تشکیلات دیرَنیش به مناسبت آغاز سال تحصیلی جدید در ایران بیانیه‌ای صادر کرده است. متن بیانیه عیناً از سایت دیرَنیش در ذیل درج شده است.
ملت ترک آزربایجان
نویسندگان، هنرمندان، دانشجویان، کارگران و جوانان ترک آزربایجانی
اول مهر روز بازگشایی مدارس در ایران فرا رسید و میلیون ها دانش آموز و دانشجو بر سر کلاس در حاضر شدند.
خانواده های ترک آزربایجانی نیز که به دلیل سیاست های تبعیض اقتصادی حکومت حاکم بر ایران با مشکلات شدید مالی دست و پنجه نرم می کنند فرزندان خود را با هزاران امید و آرزو راهی کلاس های درس نمودند تا انسانی مفید به جامعه خود تحویل دهند.
اما آنچه با فرا رسیدن اول مهرماه ذهن هر ترک آزربایجانی را به خود مشغول کرده و خلا آن کاملا احساس می شود عدم تحصیل دانش آموزان آزربایجانی به زبان مادری خود می باشد. کودک آزربایجانی از نخستین روز ورود به مدرسه مجبور به آموزش و تحصیل به زبانی به غیر از زبان مادری خود می شود که این مسئله باعث به وجود آمدن چالشی بزرگ در ذهن کودک آزربایجانی می گردد که نتیجه ای جز افت شدید تحصیلی در مدارس دو زبانه (مدارس آزربایجانی که به فارسی تدریس می شود) نداشته و طبق آمار های رسمی و غیره رسمی عامل اصلی این افت شدید تحصیلی در بین کودکان غیر فارس تدریس اجباری به زبان غیر مادری آنها می باشد.
زمانی که مرحوم میرزا حسن رشدیه اولین مدرسه نوین در ایران را با زبان علمی ترکی پایه ریزی کرد نخبگان پان فارسیست که دربار قاجاریه را به چنگ آورده و در حال تکوین استیلای خود در ارکان حکومتی بودند از خطر رشد مدارس رشدیه به زبان ترکی به شدت نگران شده و تلاش نمودند که با تحریک روحانیون مرتجع آن روزگار مانع رشد تفکرات این نخبه آزربایجانی شوند که متاسفانه به دلیل غفلت و ندانم کاری نخبگان ترک آزربایجانی به آرزوی خود رسیده و بعد از تحکیم حکومت پهلوی با ایجاد مدارس نوین در ایران زبان فارسی به عنوان زبان علمی تدریس به صورت اجباری بر کودکان ترک آزربایجانی تحمیل شد.
حاکمان جدید پان فارسیست و نخبگان فارس زبان در پیوندی نامبارک با روشنفکران شعوبیه ایرانی در حالی که همه توان خود را برای انهدام بازمانده های تاریخی و علمی دولت قاجاریه به کار بسته بودند به خوبی می دانستند که اصلی ترین عامل تسلط به ملت ترک آزربایجان تخلیه هویت ملی از اذهان ترک های آزربایجان می باشد و مهم ترین رمز پیروزی شان نابودی زبان ترکی می باشد تا ارتباط آنها را با ملل ترک زبان دیگر نقاط جهان قطع نمایند.
افرادی همچو عبدالعلی کارنگ، ملک شعرای بهار و… با حمایت حکومت نژاد پرست پهلوی با ارائه تزهای مختلف مدارس نوین ایران را به کوره های فرهنگ سوزی آزربایجان تبدیل نمودند. خانواده های ترک آزربایجانی بالاجبار فرزندان خود به مهد کودک ها، کودکستان ها، موسسه های پیش دبستانی سپردند تا ذهن کودک آزربایجانی در اولین برخورد علمی با فرهنگ و زبان فارسی آموزش یافته و در طول دوران تحصیل فقط و فقط زبان فارسی را عامل پیشرفت خود قلمداد کند. چنین شد که در عرض نود سال گذشته نسل خانوار های ترک آزربایجانی رفته رفته تسویه نژادی و فرهنگی شوند.
