسیار معدودی که از همه مواهب جامعه استفاده می کنند بی پرده و بسیار واضح قدرت ، ثروت و شرایط دست نیافتنی زندگی خود را به رخ دیگران می کشند. پیش از این تاریخ ، قشر سرمایه دار ایرانی بخصوص در آزربایجان بسیار محافظه کار بود و هیچگاه نمی خواست مواهبی را که از آن بهرمند بود را به رخ دیگران بکشد. اما با ضعیف شدن سرمایه داران سنتی و ظهور سرمایه داران وابسته به حاکمیت که به تدریج تبدیل به خود حاکمیت می شوند دیگر این گروه ترسی از نشان دادن آنچه در درونش می گذرد را ندارد زیرا هم از نهادهای قدرت که اکنون تمام و کمال در اختیارش قرار دارد واهمه ای ندارد و هم اینکه ارزش های معنوی جامعه بقدری متحول شده است که دیگر با دیدن این صحنه ها اتفاق خاصی در جامعه نمی افتد. یعنی اینکه وقتی مردم عادی جوانی را سوار بر یک ماشین آخرین سیستم می بینند یا دختری را که با مایو در کنار استخر عکس گرفته را می بینند عصبانی نمی شوند برعکس نوعی حس تحسین ، غبطه و شاید انگیزه برای زیر پا گذاشتن ارزش های سابق اجتماعی برای رسیدن به پول ، ثروت و قدرت و نیز بهروری از لذایذ جنسی و غیره که به شدت سرکوب شده است در افراد بخصوص جوانان ایجاد می شود.
ایشان در جواب این سوال که “تاکنون چنین مسائلی کمتر در جامعه آزربایجان جنوبی مطرح‌شده بود و مطرح‌شدن این موضوعان که نوعی به رخ کشیدن ثروت خود برای اعضای جامعه چه عواقبی می‌تواند برای جامعه آزربایجانی داشته باشد” بیان داشتند:
بله شما درست می فرمایید . من در جواب سوال قبلی هم گفتم قشر سرمایه دار سنتی ایران و آزربایجان بخصوص بازاری ها از به رخ کشیدن ثروت خود ابا داشتند زیرا آن را به ضرر خود می دانستند و از خشم همشهریان خود که از مواهب چندانی در زندگی خود برخوردار نبودند ترس داشتند. اما دیگر این قشر به آن معنا که اکنون مطرح است قدرتمند نیست بر عکس افرادی از فرودستان جامعه که به قدرت دست یافته اند چون خود عامل اجرای سیاست و اقتصاد هستند ترسی از کسی ندارند یعنی این آقازادهها که شما عکس هایشان را دیده اید از چیزی نمی ترسند زیرا هیچکس از خودش نمی ترسد ! اما عواقب این وضع برای آزربایجان چه خواهد بود بحث دیگری است . آزربایجان هر روز فقیرتر و ضعیف تر می شود. فاصله طبقاتی بیشتر می شود و فقر هم بیشتر می شود. در چنین شرایطی آسیب های اجتماعی هم بیشتر خواهد شد. بهداشت عمومی و بهداشت روانی انسانها در خطر است . کار و کسب آنان به نفع همین بچه پولدارها در حال نابودی است . بنابراین عواقب آن بسیار وحشتناک و تاسف آور است . متاسفانه باید بگویم این وضع باعث فقیر شدن قشر متوسط جامعه می شود بنابراین قدرت اعتراضی جامعه هم کاهش خواهد یافت . من معتقد هستم ادامه این وضع نه تنها جامعه را برای یک تحول یا تغییر از نوع انقلابی آماده نخواهد کرد بلکه بر بی تفاوتی و پاسیو یا خنثی بودن اجتماعی هم خواهد افزود و این باب میل مرکز نشینان است. زیرا قدرت در ایران وابسته به سیاست و چاههای نفت است نه مردم ، خواست ها و مالیات پرداختی مردم تاثیری در سرنوشت قدرت در ایران ندارد.
تایماز اورمولو در پایان در مورد جایگاه بحث فاصله طبقاتی درحرکت ملی و این که آیا احتمالاً می‌دهید روزی کاسه صبر پابرهنگان به پایان رسد و انفجار اجتماعی در این کشور رخ دهد” نیز گفتند:
حرکت ملی آزربایجان یک جنبش صنفی نیست . جنبشی که وابسته به یک طبقه اجتماعی باشد هم نیست . از طرف دیگر استراتژی آن برای موضوعات سیاسی و اجتماعی از جمله مسائل اقتصادی ، کارگری و زنان هم برجسته نشده است و متاسفانه حتی تبیین هم نشده است . به طور کلی در کنار ضعف های مختلف ساختار ایدئولوژیک حرکت نیز جای بحث و سوال های اساسی را دارد. بنابراین جواب سوال شما به طور مشخص و تعریف شده موجود نیست . اما به طور کلی می توانم بگویم فاصله طبقاتی و نارضایتی عظیم ناشی از آن می تواند از طرف حرکت ملی و دست اندرکاران آن مورد بهربرداری قرار گیرد و به روند رو به جلوی اجتماعی کمک کند. اما در معنای مفهومی بیشتر شدن این فاصله و افزایش فقر و تعداد فقرا به جنبش های معنوی و اجتماعی از نوع هویت خواهی کمک نخواهد کرد زیرا اجتماعی که به فکر نان شب خود است ، بهداشت و آموزش فرزندانش را نمی تواند تامین کند و از فساد اجتماعی رنج می برد کمتر به فکر زبان مادری ،آزادی مطبوعات و غیره خواهد بود. شما چه انتظاری از یک معتاد می توانید داشته باشید ؟! آیا وی می تواند به خیابان بیاید و از رشد تروریسم فی المثل در اورمیه اظهار برائت نماید ! یا مثلا یک دختر نوجوان که زیر فقر له شده است و تنها راه فرار خود را از این نکبت شوهر کردن و پیدا کردن یکی از این بچه پول دارها می بیند چقدر دغدغه ترکی صحبت کردن یا استقلال آزربایجان را می تواند داشته باشد ؟! به همین دلیل است که حاکمیت محیط زیست و اقتصاد آزربایجان را هدف قرار داده تا به تعداد فقرا بیافزاید . مهاجرت را افزایش دهد و ترکیب جمعیتی و ارزش های معنوی را متفاوت از آنکه قبلاً بوده نماید. معتقد هستم رشد این صفحات و این به رخ کشیدن ها در کنترل دستگاه امنیتی رژیم است و رسیدن آنان به اهدافشان را تسهیل می کند. در واقع اگر این صفحات را کری خواندن تعدادی بچه پول دار هم بدانیم باز در کل حادثه توفیری نمی کند یعنی همه چیز به طبع و نظر آقایان خوب پیش می رود یعنی اینکه ارتش سایبری و دیگران یعنی همه پانزده ، شانزده ارگان امنیتی ایران راضی از این نوع تحرکات هستند کمااینکه برخورد یا تهدیدی در اینگونه موارد از ایشان دیده نشده است .