هسته ای فیزیک ساحه سينده ايلک آزربايجان’لي قادين؛ پروفسور ديلشاد طاليبخان
![هسته ای فیزیک ساحه سينده ايلک آزربايجان’لي قادين؛ پروفسور ديلشاد طاليبخان هسته ای فیزیک ساحه سينده ايلک آزربايجان’لي قادين؛ پروفسور ديلشاد طاليبخان](https://www.araznews.org/fa/wp-content/uploads/2014/10/129.jpg)
آزربایجان دئموکراتيک جومهوريتينين سوقوطوندان سونرا دونيانين موختليف اؤلکهلرينه سپلنميش آزربایجانليلاردان بيريده ديلشاد خانيم ائلبروس طاليبخان اولموشدور. ديلشاد خانيم تورکييهنين ايزمير شهرينده ائگه اونيوئرسيتئتينده ايشلهميش، هسته ای فیزیک ساحه سينده ايلک علملر دوکتورو اولموش آزربایجانلي قادين، پروفسوردور. ديلشاد خانيم کيچيک ياشدا آيريلديغي آزربایجانا حدسيز باغلييدي. وطنينين سووئت حاکيميتي آلتيندا اولماسيني هئچ واخت قبول ائده بيلمهدي.
ديلشاد خانيم 1916-جي ايلده ماي آيينين 31-ده قاراباغ قوبئرنيياسيندا قاراباغ خانلارينين نسليندن اولان طاليب خانين عاييله سينده دونيايا گؤز آچميشدي. اونون آتاسي طاليبخان بي طاليبخانبيوف چار دؤورونده و جومهوريت ايللرينده شاماخيدا، قوبادا و باشقا يئرلرده پوليس رئيسي کيمي موهوم وظيفهلرده چاليشيب. کومونيستلر حاکيميت باشينا گلديکدن سونرا اونو اؤلدوردولر، بوتون ماللاريني و املاکيني ايسه موصاديره ائتديلر. بوندان سونرا آناسي خيرالنسا خانيم، باجيلاري قمر خانيم و ثريا خانيم داييسي حسين جامال يانار بَي طرفيندن 1920-جي ايلده تورکييهيه گتيريلهرک ايستانبولدا يئرلشديريلديلر.
عاييله ايستانبولدا مسکونلاشديقدان سونرا ديلشاد خانيم اولجه قيزلار دبیرستانینا داخيل اولموشدور. او، 1931-جي ايلده ايستانبول قيز دبیرستانیندان مأذون اولدوقدان سونرا گيرديگي ايستانبول اونيوئرسيتئتينين فيزيکا-کيميا بؤلومونو 1934-جو ايلده بيتيرميشدير. ديلشاد خانيم 1934-جو ايلده بيتيرديگي فاکولتهنين تجروبي فيزيکا اينستيتوتوندا یاردیمجی کيمي ايشه باشلاميش، 1949-دا تئزیندن مودافيعه ائتميشدير، 1954-جو ايلده دوچئنت آديني آلميشدي. 1957-جي ايلين نويابريندا ايزميرده ائگه اونيوئرسيتئتينه دَييشديريلميش، 1961-جي ايلدن همين اونيوئرسيتئتين پروفسورو اولموشدور. ديلشاد خانيمين 2 کيتابي، 6 علمي مقالهسي چاپ اولونوب.
ديلشاد خانيم هسته ای فیزیک ساحه سينده درين علمي آختاريشلار آپارميش و بو ساحه ده تورکييهده و آوروپادا تانينميش موتخصيص اولموشدور. سئچديگي ايختيصاصين خاراکتئري اونون آلمانييا، اينگيلتره و آمئريکادا اوزون مدتلي علمي-تدقيقات ايشلري آپارماسيني ضروري ائتميشدير. بو سببدن او، آلمان، اينگيليس، فرانسيز ديللريني موکمل اؤيرنميشدير. اوزون مودت خاريجي اؤلکهلرده علمي-تدقيقات ايشلريله مشغول اولماسينا باخماياراق، ديلشاد خانيم تورک-آزربایجان ديلينين بوتون اينجهليکلريني عؤمرو بويو اونوتماميشدير.
قارداش اؤلکهده کئچن بؤيوک بير عؤمور
ديلشاد خانيم 1977-جي ايلده ائگه اونيوئرسيتئتيندن چيخميش، سونرا ايزميردن ايستانبولا گلهرک عؤمرونون سونونا کيمي باغداد پروسپئکتيندهکي ائوينده ياشاميشدير. او، عاييله حياتي قورماميشدير. بؤيوک باجيسي ثريا خانيمين اوغلو جان اودوغلونو اؤز اؤولادي کيمي ساخلاميش و مئهريني اونا سالميشدير. 1979-جو ايل آپرئل آيينين 11-ده اوزون سورن آغير خستهليکدن سونرا وفات ائتميش و ايستانبولون احمد قاراجا قبيريستانليغيندا داييسي حسين کامال يانار بَيين (او، دا 1974-جو ايلده وفات ائتميشدير) قبرينين يانيندا دفن اولونموشدور. همين واخت تورکييه قزئتلرينده بئله بير کدرلي خبر درج ائديلميشدير: “درين حوزنله بيلديريريک کي، هسته ای فیزیک ساحه سينده چوخلو تدقيقات اثرينين و علمي کشفلرين مؤليفي، ائگه اونيوئرسيتئتينين پروفسورو، علملر دوکتورو ديلشاد خانيم ائلبروس طاليب خان وفات ائتميشدير”.
