👤 یادداشت سیاسی آراز نیوز به قلم خاقان تورانلی عضو شورای مرکزی تشکیلات دیرنیش

در هفته‌های اخیر و پس از سقوط رژیم اسد و شکست استراتژیک ایران در برابر ترکیه در سوریه و نیز تلاش دولت ترک برای سازش با گروه تروریستی پ.ک.ک و خلع سلاح این گروه حداقل در داخل این کشور، رقابت ژئوپلیتیکی ایران و ترکیه به سطحی بی‌سابقه رسیده است. این رقابت نه‌تنها بر معادلات سیاسی و امنیتی در منطقه تأثیر گذاشته، بلکه در داخل مرزهای ایران، به‌ویژه در غرب آزربایجان، نیز نشانه‌های آشکاری از تغییر معادلات قدرت را نمایان کرده است.

در پی این تحولات، جمهوری اسلامی ایران تلاش کرده تا با بهره‌گیری از ابزارهای غیرمستقیم، موقعیت خود در برابر ترکیه را بازتعریف کند. یکی از این ابزارها، حمایت از گروه تروریستی پ.ک.ک و تقویت فعالیت‌های آن در غرب آزربایجان (مناطق مرزی ایران با ترکیه و جمهوری آزربایجان) است. پس از کاهش نفوذ ایران در سوریه و سقوط رژیم بشار اسد، جمهوری اسلامی با اتخاذ راهبردی جدید، تمرکز خود را بر غرب آزربایجان افزایش داده و حمایت‌های خود از گروه پ.ک.ک را تشدید کرده است.

در همین راستا، اخیراً در روستای ترک‌نشین ذاکیرلی پلدشت، مراسمی کاملاً ضد ترکی، تحت پوشش جشن نوروز همراه با به آتش کشیدن پرچم ترکیه برگزار شد که درواقع نوعی پروپاگاندا و اعلام حمایت از گروه تروریستی پ.ک.ک بود. این مراسم با هماهنگی نهادهای امنیتی ایران، ازجمله شورای عالی امنیت ملی، اطلاعات سپاه و وزارت اطلاعات، برگزار شد و نقش افرادی همچون ناجی شریفی زیندشتی، مسعود شمس نژاد، ارشاک رئوف گنبدی و رسول گله‌بان در سازمان‌دهی آن پررنگ بود.

انتخاب این منطقه برای برگزاری چنین مراسمی، از جنبه ژئوپلیتیکی، حامل پیامی روشن برای ترکیه و جمهوری آزربایجان بود. نزدیکی روستای ذاکیرلی به مرز نخجوان و گذرگاه قاراسو، پیامی از سوی ایران بود که می‌خواست بگوید، در صورت لزوم می‌تواند از طریق گروه‌های نیابتی خود، نخجوان و مسیرهای راهبردی منطقه را با استفاده از گروه تروریستی پ.ک.ک ناامن کرده و فشار سیاسی و امنیتی بر آنکارا و باکو وارد کند.

همچنین صفحه رسمی پژاک (شاخه ایرانی گروه تروریستی پ.ک.ک)، در ایکس، با انتشار ویدئوهایی از این مراسم و تأکید بر برگزاری آن در حاشیه رود ارس، مهر تأییدی بر هدفمند بودن این اقدام و پیام آشکار آن برای طرف‌های منطقه‌ای زد.

همچنین هم‌زمانی برگزاری این مراسم با قرائت بیانیه عبدالله اوجالان، سرکرده پ.ک.ک، پیغام واضحی از طرف ایران به ترکیه بود که نشان می‌داد، نه‌تنها ایران از توافق احتمالی پ.ک.ک با آنکارا حمایت نمی‌کند، بلکه با افزایش کمک‌های نظامی، لجستیکی، مالی و اطلاعاتی، در پی تقویت موقعیت پ.ک.ک در منطقه است.

هم‌زمان اما با بازی خوانی حرفه‌ای دولت ترکیه، هاکان فیدان، وزیر امور خارجه این کشور، در مصاحبه‌ای با شبکه الجزیره، به‌طور تلویحی به ایران هشدار داد که هرگونه مداخله در امنیت ترکیه، با پاسخ متقابل آنکارا روبه‌رو خواهد شد. فیدان در این مصاحبه در واکنش به این اقدامات، گفت: «اگر شما با حمایت از یک گروه در کشوری به دنبال ایجاد ناراحتی در آن باشید، کشور دیگری نیز با حمایت از گروه‌های داخل کشورتان شما را ناراحت می‌کند. دیگر چیزی در دنیا پنهان نیست. قابلیت‌هایی که شما دارید، دیگران هم دارند. اگر نمی‌خواهید که به شیشه شما سنگ زده شود، به شیشه دیگران سنگ نزنید.»

درحالی‌که تهران در سوریه موقعیت خود را به‌طور کامل ازدست‌داده، اکنون تلاش می‌کند تا با ایجاد تنش در مرزهای ترکیه با ایران (منطقه غرب آزربایجان)، آنکارا را تحت‌فشار قرار دهد. ترکیه که تجربه گسترده‌ای در مبارزه با گروه تروریستی پ.ک.ک دارد، به‌وضوح اعلام کرد که در صورت ادامه حمایت ایران از این گروه، آنکارا نیز می‌تواند با حمایت از گروه‌های مخالف ایران، هزینه‌های سنگینی بر تهران تحمیل کند. هشدار صریح هاکان فیدان، نشانه‌ای از عزم ترکیه برای پاسخ‌گویی به اقدامات ایران بود و نشان می‌دهد که آنکارا نیز آماده است تا در برابر این سیاست، به‌صورت متقابل واکنش نشان دهد.