امروز ۱۴۸ـ مین سال تولد بنیان‌گذار روزنامه ملانصرالدین، میرزا جلیل محمدقلی‌زاده است
میرزا جلیل محمدقلی‌زاده ادیبی توانا، روزنامه‌نگاری مبارز، نویسنده‌ای واقع‌گرا و اندیشه‌ورزی خردمند که ۱۴۸ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۸۶۶ در روستای نهرم از ولایت نخجوان چشم به جهان گشود.
وی خواندن و نوشتن را در نخجوان آموخت و در شهر قوری در گرجستان به دارالمعلمین رفت. پس از اتمام دانشسرای آنجا درسال ۱۸۸۷ به مدت ۱۰ سال در روستاهای ایروان به معلمی پرداخت. در سال ۱۹۰۴ به تفلیس رفت و در روزنامه شرق روس مشغول به نویسندگی شد. چند داستان کوتاه منتشر کرد. نمایشنامه‌ای به نام مردگان نوشت که با استقبال زیاد روبرو شد.
اولین اثر او«چای دسگاهی» یعنی “بساط چای خوران” است. درسال ۱۸۹۴ – در روستای نهرم «داناباش کندی نین احوالاتی» ، “احوالاتِ روستای داناباش” را نوشت که چهل سال بعد درسال ۱۹۳۶ درباکو منتشر شد .
از آثار وی می‌توان به “آزادی در ایران”، “بچه ریشو”، “قربان‌علی‌بیگ”، “مردگان”، “کتاب مادرم”، “مجمع دیوانگان” و … اشار کرد.
محمدقلی‌زاده، که بسیاری از هم‌عصرانش مانند: دهخدا، صوراسرافیل، لاهوتی و توکای، ازاو به عنوان یک معلم شایسته وقابل احترام یاد کرده‌اند.
در سال ۱۹۰۴ برای بچه‌های آزربایجانی درتفلیس، یک مدرسه شبانه روزی بنیان نهاد. درسال ۱۹۰۵ در روزنامه «یاخین شرق» شالودۀ روزنامه‌نگاری ساتیریک را پی ریخت.
نخستین شمارۀ ملانصرالدین را در هفتم اوریل ۱۹۰۶ درتفلیس منتشرکرد که تاسال ۱۹۱۸ ادامه داشت. با ذوق وعلاقۀ بسیار به استقبال انقلاب فوریه ۱۹۱۷ و سرنگونی رژیم استبداد تزاری رفت، ولی با فلسفۀ فکری انقلاب اکتبر بعدها آشنا شد.
درسال ۱۹۲۰ همراه با خانواده‌اش به تبریز آمد. و درسال ۱۹۲۱ هشت شماره از “ملانصرالدین” را در شهر تبریزمنتشر نمود. نمایشنامه «مرده‌ها» را با بازیگران باکو و تبریز اجرا کرد. حضور ملایان و ملاکین وسرشناسان درشب نمایش، یک شهرراغافلگیر کرد. علماء حکم تکفیر محمدقلی‌زاده را صادر کردند. حکم تکفیر مقارن با شکست “جمهوری آزربایجان، درسال ۱۹۲۲” با روی کارآمدن بالشویکها بود که دررأس آن دکتر نریمان نریمانف از نویسندگان سابق روزنامۀ ملانصرالدین حضور داشت. به باکو بازگشت و تا پایان عمر درآنجا ماند.
انتشارملانصرالدین، پس از بازگشت محمدقلی‌زاده به باکو درسال ۱۹۲۲، تا ۱۹۳۱ ادامه پیدا کرد. و در مجموع ۷۴۸ شماره روزنامۀ ملانصرالدین در مدت ۲۵ سال انتشار یافته است که ۳۴۰ شماره در تفلیس، ۸ شماره درتبریز و ۴۰۰ شماره درباکو بوده است.
وی در ۴ ژانویه ۱۹۳۲ در باکو بدرود حیات گفت
روحش شاد یادش گرامی باد.
تبریز سسی