چرا دکتر جواد هیئت در باکو دفن شد؟

متفکر و دانشمند فرهیخته، پدر معنوی و سرمایه ملی ترکهای ایران و آذربایجان پروفسور دکتر جواد هیئت چهار روز پس درگذشتش در ساعت 18 (به وقت ترکیه) در 12 آگوست 2014 در بیمارستان گمرک باکو، طی مراسم وداع در آکادمی علوم جمهوری آذربایجان در قبرستان شماره دو مفاخر باکو به خاک سپرده شد. مسئله محل دفن دکتر هیئت که از روزهای آخر عمر ایشان مطرح شده بود، همچنان سوالاتی در اذهان بجای گذاشته است. مطبوعات آذربایجان نیز پس مراسم تدفین، بطور مدام خواستار توضیح در این زمینه شدند. به همین دلیل، توضیح در مورد روند انتخاب محل دفن دکتر جواد هیئت را وظیفه وجدانی خود می‌دانم.

وصیت دکتر جواد هیئت

دکتر جواد هیئت که به دلیل عشق و علاقه به پدرش مرحوم علی هیئت، سالها پیش وصیت کرده بود تا در قبرستان ابن بابویه در زیر پاهای پدرش دفن شود، به دلیل تخریب مقبره از سوی ارگانهای دولتی، وصیت خود را اصلاح کرده و خواستار تدفین در مقبره الشعرای تبریز و یا قبرستان فخری باکو شده بود.

اقدامات انجام شده جهت تحقق وصیت

برای تحقق آخرین متن وصیتنامه، پیش از وفات دکتر جواد هیئت فعالیتهای لازم آغاز گردید. با مسئولین سفارت جمهوری اسلامی ایران در آنکارا و باکو ملاقاتهایی انجام شد. سفارت ایران در باکو، از همان ابتدا اعلام کرد که در مقبره الشعرا جایی برای دفن وجود ندارد به ویژه آنکه دکتر هیئت، شاعر نیست. اما می‌تواند در یکی دیگر از قبرستانهای تبریز دفن شود. مسئولین سفارت ایران در آنکارا نیز اعلام کردند که این درخواست به تهران منتقل کرده و برای تحقق وصیتنامه همکاری لازم را انجام خواهند داد. بلافاصله پس از این تحولات مثبت، با نویسندگان مجله وارلیق از جمله آقای علیرضا صرافی تماس گرفتیم و پیگیریهای لازم انجام گرفت و از طریق دوستانی که به نحوی قادر به انتقال درخواست به مقامات بودند، این روند سرعت پیدا کرد. پس از درگذشت دکتر هیئت نیز با سفارت ایران در آذربایجان مذاکرات ادامه پیدا کرد. در این مذاکرات تا روز سوم هیچگونه پاسخ قطعی داده نشد و اعلام گردید که منتظر دریافت دستور از تهران هستند. روز دوم بر اساس اخبار غیر رسمی اما موثق، مطلع شدیم که این مسئله روز چهارشنبه در جلسه هیئت دولت مطرح شده و آقای حسن روحانی رئیس جمهور محترم دستور داده‌اند دکتر جواد هیئت در قبرستان نام آوران تبریز دفن شوند. پس از دریافت این خبر با سفارت ایران تماس گرفتیم اما گفتند که هنوز چنین دستوری به آنها ارسال نشده است. از آنجایی که منبع خبر موثق بود، از طرف خانواده اقدامات لازم برای انتقال پیکر دکتر هیئت به تبریز آغاز شد. حتی اعضای خانواده در تهران و خارج از کشور برای سفر به تبریز آماده شدند. اما فردای آن روز سفیر جمهوری اسلامی ایران با تماس تلفنی اعلام کرد که به دلیل انتشار برخی مطالب تحریک آمیز در اینترنت و احتمال وقوع برخی مسائل امنیتی، مسئله دفن دکتر هیئت در تبریز به کلی منتفی شده، ولی دولت حاضر است در دیگر شهرهای ایران به ویژه در قبرستان بهشت زهرای تهران طی مراسمی که “در شأن دکتر هیئت”! است، به خاک بسپارد.

درخواست خانواده هیئت

خانواده هیئت که تا آخرین لحظه خواستار دفن مرحوم دکتر جواد هیئت در تبریز بود، به منظور رفع برخی سوءاستفاده‌های احتمالی اطلاعیه‌ای در اینترنت منتشر نمود و خواهش نمود که از جملات تحریک آمیز پرهیز شود. دوستداران دکتر هیئت نیز با توجه خاص به این درخواست و استفاده از گفتمانی متفاوت، به خوبی ثابت کردند که مایلند دکتر هیئت طی مراسم باشکوهی در امنیت کامل و بدون هیچ حادثه‌ای در زادگاه خود دفن شود. این اطلاعیه به همراه آخرین وصیتنامه دکتر هئیت به سفارت ایران در باکو تحویل داده شد. اما علیرغم تمامی تلاشها، پاسخ مثبتی دریافت نشد. بدین ترتیب و با توجه به اینکه نگهداری جنازه بیش از سه روز صحیح نمی‌باشد، گزینه دوم یعنی به‌خاکسپاری در قبرستان فخری باکو مطرح شد و پس از انجام مذاکرات با مقامات جمهوری آذربایجان، پیکر مطهر دکتر جواد هیئت پس از چهار روز و بدنبال مراسم وداع، در قبرستان فخری باکو به خاک سپرده شد.

نتیجه

متاسفانه ایران، قادر به تحمل سنگینی معنوی دکتر جواد هیئت نشد.

با احترام محمدرضا هیئت
20 آگوست 2014