ديلشاد خانيم عؤمور بويو وطن حسرتيله آليشيب-يانميش، علمي سيمپوزيوم و کونفرانسلاردا اولارکن نومايندهلر آراسيندا آزربایجان عاليملريني آختارميش و هميشه اؤز يوردداشلاري ايله علاقه ساخلاماغا چاليشميشدير. ديلشاد خانيم اونو دا بيليردي کي، توتاليتار بير رئژيمين حؤکم سوردويو سووئتلر بيرليگينده اونون آزربایجانا يولو هميشهليک باغلانميشدير.
ديلشاد خانيم آزربایجان دئموکراتيک جومهوريتينين 1920-جي ايل 27 آپرئل سوقوطونو و آزربایجانين اؤز موستقيلليگيني ايتيرمهسيني عؤمرو بويو آجي خاطيرهلر کيمي يادا ساليب کدرلنميشدير. بونا گؤره ده هميشه 27 آپرئلي آزربایجان دئموکراتيک رئسپوبليکاسينين ماتم گونو کيمي قئيد ائديردي. ديلشاد خانيم آکسفورددا ياشايارکن تورکييهدهکي يوردداشلارينا يازديغي 1955-جي ايل 24 آپرئل تاريخلي مکتوبوندا آزربایجانين اؤز موستقيلليگيني ايتيرمهسينين 35 ايلليگي موناسيبتيله اؤز کدريني آشاغيداکي کيمي بيلديرميشدير: “عزيز آزربایجانيميزين، وحشي بير ايستيلايا اوغراديغي گونون ايل دؤنومونو درين بير اَلَمله آناراق، ايچدن بير اورَک آغريسي دويماقدايام. سيزلردن چوخ اوزاقدا اولماما رغماً، قلبيمين سيزلرله برابر بو بؤيوک ماتميميزين کدريني دويماقدا اولدوغونو بو سطيرلرله بيليرتمک ايستهديم. تانريم بو وحشي ايستيلانين داها زیاده داوام ائتمهسيني روا گؤرميهرک، عزيز يوردوموزو ان ياخين گلهجکده ايستيقلالا قوووشدورسون!”
يازيق سني، بايراغيم، ائنديرديلر، اؤيلَمي؟
ديلشاد خانيمين ياخين رفيقهلريندن بيري، 1928-32-جي ايللرده ايستانبولدا قيزلار دبیرستانیندا ديلشاد خانيملا بير يئرده اوخوموش فوزیه خانيم ديلشاد خانيم حاقينداکي خاطيرهلرينين بيرينده يازير: “بير دفعه آنکارادا بيزده اولارکن (4 آوقوست 1977-جي ايل) ديلشاد خانيم مندن قلم-کاغيذ ايستهدي و منه بير شعر باغيشلاياجاغينا سؤز وئردي. من اونا مانع اولماماق اوچون دينمهديم. او ايسه خئيلي يازديقدان سونرا شعري منه وئردي. سونرا معلوم اولدو کي، “بايراغيم ائنَرکن” آدلانان بو شعري آزربایجان دئموکراتيک جومهوريتينين بانيسي محمد امين رسولزاده نين عميسي قيزي ام کلثوم رسولزاده (صاديقزاده) يازيب. همين شئير ايندييه کيمي هئچ يئرده نشر اولونماييب. ديلشاد خانيم بو شعري او کلثوم خانيمدا اَليازما شکلينده اولارکن ازبرلهييب، اوزون ايللر حافيظهسينده ساخلاييب و ايندي ده کاغيذا کؤچوروب منه هديه وئرير”.
فوزیه خانيم ديلشاد خانيمین گوجلو حافيظهسي قارشيسيندا حئيرته دوشدويونو سؤيلهيير و همين شعري مطبوعاتدا چاپ ائتديرمهيه سؤز وئرير…
يازيق سني، بايراغيم، ائنديرديلر، اؤيلَمي؟
سني يازيب دئويرن او زهرلي روزيگار،
او حاق دئين حاقسيزلار، وحشيلر، تانريسيزلار،
يانار اوجاغيمي دا سؤندوردولر، اؤيلَمي؟
بير رؤيامي اولدو او گؤردوکلريم هاميسي؟
باغلانديمي اوزومه تورک ائلينين قاپيسي؟
فوزيه تانسِل يازير کي، ديلشاد خانيم هسته ای فیزیک ساحه سينده گؤرکملي موتخصيص اولماقلا برابر، هم ده آزربایجان ادبياتينين، خالق موسيقي سينين و فولکلورونون گؤزل بيليجيسي ايميش. فوزيه خانيم خاطيرهلرينده قئيد ائدير: “بيز دبیرستاندا اوخويارکن ديلشاد خانيم 20-جي ايللرده آزربایجاندا، خوصوصاً قاراباغدا باش وئرن حاديثه لردن، قاچقينلارين آجيناجاقلي وضعيتيندن دانيشارکن بيزيم گؤزلريميز ياشارير و اونا تسکينليک وئررديک. رفيقهلر بير يئره توپلاشاندا ديلشاد خانيم غملي آزربایجان ماهنيلاري اوخويوب بيزي ده کؤورَلدَردي…”
وفاتيندان سونرا پروف. در. ديلشاد تاليبخان ائلبروس حاقيندا آزربایجان کولتور درگيسينده فئوزيييه آبدوللاه تانسئل گؤزل بير يازي نشر ائتديريب. او، ياخين رفيقهسيني و دوستونو آزربایجان خالق ادبياتيني، فولکلورونو، تئاتر اثرلريني، اوپئرا و اوپئرئتتالاريني چوخ گؤزل بيلن، گؤزل پيانو چالان، شيرين سَسيله آزربایجان ماهني و تورکولريني، سِگاه و باياتيلاريني اوصولونا اويغون اولاراق خوش ترنم ائدن، ديندار و اعتيقادي تام کاميل بير اينسان اولاراق تانيديب.
کؤچورَن: آرازنیوز اینترنتی سایتی