وقتی صحبت کردن به زبان ترکی مترادف با تجزیه‌طلبی می‌شود
✍️ آراز نیوز
امیر سیدین، روزنامه‌نگار نزدیک به جریان فاشیستی ایرانشهری، در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر سابق) از خوش‌آمدگویی به زبان ترکی توسط یک مهماندار هواپیمایی “آتا” خبر داده و آن را با “تجزیه‌طلبی” مقایسه کرده است.
این روزنامه‌نگار که در ظاهر خود را به عنوان یک دموکراسی‌خواه معرفی می‌کند، در پستی نوشت: ««در پرواز شماره ۵۶۰۶ ایرلاین «آتا» تهران به تبریز، مهماندار به زبان ترکی به مسافران خوشامد گفت. پرس و جو کردم گفتند که تقریبا دو هفته‌ای هست که این کار را می‌کنند. زبان رسمی کشور عوض شده یا تجزیه‌طلبی به مدیریت آتا رسیده؟»
در سال‌های اخیر، با تقویت هویت ترکی در میان مردم ترک در جغرافیای ایران، جریان‌های تمامیت‌خواه و فاشیستی فارس، همراه با افراد وابسته به آنان، به هر بهانه‌ای به هویت و زبان ترکی حمله‌ور شده‌اند. این جریان‌ها که از حمایت حکومت جمهوری اسلامی نیز برخوردارند، با اتهام “تجزیه‌طلبی” به کسانی که به دنبال حفظ هویت و زبان خود هستند، تلاش می‌کنند تا با جنجال‌های رسانه‌ای، مسئله اصلی را انکار کنند.
پس از قیام خرداد ۱۳۸۵ ملت آذربایجان علیه شوونیسم فارسی، جمهوری اسلامی با احساس خطر، سیاست امت‌گرایی خود را تغییر داد و به ملی‌گرایی فارسی/تاجیکی گرایش پیدا کرد. این تغییر در سخنرانی‌های مختلف علی خامنه‌ای نیز مشهود است و وی به جای استفاده از “امت اسلامی”، از “ملت ایران” سخن می‌گوید.
در این ماجرا، نکته قابل توجه این است که زبان و هویت ترکی در ایران، به‌طور مداوم تحت فشار نژادی و زبانی قرار می‌گیرد. اتهام تجزیه‌طلبی به ترک‌های ایران که تنها به زبان مادری خود صحبت می‌کنند، یکی از ابزارهای اصلی این تبعیض است. سیستم حاکم نه تنها به رسمیت شناختن این زبان و هویت را نادیده می‌گیرد، بلکه با برچسب‌های خطرناکی مانند “تجزیه‌طلبی” سعی در سرکوب و تضعیف حقوق زبانی و فرهنگی ترک‌ها دارد.
تبعیض زبانی و نژادی علیه ترک‌ها در ایران به‌ویژه در سال‌های اخیر به شکل آشکار و سیستماتیک نمود پیدا کرده است. این تبعیض ریشه در تفکرات ناسیونالیستی و شوونیستی فارس‌محور دارد که تنوع قومی و زبانی را تهدیدی برای یکپارچگی ملی تصور می‌کنند. نمونه‌هایی از این رفتارها را می‌توان در رسانه‌ها، سیستم آموزشی و حتی در واکنش‌های اجتماعی به کارگیری زبان ترکی مشاهده کرد.
در ایران، هرگونه استفاده عمومی از زبان ترکی به ویژه در رسانه‌ها و فضاهای رسمی، اغلب با اتهاماتی چون “تجزیه‌طلبی” و “ضدیت با وحدت ملی” مواجه می‌شود. به عنوان مثال، خوشامدگویی یک مهماندار هواپیمایی به زبان ترکی که در سطور بالا به آن اشاره شد، به عنوان “تجزیه‌طلبی” تعبیر می‌شود. این واکنش‌ها نشان‌دهنده رویکردی است که تلاش دارد هویت ترکی را در انزوا نگه دارد و هرگونه تلاشی برای استفاده و گسترش آن را غیرقانونی یا ضدملی معرفی کند.
رسانه‌های وابسته به نظام حاکم، با تمرکز بر ناسیونالیسم فارس‌محور، هرگونه تلاش برای حفظ و تقویت زبان‌های غیر فارسی را با تهدیدهایی چون “تجزیه‌طلبی” یا “نقض امنیت ملی” معرفی می‌کنند.
در کنار سرکوب رسانه‌ای و سیاسی، سیستم آموزشی ایران نیز نقش مهمی در این تبعیض ایفا می‌کند. زبان ترکی در مدارس آموزش داده نمی‌شود و حتی صحبت کردن به آن در برخی محیط‌های رسمی یا عمومی ممنوع یا تحقیرآمیز تلقی می‌شود. این ممنوعیت‌ها به مرور زمان باعث تضعیف زبان و فرهنگ ترکی در نسل‌های جدید می‌شود. محرومیت از آموزش به زبان مادری یکی از اصلی‌ترین اشکال تبعیض زبانی است که ترک‌های ایران با آن مواجه‌اند.