با خیزش هویت گرایی ملی در بین ملت ترک آزربایجان چالشی بزرگ در مقابل تئوری های فرسوده پان فارسیت ها و دولت جمهوری اسلامی ایران که رهرو سیاست های نژاد پرستانه رژیم پهلوی در خصوص زبان فارسی و مدارس نوین می باشد قرار گرفت. حال تئورسین های پان فارسیست در مقابل هزارن سوال و حق طلبی زبانی و فرهنگی ترک های آزربایجان چنین ادعا می کنند که گویا زبان فارسی زبان علمی بوده و زبان ترکی توان تعریف مولفه های علمی را ندارد!!
این در حالی است که کارشناسان در توان و علمی بودن زبان ترکی متفق القولند، در چندین سال گذشته با رشد اندیشه های ملی در بین دانشجویان و دانش آموزان ترک آزربایجانی و مطالبات خانواده های آزربایجان برای آموزش به زبان مادری دست اندرکاران وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم جمهوری اسلامی ایران که از اندیشه های پان فارسیستی تغذیه می شوند جبهه جدیدی علیه زبان ترکی آزربایجانی و مطالبات آزربایجانی ها گشوده و مدعی هستند که گویا با ایجاد کرسی زبان ترکی در دانشگاه تبریز کسی برای آموزش این زبان حضور نیافت و یا خانواده ها مخالف آموزش به زبان مادری بوده و یا اصلا مشکلی به نام زبان مادری در بین ترک های آزربایجان وجود ندارد.
ملت ترک آزربایجان
فعالین حرکت ملی
اندیشمندان ترک آزربایجانی
حوادث چند سال اخیر آزربایجان جنوبی گواه این موضوع می باشد که در کنار مطالبات و اعتراضات قانونی و شرعی ملت ترک آزربایجان به تبعیض های سیاسی و اقتصادی موجی از اعتراض به تحمیل زبان فارسی به کودکان ترک آزربایجانی در مدارس وجود دارد که بارها و بارها موجب بازداشت و زندانی شدن والدین ترک آزربایجانی در اعتراضات اول مهر ماه در شهرهای آزربایجان جنوبی شده است.
ملت ترک آزربایجان بارها برای اعتراض به تاراج و نابودی منابع زیر زمینی و طبیعی آزربایجان اقدام به اعتراضات خیابانی نمود. خیابان و دانشگاه های آزربایجان بارها شاهد تحصن و تجمع ترک های آزربایجان در اعتراض به سرکوب های فرهنگی دولت جمهوری اسلامی ایران بوده که دستگاه سانسور و سرکوب دولت ایران مانع انعکاس خبری آن شده و متاسفانه رسانه های فارسی زبان در اروپا و آمریکا نیز که تحت نفوذ شدید پان فارسیت ها می باشند بد تر از دولت ایران این اعتراضات را بایکوت نمودند.مدارس و دانشگاه های ایران تبدیل به کوره های فرهنگ و زبان سوزی ملت ترک آزربایجان شده اند و دولت ایران با توسل به دستگاه امنیتی و پلیسی و قضایی خود کوچکترین صدای معلمان و دانشجویان را گلو خفه می کند. چندین سال است که اجازه هر گونه تجمع برای اعتراض به آموزش اجباری زبان فارسی در مدارس آزربایجان از ملت ترک آزربایجان سلب شده و پرونده قضایی فعالین حرکت ملی آزربایجان که در اعتراضات چند سال پیش اول مهر ماه دستگیر شده بودند در مراجع قضایی گشوده نگه داشته شده اند که گزارشات کمسیون حقوق بشر سازمان ملل و جناب احمد شهید سند معتبر جهانی بر این رسوایی روشنفکران پان فارسیست و دولت ایران می باشد.
