گزارش سالانه “مجمع جهانی اقتصاد” درباره شکاف جنسیتی در سطح جهان وضعیت برابری زنان و مردان در ۱۴۲ کشور را بر مبنای اطلاعات ۹ سال اخیر بررسی کرده است. ایران در رده ۱۳۷ جدول رده‌بندی کشورها قرار دارد.
“مجمع جهانی اقتصاد” گزارش سالانه خود درباره شکاف جنسیتی در سطح جهان را روز سه‌شنبه (۲۸ اکتبر / ۶ آبان) منتشر کرده است. این گزارش با تکیه بر آمار و داده‌های ۹ سال اخیر در چهار عرصه، وضعیت برابری زنان و مردان در ۱۴۲ کشور جهان را ارزیابی می‌کند. چهار عرصه مورد نظر برای تهیه این گزارش و جدول رده‌بندی کشورها عبارت بوده‌اند از “مشارکت و فرصت اقتصادی”، “امکانات آموزشی”، “سلامت و بقا” و “مشارکت در تصمیم‌گیری‌های سیاسی”.
در جدول رده‌بندی ‌کشورها که این گزارش عرضه کرده است، ایران در رده ۱۳۷ یعنی جزو کشورهایی با کمترین میزان برابری جنسیتی قرار گرفته است. تنها مالی، سوریه، چاد، پاکستان و یمن رده‌های پس از ایران را اشغال کرده‌اند.
به گزارش سال ۲۰۱۴ “مجمع جهانی اقتصاد”، ایران از نظر شکاف جنسیتی‌ای که در زمینه فرصت ‌و مشارکت اقتصادی برای زنان وجود دارد در رده ۱۳۹ جدول قرار می‌گیرد. از نظر امکانات آموزشی ایران در رده ۱۰۴، از نظر سلامت و بقا در رده ۸۹ و از نظر مشارکت زنان در تصمیم‌گیری‌های سیاسی در رده ۱۳۵ جدول قرار دارد. در این گزارش همچنین می‌توان دید که وضعیت شکاف جنسیتی در ایران در ۹ سال اخیر همواره این کشور را جزو آخرین کشورهای جدول رده‌بندی قرار داده است.
وضعیت در سطح جهان
در گزارش “مجمع جهانی اقتصاد” آمده است که طی ۹ سال اخیر تنها بهبود اندکی در زمینه برابری جنسیتی زنان در محل کار مشاهده می‌شود. شکاف جنسیتی در رابطه با مشارکت اقتصادی در سراسر جهان در مقایسه با زمان شروع این بررسی در سال ۲۰۰۶ تنها ۴ درصد بهبود یافته است. بدین دلیل پیش بینی می‌شود که ۸۱ سال یعنی تا سال ۲۰۹۵ طول خواهد کشید تا این‌که در سراسر دنیا برابری جنسیتی در محل کار برقرار شود.
طبق این گزارش، شکاف جنسیتی در ۱۴۲ کشور مورد مطالعه در عرصه‌های “سلامت” و “امید به زندگی” از تمامی عرصه‌های دیگر کمتر است. در ۳۵ کشور برابری کامل میان زن و مرد در این دو عرصه وجود دارد. سه کشور توانسته‌اند در عرض ۱۲ ماه اخیر به برابری در این عرصه‌ها برسند.
شاخص شکاف جنسیتی در زمینه “به پایان رساندن تحصیلات” در سراسر جهان ۹۴ درصد است و در نتیجه کمترین نابرابری جنسیتی در این عرصه، پس از عرصه‌های “سلامت” و “امید به زندگی”، دیده می‌شود. ۲۵ کشور توانسته‌اند شکاف جنسیتی در عرصه یادشده را از میان بردارند.
اگرچه همچون گذشته یکی از بزرگترین شکاف‌های موجود میان دو جنس در رابطه با مشارکت و فرصت برابر در عرصه اقتصاد مشاهده می‌شود، اما شکاف بین دو جنس در زمینه مشارکت در امر سیاست‌گذاری از این هم بیشتر است، اگر چه در ۹ سال اخیر بیشترین پیشرفت برای بسته شدن این شکاف در این عرصه بوده است.
بیشترین برابری جنسیتی در کشورهای اسکاندیناوی
هیچ کشوری تا کنون نتوانسته شکاف جنسیتی را به طور کامل از میان بردارد. با این همه در کشورهای اسکاندیناوی بیشترین فرصت برای برابرحقوقی زن و مرد وجود دارد. ایسلند، فنلاند، نروژ و دانمارک در صدر کشورهایی هستند که در آن‌ها شکاف جنسیتی بسیار کم است.
آمریکا در سال ۲۰۱۴ توانسته در جدول شکاف جنسیتی در رده ۲۰ قرار گیرد چون تفاوت دستمزد زن و مرد را کاهش و شمار نمایندگان مجلس و وزیران زن را افزایش داده است.
در جدول رده‌بندی کشورها روسیه، چین و هند به ترتیب در رده‌های ۷۵، ۸۷ و ۱۱۴ قرار گرفته‌اند. کشورهایی از اروپا و آسیای مرکزی ۱۲ رده از ۲۰ رده اول این جدول را به خود اختصاص داده‌اند. از کشورهای به لحاظ اقتصادی قدرتمند، آلمان دو رده صعود کرده و به رده ۱۲ رسیده، فرانسه از رده ۴۵ به ۱۶ رسیده، در حالی‌که بریتانیا ۸ رده سقوط کرده و به رده ۲۶ رسیده است. دلیل بالا رفتن رده فرانسه افزایش شمار زنان سیاستمدار و نیز کم شدن شکاف دستمزد زن و مرد در این کشور است. در بریتانیا اما تغییرات در دستمزد زنان موجب سقوط این کشور در جدول رده‌بندی شده است. فیلیپین در رده ۹ جدول است و بدین ترتیب در میان کشورهای آسیایی بهترین رده را دارد. به جز فیلیپین، مغولستان تنها کشور آسیایی دیگری است که جزو ۵۰ کشور اول جدول رده‌بندی کشورهاست. نیوزیلند و استرالیا به ترتیب رده‌های ۱۳و ۲۴ جدول را به خود اختصاص داده‌اند.
نیکاراگوئه بخاطر کاستن از شکاف جنسیتی در عرصه ‌های سلامت، سیاست و آموزش در رده ۶ جدول قرار گرفته و بدین ترتیب بهترین رده را در میان کشورهای آمریکای لاتین داراست. ۹ کشور دیگر از آمریکای جنوبی نیز بین ۵۰ کشور اول جدول هستند. همچنین سه کشور آفریقایی رواندا، بوروندی و آفریقایی جنوبی به ترتیب در رده‌های ۷، ۱۷ و ۱۸ جدول رده‌بندی کشورها قرار گرفته‌اند.در میان کشورهای خاورمیانه و آفریقای شمالی، کویت بخاطر پیشرفت‌هایی که در زمینه بهبود درآمد شهروندان (و زنان نیز) داشته با رده ۱۱۳ در جدول موفق‌ترین کشور این مناطق در برداشتن شکاف جنسیتی ارزیابی شده است.
در امارات متحده عربی نیز در سال‌های اخیر بر شمار زنانی که در دو بخش اقتصاد و سیاست مشارکت دارند افزوده شده و این کشور در رده ۱۱۵ جدول قرار گرفته است. آخرین رده جدول هم به یک کشور خاورمیانه‌ای، یمن، اختصاص یافته است.