معلمان هویت طلب آزربایجانی از مدارس دولتی تسویه و یا به مناطق درو افتاده فرستاده می شوند تا مانع ترویج اندیشه های ملی و حق طلبی ملی آنها شوند. دستگاه ریاست و حراست دانشگاه های آزربایجان دانشجویان هویت طلب آزربایجانی را از حقوق دانشجویی خود محروم نموده و بعضی نشریات دانشجویی که توسط دانشجویان هویت طلب با هزاران سختی منتشر می شوند زیر تیغ بران سانسور مسئولین دانشگاه ها قرار می گیرند.
اما علیرغم این همه گزافه گویی و تخریب علیه زبان ترکی توسط روشنفکران فارس زبان تهران و مزد بگیران مطبوعاتی و دانشگاهی آنها در مناطق آزربایجانی موج وسیع هویت طلبی ملی بین دانش آموزان و دانشجویان تار پود نود ساله پروژه تصفیه نژادی علیه ملت ترک آزربایجان را بهم ریخته است. با اینکه شمشیر تفتیش عقیده و سرکوب دولت جهوری اسلامی ایران بر سر فعالین حرکت ملی آزربایجان قرار گرفته است اما چراغ مبارزات در آزربایجان همچنان روشن و روشن تر می گردد. با اینکه نیروهای سرکوبگر جمهوری اسلامی ایران مانع برگزاری تجمعات اعتراضی به تدریس اجباری زبان مادری در آزربایجان می شوند اما هر خانه آزربایجانی به محفلی جهت آموزش و تروریج اندیشه و زبان ملی ترک های آزربایجانی شده است.
فعالین جنبش دانشجویی حرکت ملی آزربایجان با ایجاد کلاس های درس خصوصی زبان و تاریخ آزربایجان و ایجاد محافل آموزش زبان مادری و ادبیات ترکی در سطح شهرهای آزربایجان توسط فعالین ملی رشته های نخبگان پان فارسیست را پنبه کرده است. شاعران، نویسندگان، روزنامه نگاران و اندیشمندان ترک آزربایجانی با بازگشت به خویشتن ملی جام شیشیه ای تصفیه نژادی پان فارسیسم را خرد کرده اند چنان که در قلب شهر تهران و پایگاه های حکومتی دولت ایران که بشدت کنترل می شود شاهد موج هویت طلبی آزربایجانی می باشیم.
خانواده های ترک آزربایجانی
خفقان سیاسی، مرگ دمکراسی و سرکوب لجام گسیخته دولت ایران باعث آن شده که حرکت ملی آزربایجان به عنوان نیروی سیاسی ملت ترک آزربایجان نتواند آنگونه که در ظرفیت خود دارد در عرصه اعتراضات خیابانی اول مهر ماه ظاهر شود اما تجربه رفراندوم اسکاتلند و …. به ما آموخت که با تداوم و تشدید مبارزات ملی و مشروع بدون هر گونه خونریزی شرایط و بستر را برای برگزاری رفراندوم برای تعیین سرنوشت سیاسی – ملی ترک های آزربایجان را نیز فراهم آورد.
با اینکه مدارس ایران تبدیل به کوره فرهنگ و زبان سوزی ترک های آزربایجان جنوبی شده است و اول مهر هر سال یاد آور کتاب سوزی ارتش شاهنشاهی و تیرباران اندیشمندان و معلمان آزربایجانی می باشد اما این وظیفه هر خانواده ترک آزربایجانی است که با ایجاد محافل خانگی، فامیلی و دوستانه ضمن جذب نیرو برای حرکت ملی آزربایجان به آموزش زبان مادری فرزندان خود تلاش کنند تا با روشن نگه داشتن آتش مبارزات ملی فرزندان خود را برای رفراندوم تعیین سرنوشت ملی – سیاسی ملت ترک آزربایجان تحت نظارت سازمان ملل متحد آماده سازند و آن روز است که اول مهر را به عنوان روز بازگشایی مدارس جشن خواهیم گرفت تا فرزندانمان به زبان مادری خود آموزش بیابند.
شورای مرکزی تشکیلات مقاومت ملی آزربایجان جنوبی
تبریز
اول مهر نود و سه